Joseph Radetzky

Joseph Radetzky

Johann Joseph Wenzel graf Radetzky von Radetz

marszałek polny
Data i miejsce urodzenia	2 listopada 1766 zamek Třebnice k/Sedlčan
Data i miejsce śmierci	5 stycznia 1858 Mediolan
Przebieg służby
Lata służby	1784–1857
Stanowiska	dowódca Armii Włoskiej Cesarstwa Austrii, gubernator Królestwa Lombardzko-Weneckiego
Główne wojny i bitwy	VIII wojna austriacko-turecka, wojny rewolucyjnej Francji, wojny napoleońskie, wojna austriacko-piemoncka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Joseph Radetzky (ur. 2 listopada 1766 w zamku Třebnice koło Sedlčan^[1], zm. 5 stycznia 1858 w Mediolanie^[1]) – czeski szlachcic, marszałek polny Armii Cesarstwa Austriackiego, jeden z najwybitniejszych dowódców austriackich w XIX wieku.

W 1784 wstąpił jako kadet do regimentu kirasjerów i walczył w wojnie z Turkami 1788–1789, w latach 1792–1795 brał udział w operacjach w Niderlandach i nad Renem. W bitwach pod Voltri i Hohenlinden odznaczył się i dostał awanse.

Uczestnik wojen napoleońskich. W 1801 roku odznaczony najwyższym austriackim odznaczeniem wojskowym, Orderem Marii Teresy^[1]. Mianowany szefem sztabu dowódcy koalicji antyfrancuskiej feldmarszałka austriackiego Karla Schwarzenberga i w 1813 uczestnik bitwy pod Lipskiem^[1]. Autor planów rozegrania tej bitwy przez sprzymierzonych^[1]. Od 1829 generał kawalerii i wojskowy komendant twierdzy w Ołomuńcu^[1]. W 1831 mianowany dowódcą wojsk austriackich w Królestwie Lombardzko-Weneckim^[1]. 17 września 1836 został mianowany na stopień marszałka polnego^[2].

Podczas wydarzeń rewolucyjnych we Włoszech w czasie Wiosny Ludów dwukrotnie zwyciężał wojska piemonckie: w 1848 w bitwie pod Custozą i w 1849 w bitwie pod Novarą^[1]. W zasługę cesarz rozkazał wybić na jego cześć medal „Summus Austriacus dux” (pol. Największy wódz austriacki) oraz uczynił kawalerem Orderu Złotego Runa (1848)^[1]. W latach 1849–1857 gubernator Królestwa Lombardzko-Weneckiego.

Zmarł w wieku 91 lat na zapalenie płuc^[1] w Mediolanie; jego ciało złożono 19 stycznia 1858 w Heldenbergu w Dolnej Austrii^[1].

Autor Über den Zweck der Übungslager im Frieden (1816) i Gedanken über Festungen (1827).

Na jego cześć Johann Strauss starszy skomponował Marsz Radetzkiego. Marsz grany jest m.in. podczas rund honorowych na zawodach jeździeckich i na zakończenie Koncertu Noworocznego w Wiedniu.

Na jego cześć nazwano okręt prototypowy klasy pancerników typu Radetzky oddanych do służby w latach 1910–1911. Jego imię nosił także 5 Pułk Huzarów Armii CK.

Z trzech pomników postawionych ku czci feldmarszałka: w Wiedniu, Pradze (na Malostranské náměstí – wówczas placu Radetzkiego) i Lublanie, do dzisiaj zachował się tylko pierwszy (pomnik praski został przeniesiony do lapidarium Muzeum Narodowego).

• Antonio Schmidt-Brentano: Kaiserliche und k.k. Generale (1618-1815). Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2006.
• Józef Urbanowicz (red.): Mała encyklopedia wojskowa, Wydawnictwo MON, Warszawa 1971.