Przejdź do zawartości

Kościół św. Katarzyny w Goleniowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół św. Katarzyny w Goleniowie
A-1278 z dnia 12.09.1958[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół św. Katarzyny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Goleniów

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Katarzyny w Goleniowie

Wezwanie

św. Katarzyny z Aleksandrii

Położenie na mapie Goleniowa
Mapa konturowa Goleniowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Katarzyny w Goleniowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Katarzyny w Goleniowie”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Katarzyny w Goleniowie”
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego
Mapa konturowa powiatu goleniowskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Katarzyny w Goleniowie”
Położenie na mapie gminy Goleniów
Mapa konturowa gminy Goleniów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Katarzyny w Goleniowie”
Ziemia53°33′49″N 14°49′38″E/53,563611 14,827222

Kościół św. Katarzyny w Goleniowie – dawny kościół farny, wybudowany w XV wieku w stylu gotyckim[2] na fundamentach kościoła romańskiego[3], najokazalsza świątynia i zabytek Goleniowa, od 1534 roku protestancki, po II wojnie światowej zniszczony, odbudowany w latach 1958–1967[2], obecnie podlega parafii przy ul. Jana Pawła II prowadzonej przez księży chrystusowców. Jego patronką jest św. Katarzyna Aleksandryjska z Egiptu.

Kościół złożony jest z trzynawowego, halowego korpusu, wspartego na czterech gładkich ośmiobocznych filarach, wydłużonego prezbiterium zamkniętego trójbocznie, kwadratowej w rzucie wieży oraz 2 kaplic.

Historia kościoła

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wzmianki o kościele w Goleniowie sięgają XIII wieku[3]. W 1268 roku osada słowiańska uzyskała prawa miejskie nadane przez księcia pomorskiego Barnima I. W XV wieku zburzono romański kościół, a na jego fundamentach wzniesiono gotycką świątynię[3]. Wznoszono ją w dwóch fazach budowlanych. Na początku XV wieku wybudowano trójnawową halę z prezbiterium, wieżą oraz zakrystię, a w II połowa XV wieku – nadbudowano I piętra nad zakrystią, zbudowano kruchty oraz dwie kaplic po obu stronach wieży oraz kaplicę po północnej stronie korpusu nawowego.

Trzy główne człony budowli (prezbiterium, korpus nawowy i wieża) wykonane zostały z cegły w wiązaniu wendyjskim. Kościół wielokrotnie przebudowywano. Na przełomie XV i XVI wieku kościół zyskał bogate wyposażenie dzięki licznym darom i fundacjom[3]. W 1529 roku, podczas pożaru[2] miasta, spłonęła wieża kościelna[3], która po odbudowie ponownie uległa zniszczeniu w 1589 roku[3][2]. W wyniku kolejnego pożaru w 1686 r.[2] uległ zniszczeniu średniowieczny wystrój świątyni oraz dokumenty dotyczące historii kościoła, co uniemożliwiło rekonstrukcję w czasie odbudowy, przez co zastosowano ówcześnie panujące trendy. Jedynym elementem architektonicznym zachowanym od czasów średniowiecza jest ostrołukowy portal w zachodniej elewacji wieży. Nowo wybudowana wieża była niższa, okna węższe i krótsze, arkady wejściowe do kaplic zmienione z ostrołukowych na półkoliste. W takiej formie kościół istniał do XVIII wieku.

W latach 1865-1867 przeprowadzono remont, dodając elementy neogotyckie[3][2], tym samym kościół został regotyzowany[2] (wejścia, okna, sklepienia, szczyty kaplic). W roku 1892 wykonano nowe neogotyckie zwieńczenia wieży w postaci czterech narożnych wieżyczek i trójkątnych szczycików. W takiej postaci świątynia przetrwała do 1945 r., gdy została częściowo zniszczona i spalona w wyniku działań wojennych[3][2]. Odbudowę rozpoczęto w 1958 roku, a zakończono w 1967[2]. Poświęcenie świątyni odbyło się 18 grudnia 1960 roku, dokonane przez biskupa Jerzego Strobę[3] (inne źródła podają że kościół został poświęcony przez ks. biskupa Ignacego Jeża w roku 1961[potrzebny przypis]). W latach 1962–1964 prowadzono prace restauratorskie przy wieży, zaś wykończenie wnętrza ukończono w roku 1967.

Do roku 1895 przy kościele istniał średniowieczny cmentarz. Został on zamknięty w roku 1865, zaś trzydzieści lat później został splantowany i wybrukowany kamieniem polnym.

Wieża kościoła od strony zachodniej
Wnętrze kościoła
Ołtarz główny

Obecny wystrój wnętrza świątyni jest odtworzeniem planów XIX-wiecznej regotyzacji. Jest to kościół jest halowy, trzynawowy, z dwuprzęsłowym prezbiterium zamkniętym sześcioboczną absydą[3]. Do wieży przylegają dwie sklepione gwiaździście przybudówki[3]. W prezbiterium znajduje się ołtarz z drewnianym krzyżem, figurą Chrystusa oraz szafkowym tryptykiem z siedmioma rzeźbami[3] wykonany przez artystę Stanisława Szulca[potrzebny przypis]. W centrum umieszczono figurę Maryi z Dzieciątkiem, otoczoną postaciami świętych[3]. Witraże w w czterech ostrołukowych oknach przedstawiają świętych (od lewej): św. Maksymiliana Kolbe, Chrystusa Króla oraz świętych: Jadwigę, Wojciecha i Stanisława, Jana Pawła II oraz ostatni: św. Katarzynę[3]. Kościół posiada również chrzcielnicę i stacje drogi krzyżowej[3]. Kaplice znajdujące się w kościele poświęcone są: zmarłym, Augustowi Hlondowi, papieżowi Janowi Pawłowi II, Matce Boskiej Nieustającej Pomocy. W kolejnej z kaplic, którą zdobi witraż przedstawiający chrzest Jezusa w Jordanie, znajduje się chrzcielnica. Przy wejściu głównym można zobaczyć zdjęty z wieży kościelnej dzwon, natomiast w pobliżu nawy bocznej znajdują się relikwie św. Faustyny Kowalskiej

Ważne daty z historii kościoła

[edytuj | edytuj kod]
  • 1529 – spalenie wieży kościoła podczas pożaru miasta;
  • 1534 – kościół katolicki staje się kościołem protestanckim;
  • 1589–1686 – kolejne pożary;
  • 1701 – ukończenie odbudowy kościoła;
  • 1828 – odbudowa nowej wieży;
  • 1836 – nowy chór organowy na miejscu pierwotnego tzw. chóru Młynarskiego
  • 1865–1867 – regotyzacja kościoła;
  • 1867 – budowa 27 głosowych organów przez Barnima Grunberga z Szczecina (opus 95);
  • 1829 – nowa gotycka wieża;
  • 1885 – założenie centralnego ogrzewania;
  • 1903 – nowe witraże oraz oświetlenie elektryczne;
  • 1945 – zniszczenie kościoła, objęcie duszpasterstwa przez Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej;
  • 1957–1959 – odbudowa kościoła po zniszczeniach wojennych;
  • 1960 – poświęcenie prezbiterium;
  • 1961 – konsekracja kościoła, kościół ponownie staje się kościołem katolickim;
  • 1989 – regotyzacja kościoła;
  • 1996 – poświęcenie nowego ołtarza głównego.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]