इंग्लंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, २०१६-१७

इंग्लंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, २०१६-१७
		भारत		इंग्लड
तारीख		९ नोव्हेंबर २०१६ – १ फेब्रुवारी २०१७
संघनायक		विराट कोहली		अलास्टेर कुक (कसोटी) आयॉन मॉर्गन (ए.दि. व टी२०)
कसोटी मालिका
निकाल		भारत संघाने ५-सामन्यांची मालिका ४–० जिंकली
सर्वाधिक धावा		विराट कोहली (६५५)		ज्यो रूट (४९१)
सर्वाधिक बळी		रविचंद्रन अश्विन (२८)		आदिल रशीद (२३)
मालिकावीर		विराट कोहली (भा)
एकदिवसीय मालिका
निकाल		भारत संघाने ३-सामन्यांची मालिका २–१ जिंकली
सर्वाधिक धावा		केदार जाधव (२३२)		जासन रॉय (२२०)
सर्वाधिक बळी		हार्दिक पंड्या (५) जसप्रीत बुमराह (५)		ख्रिस वोक्स (६)
मालिकावीर		केदार जाधव (भा)
२०-२० मालिका
निकाल		भारत संघाने ३-सामन्यांची मालिका २–१ जिंकली
सर्वाधिक धावा		सुरेश रैना (१०४)		ज्यो रूट (१२६)
सर्वाधिक बळी		युझवेंद्र चहल (८)		ख्रिस जॉर्डन (५)
मालिकावीर		युझवेंद्र चहल (भा)

नोव्हेंबर २०१६ आणि जानेवारी २०१७ दरम्यान इंग्लंड क्रिकेट संघ पाच कसोटी, तीन एकदिवसीय आणि तीन टी२० सामन्यांच्या मालिकेसाठी भारताचा दौरा केला.^{[१][२][३]} भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ (बीसीसीआय) ने जुलै २०१६ मध्ये दौऱ्याच्या तारखा जाहीर केल्या.^[४] कसोटी मालिका समाप्त झाल्यानंतर इंग्लंडचा संघ मायदेशी परतला आणि एकदिवसीय सामन्यासाठी पुन्हा भारतात आला.^[५]

भारताने इंग्लंड विरुद्धच्या कसोटी मालिकेसाठी सुधारित डीआरएस पद्धत वापरण्यास सहमती दर्शवली.^[६][७] २००८ मध्ये एकदा चाचणी केल्यानंतर पहिल्यांदाच भारताचा समावेश असलेल्या द्विपक्षीय मालिकेमध्ये डीआरएस प्रणाली वापरली गेली.^[८] परंतू, हॉटस्पॉटचा वापर केला गेला नाही.^[९]

सदर कसोटी मालिका ॲंथोनी डीमेलो चषकासाठी खेळवली गेली, ज्यामध्ये भारताने ५-सामन्यांची मालिका ४-० अशी जिंकली.^[१०] मालिकेतील पाचव्या सामन्यात भारतीय संघाने ७ बाद ७५९ धावांवर डाव घोषित करून कसोटी क्रिकेटमधील त्यांची सर्वात मोठी धावसंख्या नोंदवली.^[११] पाचव्या कसोटीतील विजयामुळे भारत सलग १८ कसोटी सामन्यांमध्ये अजिंक्य राहिला आणि स्वतःचा १७ कसोटी सामन्यांमध्ये अजिंक्य राहण्याचा विक्रम मोडला.^[१२] त्याशिवाय भारताने एका वर्षात आतापर्यंतचे सर्वाधिक ९ कसोटी सामने जिंकले.^[१२]

मर्यादित षटकांच्या मालिकेसाठी संघ जाहीर होण्या आधी, महेंद्रसिंग धोणीने मर्यादित षटकांच्या क्रिकेट कर्णधार पदावरून पायउतार होत असल्याचे जाहीर केले.^{[१३][१४]} टी२० आणि एकदिवसीय मालिकेसाठी कर्णधार म्हणून विराट कोहलीची निवड करण्यात आली.^[१५] भारतीय संघाचा कर्णधार म्हणून धोणीचा शेवटचा सामना होता इंग्लंड XI विरुद्ध १० जानेवारी २०१७ रोजी झालेला ५०-षटकांचा सामना.^[१६]

एकदिवसीय मालिकेमध्ये तब्बल २०९० धावा केल्या गेल्या, तीन किंवा कमी सामन्यांच्या मालिकेमधील हा एक विक्रम आहे.^[१७] सर्वच्या सर्व डावांमध्ये ३०० पेक्षा जास्त धावा नोंदवल्या गेल्या. भारताने एकदिवसीय आणि टी२० मालिका २-१ अशा जिंकल्या. इंग्लंडविरुद्ध आंतरराष्ट्रीय टी२० मालिका जिंकण्याची ही भारताची पहिलीच वेळ.^[१८]

