Տիրան Սարգսյան - Վիքիպեդիա

Տիրան Սարգսյան
Ծնվել է	1894
Ծննդավայր	Սիլիստրա, Բուլղարիայի իշխանություն, Բուլղարիա
Վախճանվել է	1969
Մահվան վայր	Սոֆիա, Բուլղարիա
Քաղաքացիություն	Բուլղարիա
Մասնագիտություն	նկարիչ
Ուսուցիչ	Վլադիմիր Դիմիտրով-Մայստորա
Պարգևներ

Տիրան Արտակի Սարգսյան (բուլղար��՝ Диран Артаки Саркисян, 1894, Սիլիստրա, Բուլղարիայի իշխանություն, Բուլղարիա - 1969, Սոֆիա, Բուլղարիա), բուլղարահայ նկարիչ^[1]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տիրան Սարգսյանը ծնվել է 1894 թվականին Սիլիստրայում։ Սովորել է Սվիշտովի առևտրային միջնակարգ դպրոցում։ Նրա նկարչության ուսուցիչը Վլադիմիր Դիմիտրով-Մայիստորան էր^[2]։

Դրանից հետո նա աշխատել է Փարիզում, ինչի պատճառով էլ նրա ստեղծագործության մեջ զգացվում է ֆրանսիական իմպրեսիոնիզմի ազդեցությունը^[2]։

1937 թվականից հաստատվել է Սոֆիայում։ Բուլղարացի նկարիչների միությունում նա զբաղեցրել է Միության հիմնադրամի հաշվապահության գլխավոր հաշվապահի, Մշակույթի աշխատողների ակումբի գործարար խորհրդի քարտուղարի և ակումբի կառավարման խորհրդի անդամի պաշտոնները^[3]։

Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետության Ազգային ժողովի նախագահությունը նրան պարգևատրել է «Կյուրեղ և Մեթոդիոս» 2-րդ աստիճանի շքանշանով^[3]։

Մահացել է 1969 թվականին, Սոֆիայում^[1]։

Նրա անձնական արխիվը պահվում է Կենտրոնական պետական արխիվի 1787K ֆոնդում։ Այն բաղկացած է 1899 - 1977 թվականների 29 արխիվային միավորից^[1]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 «Диран Артаки Саркисян». Информационна система на Държавните архиви. Վերցված է 22 януари 2019 г-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 «Диран Саргсян (1894-1970)».
↑ ^3,0 ^3,1 «Диран Саркисян 1894-1969 Късен листопад 1960г. акварел и гваш в Картини в гр. София - ID42670516 — Bazar.bg». Базар.БГ (բուլղարերեն). Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 27-ին.

Հայերը Բուլղարիայում

Բուլղարահայեր

Արվեստա- գետներ	Թատրոն և կինո՝ Աստոր • Գրիգոր Ազարյան • Պողոս Աֆեյան • Արտաշ Թավուքչյան • Հովհաննես Թորոսյան • Մկրտիչ Հալվաջյան • Գրիգոր Ղուկասյան • Հարություն Մինասյան • Սարգիս Մուհիբյան • Սիրվարդ Չիլինկիրյան • Օննիկ Քեչյան Կերպարվեստ՝ Ակոբ Ակոբով • Հարրի Արաբյան • Էդմոնդ Դեմիրճյան (bg) • Տորք Զաքարյան • Օննիկ Կարանֆիլյան (bg) • Մկրտիչ Կասապյան • Հազար Հանեսյան (bg) • Մարկ Մարգարյան • Վռամ Մարգարյան • Գրոնիկա Քավաֆյան (bg) • Տիրան Սարգսյան Երգ և երաժշտություն (Բուլղարահայ երաժշտություն)՝ Հայկաշոտ Աղասյան • Կարապետ Ավագյան • Նադյա Աֆեյան • Պողոս Աֆեյան • Արուսյակ Բալթայան • Կարո Բալթայան • Արամ Բերբերյան-Դատև • Սարգիս Բալթայան • Սարգիս Բալթայան Կրտսեր • Արման Թոքաթյան • Վիլի Կազասյան • Հիլդա Կազասյան • Կիրկոր Կիրկորով • Բեդրոս Կիրկորով • Լևոն Մանուկյան (bg) • Խաչո Միսաքյան (bg) • Րաֆֆի Պողոսյան • Էդուարդ Սարաֆյան (bg) • Ալեքսանդր Սանո (bg) • Արթո Չիֆթչյան • Էմմա Թահմիզյան • Բեդրոս Փափազյան • Ստեֆկա Օնիկյան (bg) Ճարտարապետներ՝ Հրանտ Բակալյան • Նիկողոս Բեդրոսյան

Գրողներ	Արձակ և բանաստեղծություն՝ Արթին Արթինյան • Հովհաննես Թորոսյան • Ֆիլիպ Կաբակյան • Հակոբ Մելքոնյան • Սևդա Սևան • Վահե Օշական Լրագրություն և թարգմանություն՝ Ներսես Գասապյան • Գևորգ Գևորգյան (bg) • Երանոս Երանոսյան (bg) • Անահիտ Տաչևա • Անտոն Հեքիմյան (bg) • Հակոբ Մելքոնյան • Միհրան Պողոսյան • Ալիսա Փանիկյան • Հակոբ Օրմանջյան (bg)

Գիտություն

Կրթություն	Դպրոց՝ Վարդանյան նախակրթարան, Վիկտորյա և Գրիգոր Թյությունջյան վարժարան Մանկավարժներ՝ Կարապետ Ասրլաքյան • Կարապետ Ավագյան • Սարգիս Բալթայան • Կարո Բալթայան • Արամ Բերբերյան-Դատև • Վիլի Կազասյան • Գարեգին Շիշմանյան • Արթին Փոթուրլյան (bg)

