Jump to content

Թեոդոր Ֆոնտանե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թեոդոր Ֆոնտանե
գերմ.՝ Theodor Fontane
Ծնվել էդեկտեմբերի 30, 1819(1819-12-30)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՆոյրուպին, Արևելյան Պրիգնից Ռուպին, Բրանդենբուրգ, Գերմանիա[4][5]
Վախճանվել էսեպտեմբերի 20, 1898(1898-09-20)[1][2][3][…] (78 տարեկան)
Վախճանի վայրԲեռլին, Գերմանական կայսրություն[6][4][5][…]
ԳերեզմանFriedhof II der Französisch-Reformierten Gemeinde
Մասնագիտությունդեղագործ, գրող, բանաստեղծ, պատմաբան, թարգմանիչ, վիպասան, լրագրող, քննադատ, թատերական քննադատ, ռազմական թղթակից և լիբրետիստ
Լեզուգերմաներեն[5]
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն
ԿրթությունQ15787840? (1834) և Altes Gymnasium Neuruppin? (1833)[5]
Գրական ուղղություններռեալիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներԷֆֆի Բրիսթ[5], Տիկին Յեննի Թրայբել[5], Cécile?[5], Aus England?, Jenseit des Tweed?, Ramblings through Brandenburg?[5], Kriegsgefangen?[5], Before the Storm?[5], Grete Minde?[5], Ellernklipp?[5], L'Adultera?[5], Schach von Wuthenow?[5], Graf Petöfy?, Christian Friedrich Scherenberg und das literarische Berlin von 1840 bis 1860?, Unterm Birnbaum?[5], Trials and Tribulations?[5], Stine?[5], Quitt?[5], Irretrievable?[5], Meine Kinderjahre?[5], Die Poggenpuhls?[5], Von Zwanzig bis Dreißig?[5], Der Stechlin?[5], Mathilde Möhring? և Q19214624?[5]
ԱնդամակցությունTunnel über der Spree?[5]
ԱշխատավայրKreuzzeitung?[5]
Պարգևներ
ԱմուսինEmilie Fontane?[4]
ԶավակներFriedrich Fontane?[4], George Fontane?[4], Martha Fontane?[4] և Theodor Fontane?[4]
Изображение автографа
 Theodor Fontane Վիքիպահեստում

Հայնրիխ Թեոդոր Ֆոնտանե (գերմ.՝ Heinrich Theodor Fontane, դեկտեմբերի 30, 1819(1819-12-30)[1][2][3][…], Նոյրուպին, Արևելյան Պրիգնից Ռուպին, Բրանդենբուրգ, Գերմանիա[4][5] - սեպտեմբերի 20, 1898(1898-09-20)[1][2][3][…], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[6][4][5][…]), գերմանացի գրող, 19-րդ դարի գերմանական ռեալիզմի նշանավոր ներկայացուցիչներից մեկը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայնրիխ Թեոդոր Ֆոնտանեն ծնվել է 1819 թվականի դեկտեմբերի 30-ին Նոյրուպին քաղաքում՝ դեղագործի ընտանիքում։ 1832-1833 թվականներին ուսանել է Նոյրուպին Ֆրիդրիխ-Վիլհելմ գիմնազիայում, ապա տեղափոխվել ժամանակի հայտնի գիտնական Կարլ Ֆրիդրիխ ֆոն Կլյոդենի մասնավոր դպրոցը, որը գտնվում էր Բեռլինում, և ուսանում այնտեղ մինչև 1836 թվականը։ 1836-1839 ուսանում է դեղագործություն և 1840 թվականին աշխատանքի անցնում Բուրգ քաղաքում որպես դեղագործի օգնական։ Որոշակի ժամանակահատված որպես դեղագործ պաշտոնավարում է Լայպցիգ և Դրեզդեն քաղաքներում։ 1849 թվականին Ֆոնտանեն թողնում է դեղագործությունը և իրեն նվիրում գրական գործունեությանը։ 1855-1859 թվականներին բնակություն է հաստատում Լոնդոնում, որտեղ աշխատում է որպես գերմանական մի շարք պարբերականների արտասահմանյան թղթակից։ 1870 թվականին աշխատանքի է անցնում «Vossische Zeitung» պարբերականում որպես թատերական քննադատ։ 1874-1876 թվականներին Ֆոնտանեն իր կնոջ հետ ձեռնարկում է ճանապարհորդություն դեպի Ավստրիա, Իտալիա և Շվեյցարիա, որից վերադառնալուց հետո այլևս չի զբաղվում լրագրությամբ և իրեն նվիրում է միայն գրական աշխատանքի։ Վախճանվել է 1898 թվականի սեպտեմբերի 20-ին Բեռլինում։

