Roczniki cysterskie

Roczniki cysterskie – średniowieczne roczniki tworzone na Śląsku w środowisku cystersów.

Znane roczniki pochodzenia cysterskiego zaczynają się przeważnie od kopii jakiegoś rocznika polskiego lub kompilacji sięgających schyłku X wieku^[1]. Oprócz tego wykorzystane zostały w nich źródła węgierskie, jak żywoty św. Stefana i Kronika polsko-węgierska^[1]. Część zapisków opartych jest na małopolskich klasztorach cysterskich związanych z Morimondem (lata 1149–1202, fundacja klasztorów, informacje związane z Kazimierzem Sprawiedliwym)^[2]. Kompilacja, na której oparto późniejsze roczniki cysterskie, powstała prawdopodobnie w 1. poł. XIII wieku^[1]. Zapiski roczników dotyczące Śląska zaczynają się przeważnie od roku 1238 (śmierć Henryka Brodatego)^[1]. Do roczników pochodzenia cysterskiego zaliczają się też drobniejsze roczniki śląskie wzorowane na rocznikach cysterskich lub stanowiące wyciągi z tych roczników^[3].

• Rocznik cysterski – hipotetyczny rocznik rozpoczęty po przybyciu cystersów do Polski u schyłku XII wieku lub w wieku XIII. Informacje dotyczące dawniejszych lat mogły być zaczerpnięte z któregoś z wcześniejszych polskich roczników. Rocznik nie zachował się, mógł jednak stać się podstawą późniejszych roczników powstających wśród cystersów^[4].
• Rocznik kamieniecki – kompilacja roczników z XIII w. Zachowała się jedna karta dotycząca lat 965–1165^[5].
• Rocznik henrykowski – rocznik zachowany w rękopisie z XIV w. Zawiera wpisy dotyczące okresu przed 1039 i lat 1238–1326^[3].
• Rocznik śląski kompilowany – rdzeń rocznika powstał około 1240, natomiast znana dziś forma pochodzi z XVI w. Kompilacja obejmuje lata 965–1194, wstawkę dotyczącą przybycia Krzyżaków do Polski i szereg dodatków wykazujących wpływ Długosza, wiadomości z lat 1240–1253^[3].
• Rocznik krzeszowski większy
• Rocznik krzeszowski mniejszy
• Rocznik górnośląski – obejmuje lata 1071–1280^[3].
• Roczniki wrocławskie (Dawny i Magistratu zaczynają się od 1238 i doprowadzone są do końca XV w.):
  • Rocznik wrocławski dawny
  • Rocznik magistratu wrocławskiego
  • Rocznik wrocławski większy – pochodzi z karty pisanej w XIV w, obejmuje lata 1238–1372^[2].
• Roczniki klarysek wrocławskich – zapiski historyczne klarysek zachowały się w dwóch kodeksach: z XIV w. (lata 1257–1328) i XV w. (od 1378 do wieku XVII)^[2].

• Jan Dąbrowski: Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1964, s. 60–62.