Michael Bay

Michael Bay

Michael Bay (2006)
Prawdziwe imię i nazwisko	Michael Benjamin Bay
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1965 Los Angeles
Zawód	reżyser producent filmowy
Lata aktywności	od 1984
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Michael Benjamin Bay (ur. 17 lutego 1965 w Los Angeles) – amerykański reżyser i producent filmowy. Zasłynął jako twórca wysokobudżetowych filmów akcji, takich jak: Transformers, Armageddon, Twierdza, Pearl Harbor, Bad Boys, czy Bad Boys II. Jest właścicielem wytwórni Propaganda Films oraz współzałożycielem spółki produkcyjnej Platinum Dunes. Wszystkie jego filmy przyniosły łącznie ponad 2,3 mld dolarów dochodu^[1], co czyni go jednym z najbardziej dochodowych reżyserów filmowych w historii.

Bay urodził się w Los Angeles, gdzie był wychowany przez przybranych rodziców – Harriet była właścicielką księgarni i psychologiem dziecięcym, Jim księgowym^[2]. Dziadek natomiast pochodził z Rosji i był Żydem^[3]. Gdy był młodym mężczyzną, Bay zaczął szukać swoich biologicznych rodziców; odnalazł swoją biologiczną matkę, a jego poszukiwania biologicznego ojca wskazywały na reżysera Johna Frankenheimera; jednak testy genetyczne wykazały później, że Bay nie był jego synem^[4].

W Santa Monica Bay uczęszczał do ekskluzywnej szkoły Crossroads School i już wtedy przejawiał zainteresowanie filmami akcji. On sam początków tej fascynacji dopatruje się w pewnym zdarzeniu z dzieciństwa, kiedy jako chłopiec przywiązał fajerwerki do zabawkowego pociągu i odpalił, a następnie całe zdarzenie sfilmował 8 mm kamerą. Ponieważ przy okazji wywołał pożar i musiała interweniować straż pożarna, za karę został uziemiony w domu^[5].

Z przemysłem filmowym po raz pierwszy zetknął się w wieku 15 lat, kiedy odbywał praktyki u George’a Lucasa. Zajmował się segregowaniem scenorysów do filmu Poszukiwacze zaginionej Arki. Na ich podstawie uznał, że będzie to coś okropnego, ale gdy zobaczył gotowy film w kinie był pod takim wrażeniem, że również postanowił zostać reżyserem^[6]. W 1986 roku ukończył Wesleyan University w Middletown w Connecticut, gdzie był członkiem bractwa Psi Upsilon. Później studiował jeszcze film w Art Center College of Design w Pasadenie^[7].

Dwa tygodnie po zakończeniu szkoły rozpoczął pracę w przedsiębiorstwie Propaganda Films, gdzie zajmował się reżyserią reklam i wideoklipów^[7]. W 1992 roku jego pierwsza ogólnokrajowa reklama nakręcona dla Czerwonego Krzyża zdobyła nagrodę Clio Award. W kolejnym roku zajął się kampanią reklamową dla California Milk Processors Board^[8]. Z powodzeniem realizował również wideoklipy m.in. dla Tiny Turner i Lionela Richie.

Sukcesy Baya przyciągnęły uwagę dwójki producentów filmowych: Jerry’ego Bruckheimera i Dona Simpsona, którzy postanowili powierzyć mu reżyserię filmu Bad Boys. Był to jego pierwszy pełnometrażowy film, w którym główne role grali Will Smith i Martin Lawrence. Zdjęcia rozpoczęły się w 1994 roku w Miami, a w kolejnym roku obraz wszedł do kin. Kosztujący 19 milionów dolarów film odniósł ogromny sukces i zarobił łącznie 141 milionów, co umocniło pozycję Baya w filmowym świecie i zaowocowało trwałą współpracą z Jerrym Bruckheimerem^[9].

W 1996 roku Bay nakręcił przebojową Twierdzę z Seanem Connerym, Nicolasem Cage’em i Edem Harrisem w rolach głównych. Był to drugi film zrealizowany dla producentów Bruckheimer/Simpson, jednak pięć miesięcy przed jego premierą Simpson zmarł, więc obraz zadedykowano jego pamięci^[10]. Produkcja nie tylko odniosła sukces komercyjny, ale też zdobyła kilka nagród i nominacji, w tym do Oscara^[11].

W 1998 roku ponownie ze współpracy z Bruckheimerem, wyreżyserował sensacyjno-przygodowy Armageddon, którego był także współproducentem. Film otrzymał cztery nominacje do Oscara, w tym za najlepszy dźwięk, najlepszy montaż dźwięku, najlepsze efekty specjalne oraz najlepszą piosenkę. Z budżetem wynoszącym 140 milionów dolarów był jednym z najdroższych obrazów 1998 roku, ale łącznie na całym świecie zarobił 553 miliony^[12].

Kolejnym przedsięwzięciem Baya był wysokobudżetowy Pearl Harbor (2001), który także otrzymał cztery nominacje do Oscara, w tych samych kategoriach co poprzednio, z czego zdobył jedną statuetkę w kategorii najlepszy montaż dźwięku. Bay osobiście wyreżyserował także wideoklip do piosenki „There You'll Be” wykonywanej przez Faith Hill^[7].

W 2003 roku razem z Willem Smithem i Martinem Lawrence’em nakręcił Bad Boys II, który przyniósł prawie dwukrotnie większe zyski niż część pierwsza. Dwa lata później zrealizował film Wyspa z Ewanem McGregorem i Scarlett Johansson. Była to jego pierwsza produkcja bez udziału Jerry’ego Bruckheimera. I choć kosztujący 126 milionów dolarów film zarobił w Stanach Zjednoczonych 46 mln, a na świecie 172 mln dolarów, Bay oznajmił, że nie był zadowolony z kampanii marketingowej w USA, a widzowie mogli być zdezorientowani co do jego prawdziwej istoty^[13].

W 2007 nawiązał współpracę ze Stevenem Spielbergiem, z którym wyprodukował film Transformers. Produkcja odniosła olbrzymi sukces i zarobiła na całym świecie ponad miliard dolarów, z czego 300 mln w Stanach Zjednoczonych.

Dwa lata później Bay wyreżyserował kontynuację: Transformers: Zemsta upadłych, która przyniosła blisko 830 mln dolarów i była jednym z najbardziej dochodowych filmów 2009 roku. Sukces komercyjny nie przełożył się jednak na pochlebne recenzje krytyków, które w większości przypadków były negatywne, a nawet złośliwe^[14]. Rok później produkcja otrzymała siedem nominacji do Złotej Maliny, z czego zdobyła trzy (najgorszy film, najgorszy reżyser oraz najgorszy scenariusz). Mimo to film, zaraz po Sadze Zmierzch, był najlepiej sprzedającym się obrazem wydanym na DVD i Blu-ray w 2009 roku.

W 2011 roku powstała trzecia część Transformerów, która, podobnie jak poprzednia część, odniosła sukces finansowy, ale otrzymała kiepskie recenzje i nominacje do Złotej Maliny.

W lutym 2012 roku wytwórnia Paramount Pictures ogłosiła, że Bay zajmie się reżyserią czwartej części serii Transformers. Premiera kosztującego blisko 200 milionów dolarów obrazu Transformers: Wiek zagłady odbyła się w czerwcu 2014 roku i w ciągu zaledwie kilku dni się zwróciła, zarabiając ponad 300 milionów dolarów. Została też jak na razie najsłabiej oceniona przez krytyków^[15].

Pomiędzy trzecią i czwartą częścią Transformerów, Bay zrealizował „niewielki” film Sztanga i cash, nad którym pracował kilka lat. Jego fabuła oparta była na prawdziwej historii opisanej w gazecie Miami Herald przez Pete’a Collinsa i dotyczyła grupy kulturystów organizujących napady^[16].

W roku 1995 Bay otrzymał nagrodę Amerykańskiej Gildii Reżyserów dla Najlepszego Reżysera Reklam. Pięć razy nominowano go jednak do Złotej Maliny i dwa razy ją otrzymał^[17].

Na zainteresowanie Baya show-biznesem miało wpływ wiele czynników. Reżyserzy, których wymienia jako autorów najważniejszych dla niego inspiracji, to m.in. Steven Spielberg, James Cameron, Stanley Kubrick, George Lucas oraz bracia Coen.

• 1995: Bad Boys
• 1996: Twierdza (The Rock)
• 1998: Armageddon
• 2001: Pearl Harbor
• 2003: Bad Boys II
• 2005: Wyspa (The Island)
• 2007: Transformers
• 2009: Transformers: Zemsta upadłych (Transformers: Revenge of the Fallen)
• 2011: Transformers 3 (Transformers: Dark of the Moon)
• 2013: Sztanga i cash (Pain & gain)
• 2014: Transformers: Wiek zagłady (Transformers: Age of Extinction)
• 2016: 13 godzin: Tajna misja w Benghazi (13 Hours: The Secret Soldiers of Benghazi)
• 2017: Transformers: Ostatni rycerz (Transformers: The Last Knight)
• 2019: 6 Underground
• 2022: Ambulans (Ambulance)

• 1991: „I Touch Myself”, Divinyls
• 1992: „Love Thing”, Tina Turner
• 1992: „Do It to Me”, Lionel Richie
• 1992: „You Won't See Me Cry”, Wilson Phillips
• 1993: „I’d Do Anything for Love (But I Won’t Do That)”, Meat Loaf
• 1994: „Rock 'n' Roll Dreams Come True”, Meat Loaf
• 1994: „Objects in the Rear View Mirror May Appear Closer Than They Are”, Meat Loaf
• 1997: „Falling in Love (Is Hard on the Knees)”, Aerosmith
• 2001: „There You'll Be”, Faith Hill

• 2003: Teksańska masakra piłą mechaniczną (The Texas Chainsaw Massacre)
• 2005: Amityville (The Amityville Horror)
• 2006: Teksańska masakra piłą mechaniczną: Początek (The Texas Chainsaw Massacre: The Beginning)
• 2007: Autostopowicz (The Hitcher)
• 2009: Horsemen – jeźdźcy Apokalipsy (Horsemen)
• 2009: Nienarodzony (The Unborn)
• 2009: Piątek, trzynastego (Friday the 13th)
• 2010: Koszmar z ulicy Wiązów (A Nightmare on Elm Street)
• 2011: Jestem numerem cztery (I Am Number Four)
• 2013: Noc oczyszczenia (The Purge)
• 2014: Noc oczyszczenia: Anarchia (The Purge: Anarchy)
• 2014: Wojownicze Żółwie Ninja (Teenage Mutant Ninja Turtles)
• 2014: Diabelska plansza Ouija (Ouija)
• 2015: Witajcie we wczoraj (Project Almanac)

• Michael Bay w bazie IMDb (ang.)
• Michael Bay w bazie Filmweb
• Oficjalna strona internetowa reżysera. michaelbay.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-25)].
• Oficjalna strona internetowa firmy produkcyjnej Michaela Baya