człowiek

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈʧ̑wɔvʲjɛk], AS: [ču̯ovʹi ̯ek], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j 

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) antrop. Homo sapiens Linnaeus^[1], istota o najwyższym stopniu świadomości zamieszkująca Ziemię; zob. też człowiek w Wikipedii

(1.2) ktoś, jakaś osoba

(1.3) pracownik, podwładny, członek

odmiana:

(1.1-3)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	człowiek	ludzie
dopełniacz	człowieka	ludzi
celownik	człowiekowi	ludziom
biernik	człowieka	ludzi
narzędnik	człowiekiem	ludźmi
miejscownik	człowieku	ludziach
wołacz	człowieku / poet. człowiecze	ludzie

przykłady:

(1.1) W niczym więc człowiek nie przewyższa zwierząt, bo wszystko jest marnością^[2].

(1.2) Ten człowiek ucieka! Łapcie tego człowieka!

(1.3) Major cieszył się szacunkiem wśród swoich ludzi.

składnia:

kolokacje:

(1.1) bezbarwny człowiek

synonimy:

(1.2) osoba, persona; przen. śmiertelnik, śmiertelny; pot. gość; przest. lub żart. człek, człeczyna

(1.3) pracownik, robotnik, podwładny, swój

antonimy:

(1.1) przedmiot, rzecz, wytwór

(1.3) obcy

hiperonimy:

(1.1) istota

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. człek mos, człowieczeństwo n, człowieczość ż, uczłowieczenie n, ludzkość ż, uczłowieczanie n, uczłowieczenie n, odczłowieczanie n, odczłowieczenie n

zdrobn. człowieczek mos

zgrub. człowieczysko n, człeczyna mos

czas. uczłowieczać ndk., uczłowieczyć dk., odczłowieczać ndk., odczłowieczyć dk.

przym. człowieczy, uczłowieczony, człowiekowaty, odczłowieczony, ludzki

przysł. człowieczo, po ludzku

związki frazeologiczne:

biały człowiek • człowiek czynu • człowiek interesu • człowiek rozumny • człowiek pekiński • swój człowiek • szary człowiek • szukam człowieka • wielki człowiek • przysłowia: bogatego i na szubienicy diabli nie wezmą, a biednemu człowiekowi lada sznurek robi amen^[3] • człowiek człowiekowi wilkiem • dobrego człowiek nie wytrzyma, a złe musi^[3] • ludzi moc, a o człowieka bieda^[4] • kiedy bieda w dom zawita, o człowieka nikt nie pyta • nie szata zdobi człowieka, lecz człowiek szatę • od złego człowieka odrzynaj połę a uciekaj^[5] • styczeń, styczeń wszystko studzi – ziemię, bydło, ludzi

etymologia:

(1.1) ogsłow., z prasł. *čelověkъ → człowiek; słowo występujące tylko w językach słowiańskich^[6]

(1.1) por. ros. человек, czes. člověk itd.

uwagi:

zob. też człowiek w Wikicytatach

tłumaczenia:

• abchaski: (1.1) ауаҩы
• ajnoski: (1.1) アィヌ (aynu)
• albański: (1.1) njeri m
• angielski: (1.1) human; (1.2) person; (1.3) man
• arabski: (1.1) آدم (ādam) m, إنسان
• baskijski: (1.1) gizaki
• białoruski: (1.1) чалавек m (čalavek)
• bułgarski: (1.1) човек m (čovek); (1.2) човек m (čovek); (1.3) човек m (čovek)
• chiński standardowy: (1.1) 人 (rén); (1.2) 人 (rén)
• chorwacki: (1.1) čovjek m
• czeski: (1.1) člověk m; (1.2) člověk m
• dolnołużycki: (1.1) cłowjek m, luź m
• duński: (1.1) menneske n
• esperanto: (1.1) homo; (1.2) homo, persono, individuo
• estoński: (1.1) inimene
• fenicki: (1.1) 𐤀𐤃𐤌
• fiński: (1.1) ihminen
• francuski: (1.1) homme m; (1.2) homme m, personne ż; (1.3) monde m
• galicyjski: (1.1) home m; (1.2) home m; (1.3) home m
• górnołużycki: (1.1) čłowjek m
• grenlandzki: (1.1) angut
• gruziński: (1.1) კაცი (k'aci)
• guarani: (1.1) ava
• hawajski: (1.1) kanaka; (1.2) kanaka; (1.3) kanaka
• hebrajski: (1.1) אדם m (adam); (1.2) בן אדם m (ben adam)
• hindi: (1.1) आदमी m
• hiszpański: (1.1) hombre m; (1.2) hombre m; (1.3) hombre m
• interlingua: (1.1) homine
• islandzki: (1.1) maður m; (1.2) maður m
• jaćwieski: (1.1) mard
• japoński: (1.1) 人間 (にんげん, ningen); (1.2) 人 (ひと, hito)
• jidysz: (1.1) מענטש m (mencz); (1.2) ייִד m (jid)
• kałmucki: (1.1) күн (kün)
• kaszubski: (1.1) człowiek m
• kataloński: (1.1) home m; (1.2) home m
• koreański: (1.1) 사람 (saram); (1.2) 사람 (saram)
• litewski: (1.1) žmogus m; (1.2) žmogus m
• łaciński: (1.1) homo m
• łotewski: (1.1) cilvēks m
• niderlandzki: (1.1) mens m; (1.2) man
• niemiecki: (1.1) Mensch m; (1.2) Mann m
• norweski (bokmål): (1.1) menneske n
• norweski (nynorsk): (1.1) menneske n
• nowogrecki: (1.1) άνθρωπος m; (1.2) άνθρωπος m
• ormiański: (1.1) մարդ (mard)
• pali: (1.1) nara m, macca m
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  , klasyfikator:    ,        ,      , ludzie:    ,        ,      
• portugalski: (1.1) homem m, humano m; (1.2) homem m
• rosyjski: (1.1) человек m (čelovek); (1.2) человек m (čelovek); (1.3) человек m (čelovek)
• rumuński: (1.1) om m; (1.2) om m, persoană ż
• ruski: (1.1) человѣкъ m; (1.2) человѣкъ m; (1.3) человѣкъ m
• sanskryt: (1.1) नृ, जन
• slovio: (1.1) cxlovek (чловек)
• słowacki: (1.1) človek m; (1.2) človek m
• staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) чловѣкъ m; (1.2) чловѣкъ m; (1.3) чловѣкъ m
• staroczeski: (1.1) člověk m, člověčina ż, člověčenstvie n, člověčstvie n; (1.2) člověk m, osoba ż, muž m
• starogrecki: (1.1) ἄνθρωπος m (ánthrōpos)
• staroormiański: (1.1) մարդ (mard)
• staroruski: (1.1) человѣкъ m; (1.2) человѣкъ m; (1.3) человѣкъ m
• starosłowacki: (1.1) človek m; (1.2) človek m
• suahili: (1.1) mtu; (1.2) mtu
• szwedzki: (1.1) människa w, mänska w, karl w; (1.2) karl w
• tetum: (1.1) ema
• turecki: (1.1) adam, insan
• tybetański: (1.1) མི
• ukraiński: (1.1) людина ż (lûdina); (1.2) людина ż (lûdina); (1.3) людина ż (lûdina)
• umbundu: (1.1) ulume
• wepski: (1.1) ristit
• węgierski: (1.1) ember
• wilamowski: (1.1) menś m, menč m, menš m, menć m, meńć m; (1.2) menś m, menč m, menš m, menć m, meńć m
• włoski: (1.1) uomo m; (1.2) uomo m; (1.3) uomo m

źródła:

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) człowiek

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła: