węzeł

wymowa:

IPA: [ˈvɛ̃w̃zɛw], AS: [vẽũ̯zeu̯], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ę  ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) połączenie, umocowanie lub skrócenie lin lub podobnych materiałów poprzez związanie lub przeplecenie; zob. też węzeł w Wikipedii

(1.2) mar. metrol. nawig. meteorol. jednostka prędkości, równa jednej mili morskiej na godzinę; w nawigacji używana do określania prędkości statków i prądów morskich, zaś w meteorologii - prędkości wiatrów; zob. też węzeł (jednostka prędkości) w Wikipedii

(1.3) przen. więź łącząca ludzi (i nie tylko)

(1.4) ośrodek, w którym krzyżują się ważne szlaki komunikacyjne

(1.5) problem trudny do rozwiązania

(1.6) bot. zgrubienie łodygi z którego wyrasta liść

(1.7) mat. dowolna krzywa zwykła zamknięta zanurzona w przestrzeni trójwymiarowej; zob. też węzeł (teoria węzłów) w Wikipedii

(1.8) daw. jednostka długości, 48 stóp; zob. też węzeł (jednostka długości) w Wikipedii

(1.9) astr. punkt, w którym płaszczyzna orbity ciała niebieskiego przecina się z ekliptyką

(1.10) daw. prezent urodzinowy lub imieninowy^[1]

odmiana:

(1.1-10)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	węzeł	węzły
dopełniacz	węzła	węzłów
celownik	węzłowi	węzłom
biernik	węzeł	węzły
narzędnik	węzłem	węzłami
miejscownik	węźle	węzłach
wołacz	węźle	węzły

przykłady:

(1.1) Żeglarze znają wiele rodzajów węzłów służących m.in. do łączenia lin lub cumowania.

(1.1) Spod welonu na głowie wyglądały ogromne czarne włosy, skręcone w węzeł. (B. Prus: Faraon)

(1.2) Niszczyciel pędził z prędkością 43 węzłów.

(1.3) Między tymi ludźmi a ziemią, której się pozbywają, widocznie pękł węzeł, łączący rolnika z rolą. (B. Prus: Kroniki tygodniowe)

(1.4) Obstawiliśmy wszystkie węzły, nawet mysz się nie przeciśnie na drugą stronę rzeki.

składnia:

kolokacje:

(1.4) węzeł drogowy / autostradowy / kolejowy / komunikacyjny

synonimy:

(1.1) supeł

(1.6) kolanko

(1.10) wiązanie, wiązarek, gw. wiązarko

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz.

zdrobn. węzełek

przym. węzełkowy, węzłowy, węzłowaty, węźlasty

związki frazeologiczne:

węzeł gordyjski • węzeł małżeński

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• albański: (1.1) nyjë ż
• angielski: (1.1) knot, tie; (1.2) knot; (1.4) node; (1.6) bud; (1.7) knot; (1.9) node
• arabski: (1.1) عقيدة ż, عقدة ż
• azerski: (1.1) törəmə, şiş
• baskijski: (1.1) korapilo; (1.2) korapilo
• białoruski: (1.1) вузел m; (1.4) вузел m; (1.5) вузел m
• chiński standardowy: (1.2) 节 (jié); (1.6) 节 (jié)
• czeski: (1.1) uzel m; (1.2) uzel m
• dolnołużycki: (1.1) suk
• duński: (1.1) knob n; (1.2) knob n
• esperanto: (1.1) nodo, banto; (1.2) nodo, knoto; (1.4) nodo; (1.6) nodo; (1.9) nodo
• fiński: (1.1) solmu; (1.2) solmu
• francuski: (1.1) nœud m; (1.2) nœud m; (1.7) nœud m
• gudźarati: (1.1) ગાંઠ ż (gāṇṭha)
• hiszpański: (1.1) nudo m; (1.2) nudo m; (1.7) nudo m
• islandzki: (1.1) hnútur m; (1.2) hnútur m
• japoński: (1.1) 結び目 (むすびめ, musubime); (1.2) ノット (notto)
• jidysz: (1.1) קנופּ m (knup)
• litewski: (1.1) mazgas m; (1.2) mazgas m; (1.6) pumpuras m; (1.7) mazgas m
• łaciński: (1.1) nodus m
• niderlandzki: (1.1) knoop m; (1.2) knoop m; (1.4) knooppunt m; (1.7) knoop m
• niemiecki: (1.1) Knoten m; (1.2) Knoten m; (1.4) Knoten m; (1.6) Knospe ż; (1.7) Knoten m
• nowogrecki: (1.1) κόμπος m; (1.2) κόμβος m; (1.4) κόμβος m; (1.6) κόμπος m
• rosyjski: (1.1) узел m; (1.2) узел m
• słoweński: (1.1) vozel m
• szwedzki: (1.1) knut w, knop w; (1.2) knop w; (1.4) knut w, knutpunkt w, nod w, korsning w; (1.5) knut w, problem n, kärnpunkt w, huvudfrågan w
• ukraiński: (1.1) вузол m
• wilamowski: (1.1) knȫta m; (1.2) knȫta m
• włoski: (1.1) groppo m, nodo m; (1.2) nodo m; (1.4) nodo m; (1.7) nodo m

źródła: