Connecticut

Ten artykuł dotyczy amerykańskiego stanu. Zobacz też: Connecticut – rzeka.

Connecticut

State of Connecticut

stan
5. stan – od 9 stycznia 1788
Pieczęć Flaga
Hymn: Yankee Doodle
Dewiza: Qui transtulit sustinet
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Hartford
Kod ISO 3166-2	US-CT
Gubernator	Ned Lamont
Powierzchnia	14 357 km²[1]
Populacja (2017) • liczba ludności	3 588 184[2]
• gęstość	271,40 os./km²
Strefa czasowa	UTC-05:00 UTC-04:00
Języki urzędowe	angielski
Położenie na mapie USA
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Connecticut (wym. /kəˈnɛtɪkət/^ⓘ/kəˈnɛtɪkət/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, położony w regionie Nowej Anglii, jedna z trzynastu pierwotnych kolonii.

Sąsiaduje ze stanem Nowy Jork na zachodzie, stanem Massachusetts na północy i Rhode Island na wschodzie.

Jest to obszar wyżynny (rzeźba terenu w dużej części górzysta), przecięty doliną rzeki Connecticut. Pierwotną ludność tych terenów stanowili Indianie Algonkinowie.

Nazwa stanu jest pochodzenia indiańskiego i oznacza „[miejsce] u długiego ujścia rzeki”^[3].

• 1614 – lądowanie Adriaena Blocka na wybrzeżu dzisiejszego Connecticut, zapoczątkowujące okres kolonizacji holenderskiej (Nowe Niderlandy).
• 1635 – założenie przez kilkudziesięciu kolonistów z Massachusetts miasta Hartford nad rzeką Connecticut. Przewodził im pastor purytański Thomas Hooker.
• 1637 – wojna z Pekotami.
• 1639 – uchwalenie przez Sąd Generalny Fundamental Orders, które miały regulować sposób ustanawiania zarządu kolonii.
• 1662 – nadanie Royal Charter (statutu królewskiego), wprowadzającego nowe zasady ustanawiania władzy, oparte częściowo na Fundamental Orders.
• 1784 – zniesienie niewolnictwa.
• 9 stycznia 1788 – ratyfikacja konstytucji Stanów Zjednoczonych przez zgromadzenie stanowe (piąty stan).
• 1954 – zwodowanie w stoczni Groton „Nautilusa”, pierwszego okrętu podwodnego o napędzie atomowym.
• 2012 – zniesienie kary śmierci^[4].

• Klimat: umiarkowany z dość łagodną zimą i ciepłym oraz wilgotnym latem
• Główna rzeka: Connecticut
• Najwyższe wzniesienie: zbocze Mount Frissell, 725 m n.p.m.^[5]
• Roślinność: lasy liściaste i mieszane
• Liczba parków stanowych: 30

Bridgeport

New Haven

Stamford

Hartford

Waterbury

Norwalk

Danbury

New Britain

Bristol

Meriden

West Haven

Milford

Największe miasta w stanie Connecticut, powyżej 50 000 mieszkańców (2022)^[6]

Na terenie stanu Connecticut znajduje się 30 miast (city lub borough), w tym 5 o liczbie ludności przekraczającej 100 000, a 20 powyżej 10 000 mieszkańców (2022 r.). Lista^[6]:

 Osobny artykuł: lista hrabstw w stanie Connecticut.

Connecticut dzieli się na osiem hrabstw: Fairfield, Hartford, Litchfield, Middlesex, New Haven, New London, Tolland, Windham.

Spis ludności z 2010 stwierdza, że stan Connecticut liczy 3 574 097 mieszkańców, co oznacza wzrost o 168 532 (5,0%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,1% populacji, 20,7% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,8% to osoby mające 65 i więcej lat. 51,2% ludności stanu stanowią kobiety^[7].

Według spisu z 2010 roku 80,3% mieszkańców stanowiła ludność biała (67,0%, nie licząc Latynosów), 11,9% to czarnoskórzy lub Afroamerykanie, 4,8% to Azjaci, 2,4% miało rasę mieszaną, 0,5% to rdzenna ludność Ameryki, 0,1% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 16,1% ludności stanu^[7].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia włoskiego (19,3%), irlandzkiego (17,9%), angielskiego (10,7%), niemieckiego (10,4%), francuskiego (9,6%) i polskiego (8,6%). Istnieją także duże grupy (ponad 30 tys.) Portorykańczyków, Szkotów, Latynosów z Ameryki Południowej, Rosjan, Szwedów, Jamajczyków, Portugalczyków, Meksykanów, Indyjczyków, Węgrów, Afrykanów, Dominikańczyków, Litwinów, Greków i Chińczyków^[8][9].

Najpowszechniej używanymi językami są^[10]:

• język angielski – 79,49%
• język hiszpański – 10,2%
• język portugalski – 1,17%
• język włoski – 1,11%
• język polski – 1,09%
• język francuski – 1,04%.

Dane z 2014^[11]:

• protestanci – 35% (głównie: kalwini, baptyści, zielonoświątkowcy, anglikanie i metodyści)
• katolicy – 33% (archidiecezja Hartford, diecezja Bridgeport, diecezja Norwich)
• niereligijni – 23% (w tym: 4% agnostycy i 5% ateiści)
• żydzi – 3%
• inne religie – 6% (w tym: prawosławni, mormoni, muzułmanie, świadkowie Jehowy, buddyści, hindusi, unitarianie uniwersaliści i bahaici^[12])

• Dewiza: Qui Transtulit Sustinet („Ten, który przeniósł, wciąż podtrzymuje”)
• Przydomek: The Constitution State („Stan Konstytucyjny”)
• Symbole: wawrzyn górski, dąb biały, drozd wędrowny

• Uniwersytet Yale (w New Haven)
• University of Connecticut^[13] (w Storrs)
• Central Connecticut State University^[14] (w New Britain)
• University of New Haven^[15] (w West Haven, w pobliżu New Haven)