Jak-41

Jak-141

Jak-141M (Jak-141) w 1992
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	biuro konstrukcyjne Jakowlewa
Typ	myśliwiec pionowego startu i lądowania
Konstrukcja	metalowa
Załoga	1
Dane techniczne
Napęd	1 silnik turboodrzutowy MNPK Sojuz R-79 V-300 + 2 silniki startowe RD-41
Ciąg	152 kN + 2 × 40,2 kN
Wymiary
Rozpiętość	13,97 m
Długość	18,30 m
Wysokość	5,00 m
Powierzchnia nośna	31,7 m²
Masa
Własna	11,65 t
Startowa	19,5 t
Osiągi
Prędkość maks.	1,7 macha (2080 km/h)
Pułap	50 850 stóp (15 500 m)
Zasięg	1400 km
Promień działania	690km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Działko 30 mm GSz-30-1 z zapasem 120 nabojów 4 zaczepy na uzbrojenie o łącznej masie 2600 kg
Rzuty
Multimedia w Wikimedia Commons

Jak-141 (ros. Як-141 w kryptonimie NATO „Freestyle”) – radziecki ponaddźwiękowy samolot pionowego startu i lądowania z lat 80. XX wieku, który pozostał na etapie prototypu. Konstrukcja powstała w biurze konstrukcyjnym Jakowlewa. Znany również pod oznaczeniem Jak-141.

Prace nad Jakiem-41 rozpoczęto w 1975 roku, kiedy uznano, że jego poprzednik Jak-38 nie spełnia stawianych mu wymagań. Przed konstruktorami postawiono wysokie wymagania. Samolot początkowo miał być naddźwiękowym myśliwcem przechwytującym pionowego startu i lądowania, operującym z lotniskowców, jednak w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych zdecydowano zmienić wymagania na myśliwiec wielozadaniowy zdolny do atakowania celów naziemnych i nawodnych (wersja Jak-41M)^[1]. Planowano, że samolot będzie gotowy do prób w 1982 roku, lecz problemy z rozwojem silnika R-79 spowodowały kilkuletnie opóźnienie^[2].

Oblot Jaka-41 miał miejsce 9 marca 1987 roku, pilotował go Andriej Sinicyn. Po wylądowaniu znalezione zostały pęknięcia w kadłubie, co spowodowało wstrzymanie testów samolotu. Po dwóch latach rozpoczęto kolejne próby, wykonano wtedy pierwszy pionowy start oraz przekroczono barierę dźwięku – samolot osiągnął prędkość 1400 km/h^[3].

Pierwszy lot według pełnego profilu, z pionowym startem i lądowaniem, miał miejsce 13 czerwca 1990 roku^[2]. Zbudowano cztery prototypy, w tym dwa latające^[2]. W 1991 roku na jednym z prototypów pilot oblatywacz Andriej Sinicyn ustanowił 12 rekordów. Prototyp ten nazwano Jak-41M (Jak-141) i pod takim oznaczeniem samolot był później prezentowany^[3].

Od 21 września 1991 roku prowadzono próby morskie samolotu na krążowniku lotniczym „Admirał Gorszkow”, lecz 5 października 1991 prototyp Jak-41 rozbił się przy lądowaniu i zapalił na pokładzie, po czym przerwano próby morskie^[4].

W 1991 roku z powodu obcięcia wydatków wojskowych przerwano finansowanie programu. Biuro Jakowlewa próbowało ratować projekt. Planowano zmodyfikować płatowiec, który miał zmieścić więcej paliwa, zwiększyć powierzchnię nośną oraz zmniejszyć powierzchnie odbicia radarowego. Nigdy jednak nie zrealizowano tych planów^[5].

Jednomiejscowy wielozadaniowy samolot pionowego startu i lądowania w układzie górnopłatu. Samolot wykonany jest w 26% z materiałów kompozytowych^[6].

Kadłub o przekroju prostokątnym wykonany zgodnie z regułą pól. Z boku kadłuba znajdują się skośne, regulowane wloty powietrza do silnika.

Skrzydło składane, skośne o małym wydłużeniu, z kątem wzniosu -4° oraz skosem 30°. Na krawędzi natarcia umieszczono klapy noskowe, w tylnej części stałej klapy, w części składanej lotki połączone mechanicznie ze sterami gazowymi.

Usterzenie podwójne, mocowane do belek kadłubowych.

Podwozie klasyczne trójpunktowe z kołem przednim, chowane w kadłubie.

Samolot napędza silnik startowo-marszowy MNPK Soyuz R-79 o ciągu 152 kN. Dysza silnika może być odchylona o 95° dzięki czemu samolot może startować pionowo. Jak-141 posiada również dodatkowe dwa silniki startowe RD-41 każdy o ciągu 40,2 kN

Samolot jest uzbrojony w jednolufowe działko GSz-30-1 kal 30mm. Posiada 4 wysięgniki na których można podwieszać pociski klasy powietrze-powietrze R-77, R-27, R-73, lub rakiety przeciwokrętowe Ch-31A i Ch-35, oraz pociski przeciwko celom naziemnym Ch-31P Ch-58 i Ch-25MP. Na wysięgnikach można też podwiesić pociski niekierowane i bomby.

• Siergiej Bałakin, Władimir Zabłocki: Sowietskije awianoscy. Awianiesuszczije kriejsiera admirała Gorszkowa. Moskwa: Jauza / Kollekcyja / Eksmo, 2007. ISBN 978-5-699-20954-5. (ros.).
• Piotr Butowski: Lotnictwo wojskowe Rosji. Warszawa: Lampart, 1996, s. 9-14, seria: Ilustrowana encyklopedia techniki wojskowej. T. 1. ISBN 83-902554-5-6. OCLC 643130856.