Annały

Annały (łac. annales) – inaczej roczniki, najwcześniejsza forma piśmiennictwa historiograficznego pod postacią mniej lub bardziej rozbudowanych zapisków rejestrujących w porządku chronologicznym najważniejsze dla danej społeczności czy kraju wydarzenia.

Gatunek pojawił się już w starożytnej Grecji, a bardzo popularność zyskał w Cesarstwie Rzymskim, gdzie dane gromadzone m.in. w Annales pontificum, czyli rocznikach najwyższego kapłana, bywały opracowywane literacko, nierzadko z moralistycznym czy parenetycznym wydźwiękiem. W średniowieczu miały przeważnie formę lakonicznych zapisków spisywanych głównie w klasztorach, na marginesach tablic świąt ruchomych (np. tablic paschalnych), czasem jednak przyjmowały postać rozbudowaną narracyjnie, upodabniając się do kronik^[1]. Niektóre, jak np. Annales Regni Francorum (Roczniki Królestwa Franków), czy Annales Cambriae (Roczniki Walijskie), miały charakter oficjalny.

Najstarsze zabytki polskiej annalistyki to:

• Roczniki zaginione:
  • Rocznik Jordana
  • Rocznik Rychezy
• Roczniki małopolskie:
  • Rocznik świętokrzyski dawny
  • Rocznik kapituły krakowskiej (Rocznik kapitulny krakowski)
  • Rocznik Traski
• Roczniki wielkopolskie:
  • Rocznik lubiński
  • Rocznik poznański starszy (Rocznik poznański I)
  • Rocznik poznański młodszy (Rocznik poznański II)
  • Spominki poznańskie
• Roczniki cysterskie (śląskie):
  • Rocznik henrykowski
  • Rocznik kamieniecki.

Zobacz hasło annały w Wikisłowniku

• kronika
• latopis

• Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, Ossolineum, 2000;
• J. A. Cuddon, Dictionary of Literary Terms and Literary Theory, Penguin Books, 1991;

• Słownik wyrazów obcych
• Angielska wersja Roczników walijskich
• Łacińska wersja Roczników Królestwa Franków