Leopold Auer
Leopold Auer, węg. Auer Lipót, ros. Леопо́льд Семёнович А́уэр (ur. 7 czerwca 1845 w Veszprémie, zm. 15 lipca 1930 w Dreźnie) – węgierski skrzypek i pedagog, kompozytor oraz dyrygent; arystokrata rosyjski.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód |
Życiorys
edytujAuer urodził się w 1845 roku w żydowskiej rodzinie osiadłej w węgierskim Veszprém. W 1855 roku podjął naukę gry na skrzypcach w konserwatorium w Budapeszcie u Dávidnála Ridleya-Kohnego[1]. W latach 1857–1858 odbywał studia w wiedeńskim konserwatorium pod kierunkiem Jakoba Donta i Josefa Hellmesbergera Sr., a w 1861 roku w Paryżu w klasie Jeana-Delphina Alarda. W latach 1863–1864 Studiował też u Josepha Joachima w Hanowerze (1868-1864). Był koncertmistrzem orkiestr w Düsseldorfie i w Hamburgu[1]. W maju 1868 roku występował z Antonem Rubinsteinem w Londynie, a w październiku wyjechał do Rosji na trzyletnie tournée[1]. Pozostał tam jednak znacznie dłużej: w roku 1883 uzyskał rosyjskie obywatelstwo, a trzynaście lat później carską nobilitację. W latach 1867–1917 nauczał w konserwatorium w Petersburgu (skrzypce i kameralistyka)[1]. Do 1906 roku był solistą i kierownikiem kwartetu Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego, a od 1872 roku solistą w orkiestrze Teatru Maryjskiego (obydwie funkcje przejął od Henryka Wieniawskiego)[1]. W 1874 roku został nadwornym solistą cara, a w sezonach 1883-1884, 1887-1892 i 1894-1895 dyrygował koncertami symfonicznymi Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Ponadto występował zarówno w roli solisty, jak i dyrygenta w całej Europie (także w Polsce)[1]. Był oficjalnym przedstawicielem Rosji podczas międzynarodowych wydarzeń, jak kongresy i konkursy[1]. Po wydarzeniach rewolucyjnych w Rosji, w trakcie niepewnego rozstrzygnięcia wojny domowej, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych (1918 rok). Tam nauczał w Institut of Music Art (późniejsza Juilliard School) w Nowym Jorku i w Curtis Institute of Music w Filadelfii[1]. Kontynuował też działalność koncertową mimo podeszłego wieku[1]. Od 1924 roku występował w Carnegie Hall[1]. W 1928 roku otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Zmarł w poddrezdeńskim Loschwitz 15 lipca 1930 roku, podczas odbywania tournée w Niemczech.
Twórczość
edytujAuer uznany jest za twórcę rosyjskiej szkoły skrzypcowej. Zasłużył się jako wykonawca i pedagog[1]. Do uczniów Auera należeli m.in.: Josif Achron, Jascha Heifetz, Efrem Zimbalist, Michaił Elman, Nathan Milstein i Emil Młynarski[1]. Auer sporządzał transkrypcje i opracowania utworów skrzypcowych, sam również komponował, m.in. Rapsodie hongroise, Tarantelle de concert[1]. Jego znajomość stylów wykonawczych i nowatorska technika zapewniły mu sukces na obu polach: wykonawstwa i pedagogiki[1]. Prowadząc koncerty zagraniczne skupiał się na symfonice rosyjskiej, miał na koncie m.in. kilka zagranicznych prawykonań utworów Piotra Czajkowskiego[1]. Jako solista występował z uznanymi artystami, m.in. z Eugenem d’Albertem, Raoulem Pugno, Teodorem Leszetyckim, Józefem Wieniawskim i Siergiejem Taniejewem, Antonem Rubinsteinem i Anną Jesipową[1].
Publikacje
edytujJako pedagog gry skrzypcowej Auer wydał trzy książki, w tym ostatnia to zbiór dwóch wcześniejszych w jednym tomie, wydana w Moskwie już po jego śmierci:
- Nauka gry na skrzypcach (ang. Violin Playing as I Teach It), Nowy Jork 1921
- Mistrzowskie dzieła na skrzypce i ich interpretacja (ang. Violin Master Works and Their Interpretation), Nowy Jork 1925
- Moja szkoła gry na skrzypcach. Interpretacja nauki klasyki skrzypcowej (ros. Moja szkoła igry na skripkie. Intierpietacyja proizwiedienij skripicznoj klasiki), Moskwa 1965
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Helman Z., Auer Leopold [w:] Encyklopedia muzyczna PWM: część biograficzna, t. I: AB, red. E. Dziębowska, PWM, Kraków 1979, ISBN 83-224-0113-2.
Linki zewnętrzne
edytuj- Leopold Auer – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Nuty Leopolda Auera w bibliotece Polona
- Leopold Auer w Polskiej Bibliotece Muzycznej
- ISNI: 0000000108580036
- VIAF: 61730920
- LCCN: n81026496
- GND: 118995022
- NDL: 00519675
- LIBRIS: tr5786wc5gmgg1p
- BnF: 138909698
- SUDOC: 199217963
- NLA: 35010156
- NKC: xx0003867
- BNE: XX1612293
- NTA: 069918252
- BIBSYS: 1004606
- Open Library: OL1763686A
- PLWABN: 9810690871005606
- NUKAT: n2009048630
- J9U: 987007257891005171
- LNB: 000057099
- NSK: 000667855
- CONOR: 253826403
- KRNLK: KAC200003899
- LIH: LNB:V*88216;=BL
- NSZL: 522325
- RISM: people/30043697