Գիտնա- կաններ	Հասարակական գիտություններ՝ Հովհաննես Անաստասյան • Արա Մարկոս • Սարգիս Սարգսյան (bg) • Հայկանուշ Սիլգիճյան (bg) • Մայա Քելյան Բնական գիտութուններ՝ Գևորգ Արաբաջյան • Գևորգ Արթինյան (bg) • Հակոբ Գևորգյան (bg) • Ազնիվ Կասպարյան • Կարո Մարտիրոսյան (bg) • Թագուհի Մինասյան • Հակոբ Չաքըրով • Քերովբե Չաքրյան • Լիդիա Պետիկյան • Պետրոս Սարյանով (bg) • Արման Փոստաջյան (bg)

Կազմակեր-
պություններ

Կրոնական	Կրոնական գործիչներ՝ Կարապետ Ասրլաքյան • Տիրայր Մարտիկյան (bg) • Ստեփաննոս Հովակիմյան • Հակոբ Շահվելեդյան • Գևորգ Ռուսչուգլյան • Սուրեն Վեցիկյան Եկեղեցիներ և վանքեր (Բուլղարիայի հայոց թեմ)՝ սուրբ Աստվածածին, Շումեն • սուրբ Աստվածածին, Ռուսե • սուրբ Աստվածածին, Սիլիստրա • սուրբ Աստվածածին, Սո��իա • սուրբ Աստվածածին, Վելիկո Տիռնովո • սուրբ Գևորգ, Պլովդիվ • սուրբ Հակոբ, Յամբոլ • սուրբ Հովհաննես, Դոբրիչ • սուրբ Խաչ, Բուրգաս • Սուրբ Սարգիս, Վառնա • սուրբ Ստեփանոս, Պազարջիկ Հուշարձաններ՝ Անդրանիկ Օզանյան • Հայոց ցեղասպանության հուշարձան (Պլովդիվ) • Հայոց ցեղասպանության հուշաքար (Բուրգաս) • Հայոց ցեղասպանության հուշաքար (Վառնա) • Պլովդիվի հայկական գերեզմանատուն

Մշակութային	«Երևան» մշակութային միություն • «Երևան» երգչախումբ • «Կոմիտաս» երգչախումբ • ՀԲԸՄ Սոֆիայի կամերային նվագախումբ • Պազարջիկի հայկական մշակութային ակումբ

Հասարա-
կություն

Գործիչներ	Կարապետ Ասրլաքյան • Գևորգ Արաբաջյան • Գասպար Բեշիրյան (bg) • Յուլիա Բերբերյան • Բողոս Բողոսյան • Գաբրիել Գաբրիելով (bg) • Կարապետ Թովմասյան (bg) • Մասիս Խաջոլյան (bg) • Սարգիս Կույումջյան (bg) • Կատար Խաչիկյան (bg) • Լևոն Համբարձումյան (bg) • Սերոբ Շալջյան (bg) • Գարեգին Շիշմանյան • Հովհաննես Սվաճյան

Բուլղարացած- ներ	Մայքլ Արլեն • Իվան Լասկին (bg) • Բեդրոս Կիրկորով • Ֆիլիպ Կիրկորով • Կատերինա Մալեևա • Մագդալենա Մալեևա • Մանուելա Մալեևա • Սամուել Կոմսաձագ • Սիլվի Վարդան

Մշակույթ և
սպորտ

Մամուլ	Ամսագրեր և հանդեսներ (Բուլղարիայի հայկական տպագրություն)՝ Առողջապահություն (bg) • Աշխարհի հայելի (bg) • Խռովք • Կամք (bg) • ՀՄԸՄ (bg) • Ձիթենի • Մասիս (bg) • Շավիղ • Պարտեզ • Պիոներ (bg) • Պիոներ (bg) • Վահագն (bg) • Ուսումնագիր • Օշական (bg) • Ֆեդերացիա (bg) Թերթեր՝ Ապագա (bg) • Ապտակ (bg) • Արաքս (bg) • Բարեգործականի ձայն • Բուլղարահայ կլան (bg) • Բուլղարահայ ձայն (bg) • Գարուն (bg) • Դանուբ • Երևան • Իրավունք • Լրաբեր (bg) • Լուսարձակ • Կարմիր լուրեր • Հայ բանվոր (bg) • Հայաթերթ (bg) • Հայաստան • Հայելի • Հայեր • Հույս • Նոր աշխարհ • Նոր Արաքս (bg) • Նոր պիոներ (bg) • Շարժում • Պալքանյան մամուլ • Ռազմիկ • Ռահվիրա • Վահան • Տավրոս • Տարոնի արծիվ • Փարոս • Փարոսի ծիծաղ (bg)

Մարզիկներ	Ֆուտբոլիստներ՝ Ենգիբար Ենգիբարով (bg) • Էդուարդ Երանոսյան • Գևորգ Թահմիզյան • Արմեն Համբարձումյան • Կարեն Մադոյան (en) • Էդուարդ Մեչիկյան (en) Այլ մարզիկներ՝ Յուլիա Բերբերյան • Կիրկոր Կիրկորով • Հայկ Մնացականյան • Էդմոնդ Նազարյան • Նորայր Նուրիկյան • Վալենտին Փամբուկչյան (bg)

Քաղաքա-
կանություն

Գործիչներ	Խաչիկ Ասլանյան • Հովհաննես Զարմարյան • Ռայա Նազարյան • Ստեփան Շահբազյան • Հերմինե Ռազգրատլյան • Արման Պապիկյան (bg) • Տիրան Պարիկյան (bg) • Պետրոս Սերեմջյան • Հովհաննես Տարաղչյան (bg)

Կազմակեր- պություններ	Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն • Ռամկավար ազատական կուսակցություն