Przejdź do zawartości

Karłów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karłów
wieś
Ilustracja
Dawny hotel Karłów w Karłowie
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

kłodzki

Gmina

Radków

Wysokość

750 m n.p.m.

Liczba ludności (III 2011)

53[2]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-350[3]

Tablice rejestracyjne

DKL

SIMC

0854937

Położenie na mapie gminy Radków
Mapa konturowa gminy Radków, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Karłów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Karłów”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Karłów”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Karłów”
Ziemia50°28′29″N 16°20′15″E/50,474722 16,337500[1]
Strona internetowa
Szczeliniec Wielki widziany z Karłowa
Zima w Karłowie

Karłów (niem. Karlsberg, Carlsberg, cz. Karlov, Kalasperk) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków, w Górach Stołowych u południowych podnóży Szczelińców.

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Karłów jako gmina dworska został założony w 1730 r. przez cesarza Karola VI, ostatniego męskiego potomka z dynastii Habsburgów[4]. Na początku miejscowość zamieszkiwali Czesi (ziemia kłodzka była od wieków częścią Królestwa Czech). Pierwszego sołtysa wraz z dwoma ławnikami mianowano w 1737 r., a o randze tego urzędu świadczy pieczęć z wizerunkiem św. Michała Archanioła trzymającego wagę sprawiedliwości.
W 1945, po zakończeniu II wojny światowej wieś włączono w granice Polski, jej dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni do Niemiec. W maju 1946 oficjalnie zatwierdzono obecną nazwę[5].

Fortyfikacje

[edytuj | edytuj kod]

W roku 1790 z polecenia króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II na górze Ptak wzniesiono fort (zwany obecnie Fortem Karola)[4], natomiast za Szczelińcem Małym powstała Bateria nad Pasterką[6]. Fortyfikacje były budowane przez inżyniera-majora Bonawenturę von Raucha. W pracach uczestniczył także jego syn, świeżo upieczony absolwent wojskowej Akademii Inżynieryjnej w Poczdamie, porucznik Gustav von Rauch, późniejszy generał i pruski minister wojny[7]. Wówczas zainteresowano się bliżej również Szczelińcem, na który wycieczki prowadził późniejszy sołtys Franz Pabel[4]. We wspomnianym czasie mieszkający tu ludzie utrzymywali się jedynie ze zbieractwa i ścinki drzew[4].

Katastrofa lotnicza

[edytuj | edytuj kod]

24 marca 1945 koło miejscowości rozbił się Messerschmitt Bf 109 Luftwaffe pilotowany przez Orlando Ciciaro, niemieckiego pilota pochodzenia włoskiego. Jego grób znajduje się w Szalejowie Dolnym[8][9].

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

W Karłowie działają pensjonaty, znajduje się tu sklep spożywczy. Istnieje również punkt gastronomiczny, gdzie można zjeść podstawowe dania typu fast-food oraz ryby i dania kuchni polskiej.
Przez Karłów przebiegają liczne trasy rowerowe, w tym Międzynarodowa Trasa Rowerowa Ściany i Międzynarodowa Trasa Rowerowa Góry Stołowe. W ostatnim czasie wytyczono też trzy trasy dla narciarzy biegowych zaczynające się w Karłowie i okrążające Szczeliniec Wielki. Łączna długość tras wynosi około 50 km, a o ich profesjonalną jakość dbają zimą ratraki[10].

Karłow to baza wypadowa w największe atrakcje gór: Błędne Skały, Białe Skały, Kopę Śmierci, Narożnik i Szczeliniec Wielki[11]. Przez miejscowość przebiega Szosa Stu Zakrętów, tutaj też odgałęzia się droga do Ostrej Góry z dawnym przejściem turystycznym do Czech[11]. To także miejsce przecięcia się kilku szlaków turystycznych[11]:

Osoby związane z Karłowem

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 50658
  2. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 429 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. a b c d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 341. ISBN 978-83-89188-95-3.
  5. Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  6. Henryk Grzybowski. Bateria nad Pasterką – zapomniana kłodzka fortyfikacja. Geneza powstania i charakterystyka. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 226), s. 8–12, maj 2013. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. ISSN 1234-9208. 
  7. Henryk Grzybowski, „Rauch Bonawentura”, „Rauch Gustaw” w: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze (red.), Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, t. 4. (suplement), Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, Kłodzko 2011, s. 326, ISBN 978-83-62337-36-1.
  8. Natalia Wellmann. Kotlina Kłodzka kryje tejemnice wielu katastrof lotniczych. „Polska – Gazeta Wrocławska”. 2011, 2011-03-11. Polska Press Sp. z o.o.. ISSN 1898-3146. 
  9. Henryk Grzybowski. Lotnisko polowe w Szalejowie Dolnym / Książówce. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 233), s. 15–17, grudzień 2013. Kom. Obyw. ZK, SPCzS, OKiS. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka, KO Ziemi Kłodzkiej, SPCzS, OKiS. ISSN 1234-9208. OCLC 499751393. 
  10. Trasy narciarstwa biegowego w Gminie Radków. [dostęp 2015-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-10)].
  11. a b c d Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 199–122. ISBN 83-7005-301-7.
  12. Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 2015-08-03.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]