कसोटी		एकदिवसीय		टी२०
भारत[१९][२०]	इंग्लंड[२१][२२]	भारत[१५]	इंग्लंड[२३]	भारत[१५]	इंग्लंड[२३]
विराट कोहली (क) अजिंक्य रहाणे (उ.क.) अमित मिश्रा इशांत शर्मा उमेश यादव करुण नायर गौतम गंभीर चेतेश्वर पुजारा जयंत यादव पार्थिव पटेल (य) भुवनेश्वर कुमार मुरली विजय मोहम्मद शमी रविचंद्रन अश्विन रवींद्र जडेजा लोकेश राहुल वृद्धिमान साहा (य) शार्दुल ठाकूर हार्दिक पंड्या	ॲलास्टेर कूक (क) ज्यो रूट (उ.क.) आदिल रशीद किटन जेनिंग्स क्रिस वोक्स झफर अन्सारी जेक बॉल जेम्स अँडरसन जॉनी बेरस्टो (य) गॅरी बॅलान्स गॅरेथ बॅटी लियाम डॉसन स्टुअर्ट ब्रॉड जोस बटलर (य) बेन डकेट बेन स्टोक्स मोईन अली स्टीवन फिन हसीब हमीद	विराट कोहली (क) अजिंक्य रहाणे अमित मिश्रा उमेश यादव केदार जाधव जसप्रीत बुमराह भुवनेश्वर कुमार मनीष पांडे महेंद्रसिंग धोणी (य) युवराज सिंग रविचंद्रन अश्विन रवींद्र जडेजा लोकेश राहुल शिखर धवन हार्दिक पंड्या	आयॉन मॉर्गन (क) जोस बटलर (उ क व य) ॲलेक्स हेल्स आदिल रशीद क्रिस वोक्स जासन रॉय जेक बॉल जॉनी बेरस्टो (य) ज्यो रूट डेव्हिड विली बेन स्टोक्स मोईन अली लियाम डॉसन लियाम प्लंकेट सॅम बिलिंग्स	विराट कोहली (क) अमित मिश्रा आशिष नेहरा जसप्रीत बुमराह परवेझ रसूल भुवनेश्वर कुमार मनदीप सिंग मनीष पांडे महेंद्रसिंग धोणी (य) युझवेंद्र चहल युवराज सिंग रविचंद्रन अश्विन रवींद्र जडेजा रिषभ पंत (य) लोकेश राहुल सुरेश रैना हार्दिक पंड्या	आयॉन मॉर्गन (क) ॲलेक्स हेल्स आदिल रशीद ख्रिस जॉर्डन जासन रॉय जेक बॉल जॉनी बेरस्टो जोस बटलर (य) ज्यो रूट टायमल मिल्स डेव्हिड विली बेन स्टोक्स मोईन अली लियाम डॉसन लियाम प्लंकेट सॅम बिलिंग्स

• दुखापतीतून सावरल्यानंतर जेम्स अँडरसनचा इंग्लंडच्या कसोटी संघात समावेश करण्यात आला.^[२४]
• दुखापतीतून सावरल्यामुळे दुसऱ्या कसोटीसाठी लोकेश राहुलचा भारतीय कसोटी संघात समावेश करण्यात आला.^{[२५][२६]}
• शेवटच्या तीन कसोटी सामन्यांसाठी दुखापतीत���न सावरलेल्या भुवनेश्वर कुमारची भारतीय संघात निवड करण्यात आली, तर गौतम गंभीरला वगळण्यात आले.^[२७]
• डाव्या मांडीचे स्नायू ताणले गेल्याने मोहाली येथील तिसऱ्या कसोटीसाठी वृद्धिमान साहा ऐवजी पार्थिव पटेलची निवड करण्यात आली.^[२७]
• पीसीए मैदानावर नेट्समध्ये सरावादरम्यान लोकेश राहुल आणि हार्दिक पंड्या ह्यांना दुखापत झाली. पंड्याला संघातून वगळण्यात आले, परंतु लोकेश राहुल चवथ्या कसोटीसाठी तंदरुस्त होण्याची अपेक्षा आहे.^[२८]
• तिसऱ्या कसोटीदरम्यान इंग्लंडच्या हसीब हमीदच्या हाताला दुखापत झाल्याने, शस्त्रक्रियेसाठी त्याला मायदेशी परतावे लागले.^[२९] त्याच्या ऐवजी किटन जेनिंग्सची संघात निवड करण्यात आली.^[३०]
• पाठीच्या दुखण्यामुळे झफर अन्सारी ऐवजी लियाम डॉसनची इंग्लंडच्या संघात निवड करण्यात आली.^[३०]
• इशांत शर्माला त्याच्या लग्नासाठी शेवटच्या दोन कसोटी सामन्यांमधून सुट्टी देण्यात आली. त्याशिवाय दुखापतीतून पूर्णपणे न सावरल्याने वृद्धिमान साहा चवथ्या कसोटीत सुद्धा खेळू शकणार नाही^{[३१][३२]}
• बोटाला झालेल्या दुखापतीमुळे अजिंक्य रहाणे शेवटच्या दोन कसोटींना मुकला. त्याची जागा मनीष पांडेने घेतली.^[३३]
• मोहम्मद शमीचा गुडघा सुजल्यामुळे संघात शार्दुल ठाकूरची निवड करण्यात आली.^[३३]
• दुसऱ्या एकदिवसीय सामन्यात बोटाला फ्रॅक्चर झाल्यामुळे उर्वरित मर्यादित षटकांच्या सामन्यातून ॲलेक्स हेल्सला वगळण्यात आले.^[३४]
• टी२० मालिकेसाठी हेल्स ऐवजी जॉनी बेरस्टोला निवडण्यात आले.^[३५]
• टी २० मालिकेआधी, भारतीय संघातून रविचंद्रन अश्विन आणि रविंद्र जडेजाला विश्रांती देण्यात आली, त्यांच्या ऐवजी अमित मिश्रा आणि परवेझ रसूल यांना संघात स्थान देण्यात आले.^[३६]

• मालिका मुख्यपान - इएसपीएन क्रिकइन्फो

इंग्लंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे
१९२६-२७ | १९३३-३४ | १९५१-५२ | १९६१-६२ | १९६३-६४ | १९७२-७३ | १९७६-७७ | १९७९-८० | १९८१-८२ | १९८४-८५ | १९९२-९३ | २००१-०२ | २००५-०६ | २००८-०९ | २०११ | २०१२-१३ | २०१६-१७