Bystrzyca (dopływ Wieprza)
Bystrzyca w Osmolicach | |||||||||||||||||||||||||
Kontynent | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Państwo | |||||||||||||||||||||||||
Lokalizacja | |||||||||||||||||||||||||
Rzeka | |||||||||||||||||||||||||
Długość | 86,91 km | ||||||||||||||||||||||||
Spadek |
1,42‰ | ||||||||||||||||||||||||
Powierzchnia zlewni |
1318,37 km² | ||||||||||||||||||||||||
Źródło | |||||||||||||||||||||||||
Miejsce | okolice Szastarki | ||||||||||||||||||||||||
Wysokość |
275 m n.p.m. | ||||||||||||||||||||||||
Współrzędne | |||||||||||||||||||||||||
Ujście | |||||||||||||||||||||||||
Recypient | rzeka Wieprz | ||||||||||||||||||||||||
Miejsce | |||||||||||||||||||||||||
Wysokość |
152 m n.p.m. | ||||||||||||||||||||||||
Współrzędne | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski |
Bystrzyca – największy lewobrzeżny dopływ Wieprza, jedna z rzek Wyżyny Lubelskiej. Swoje źródła ma na wschód od Szastarki (na wysokości 275 m n.p.m.). Przepływa przez Lublin. Całkowita długość rzeki wynosi 86,91 km, a powierzchnia jej dorzecza 1318,37 km². Poniżej miejscowości Spiczyn (na wysokości 152 m n.p.m.) uchodzi do Wieprza[1].
Dopływy
[edytuj | edytuj kod]Dopływami Bystrzycy są Kosarzewka, Ciemięga (południowa), Czerniejówka, Czechówka i Ciemięga (północna). Kosarzewka wpada w Osmolicach, płynąca od zachodu Ciemięga (południowa), od południa Czerniejówka i od północnego zachodu Czechówka wpadają w granicach Lublina, a ostatnim dopływem, już poza granicami miasta, jest Ciemięga (północna).
Miejscowości nad Bystrzycą
[edytuj | edytuj kod]Lublin
[edytuj | edytuj kod]Przez Lublin Bystrzyca płynie z południa na północny wschód wraz ze swoimi dopływami – Czerniejówką i Czechówką. Dolina Bystrzycy dzieli Lublin na część zachodnią, którą zalicza się do Równiny Bełżyckiej i Płaskowyżu Nałęczowskiego, oraz część wschodnią, która wchodzi w skład Płaskowyżu Świdnickiego i Wyniosłości Giełczewskiej. Bystrzyca przepływa przez lub wyznacza granice następujących dzielnic Lublina: Zemborzyce, Wrotków, Czuby Południowe i Północne, Za Cukrownią, Rury, Śródmieście, Stare Miasto, Bronowice, Kalinowszczyzna, Tatary, Ponikwoda oraz Hajdów-Zadębie.
Na rzece w południowej części Lublina (na terenie Zemborzyc i w bezpośrednim sąsiedztwie Wrotkowa i Abramowic) znajduje się zbiornik retencyjny o powierzchni ok. 250 ha – Zalew Zemborzycki. Jest to miejsce wypoczynku i rekreacji, dysponujące turystyczną i sportową bazą usługową[2]. W rejonie ujścia Czechówki i Czerniejówki, poniżej Zamku Lubelskiego, od XIV do XIX wieku istniał Wielki Staw Królewski, pełniący funkcję retencyjną,hodowlaną i napędzający młyny[3].
Tereny nad Bystrzycą były wykorzystywane przez mieszkańców Lublina w celach rekreacyjnych znacznie wcześniej: w okresie międzywojennym nad rzeką znajdowała się plaża[4].
Inne miejscowości
[edytuj | edytuj kod]Sulów, Zakrzówek-Wieś, Zakrzówek, Majorat, Bystrzyca, Kiełczewice Górne, Kiełczewice Maryjskie, Kiełczewice Dolne, Borkowizna, Dębina, Rechta, Strzyżewice, Bystrzyca Nowa, Bystrzyca Stara, Piotrowice, Żabia Wola, Polanówka, Sobianowice, Bystrzyca, Charlęż i Spiczyn.
Sztuczne zbiorniki
[edytuj | edytuj kod]Największym obiektem hydrograficznym na Bystrzycy jest Zalew Zemborzycki, zbiornik retencyjno-przeciwpowodziowy dla miasta Lublin. Ponadto utworzono zespoły stawów rybnych w Zakrzówku, Dębinie, Strzyżewicach i Piotrowicach, a także mniejsze zbiorniki spiętrzające na potrzeby licznych młynów wodnych, m.in. w Osmolicach, Kiełczewicach Górnych i Dolnych.
Ujście Bystrzycy
[edytuj | edytuj kod]W strefie ujścia Bystrzycy do Wieprza brzegi obydwu rzek są porośnięte typowymi dla łęgów roślinami drzewiastymi i krzewami. Licznie występują tu pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), uczepy (Bidens cernae i Bidens tripartita) oraz wiele roślin szuwarowych, a wśród nich manna mielec (Glyceria aquatica).
Wody Bystrzycy są zanieczyszczone. Zdecydowana poprawa czystości wody Bystrzycy nastąpiła po uruchomieniu komunalnej oczyszczalni Hajdów, zbierającej i oczyszczającej ścieki z Lublina i Świdnika.
Przy brzegach, gdzie jest słaby nurt, pływa rzęsa (Lemna minor). Zarośnięta droga polna wiedzie do głównej drogi Spiczyn-Zawieprzyce i jedyny w tej okolicy most na Bystrzycy.
Do Zawieprzyc prowadzą drogi polne oraz kamienista droga. W pobliżu mostu w Zawieprzycach widać usypany kopiec ziemny. Na tej wyniosłości stoi stary, kamienny, dobrze zachowany słup z pozłacanym krzyżem[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bystrzyca na mapie Geoportalu Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej >> Moduł: Obszary Dorzeczy (wynik wyszukiwania). Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. [dostęp 2022-04-27].
- ↑ Lubelski Ośrodek Informacji Turystycznej LOIT: Miasto Lublin – geografia i przyroda. [dostęp 2009-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-09)].
- ↑ Krzysztof Szafranek, Monika Krzykała: Wielki Staw Królewski – Zapomniana Oczywistość. Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”. [dostęp 2015-07-06].
- ↑ A na plaży nadbystrzyckiej… gdy ktoś się chłodzi, korzystają złodzieje. „Głos Lubelski”. 224, s. 5, 1931-08-08.
- ↑ Zespół Szkół Rolniczych w Kijanach: Przystanek VI: Ujście Bystrzycy. [w:] Dolina Wieprza – Nadwieprzański Park Krajobrazowy [on-line]. [dostęp 2009-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)].