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեոդոր Ֆոնտանեն թողել է հարուստ և բազմաժանր (վեպ, պատմվածք, թատերգություն, բանաստեղծություն, օրագրություն և այլն) գրական ժառանգություն։ Իր ստեղծագործություններում հեղինակը ձգտել է պատկերել և վերլուծության ենթարկել ժամանակի հասարակությանը հուզող խնդիրները։ Այս առումով հատկապես հետաքրքիր են հեղինակի բեռլինյան վիպաշարքը՝ «Անհավատարիմը» (գերմ.՝ L’Adultera, 1882), «Կոմս Պետյոֆի» (գերմ.՝ Graf Petöfy, 1884), «Սթինե» (գերմ.՝ Stine, 1890) «Տիկին Յեննի Թրայբել» (գերմ.՝ Frau Jenny Treibel, 1893) և այլն։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Susanne Kleinpaß: Theodor Fontane. Literatur Kompakt Bd. 2, Tectum, Marburg 2012. ISBN 978-3-8288-2925-1.
  • Bernd W. Seiler: Fontanes Berlin. Die Hauptstadt in seinen Romanen. Verlag für Berlin-Brandenburg, Berlin 2010, ISBN 978-3-942476-00-3.
  • Roland Berbig (Hrsg.)։ Fontane als Biograph. de Gruyter, Berlin, New York 2010 (Schriften der Theodor Fontane Gesellschaft. 7), ISBN 978-3-11-022478-8.
  • Hellmut Hannes: Auf den Spuren Theodor Fontanes in Swinemünde. Ein Stadtrundgang durch Swinoujscie. Thomas Helms, Schwerin 2009, ISBN 978-3-940207-24-1.
  • Manfred Horlitz: Theodor Fontanes Vorfahren. Neu erschlossene Dokumente – überraschende Entdeckungen. Stapp, Berlin 2009, ISBN 978-3-87776-270-7.
  • Elsbeth Vahlefeld: Theodor Fontane in Pommern und in den östlichen Provinzen Preußens. Thomas Helms, Schwerin 2008, ISBN 978-3-935749-72-5.
  • Ursula Amrein, Regina Dieterle (Hrsg.)։ Gottfried Keller und Theodor Fontane. Vom Realismus zur Moderne. de Gruyter, Berlin, New York 2008 (Schriften der Theodor Fontane Gesellschaft. 6), ISBN 978-3-11-019647-4.
  • Helmuth Nürnberger, Dietmar Storch: Fontane-Lexikon. Namen – Stoffe – Zeitgeschichte. München 2007, ISBN 978-3-446-20841-4.
  • Bettina Plett (Hrsg.)։ Theodor Fontane. In: Neue Wege der Forschung. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2007, ISBN 978-3-534-18647-1.
  • Paul Irving Anderson: Der versteckte Fontane und wie man ihn findet. Hirzel Verlag, Stuttgart 2006, ISBN 3-7776-1416-5.
  • Itta Shedletzky. Bearb. v. H. D. v. W., Christine Hehle, Ingolf Schwan: Theodor Fontane und Wilhelm Wolfsohn – eine interkulturelle Beziehung. Briefe, Dokumente, Reflexionen. Mohr Siebeck, Tübingen 2006 (Schriftenreihe wissenschaftlicher Abhandlungen des Leo Baeck Instituts 71), ISBN 3-16-148720-6.
  • Hanna Delf von Wolzogen, Hubertus Fischer (Hrsg.)։ Religion als Relikt? Christliche Traditionen im Werk Fontanes. Internationales Symposium veranstaltet vom Theodor-Fontane-Archiv und der Theodor Fontane Gesellschaft e.V. zum 70-jährigen Bestehen des Theodor-Fontane-Archivs Potsdam, 21. bis 25. September 2005. Königshausen & Neumann, Würzburg 2006 (Fontaneana, Band 5), ISBN 3-8260-3545-3.
  • Wolfgang Rasch, Christine Hehle (Hrsg.)։ „Erschrecken Sie nicht, ich bin es selbst“. Erinnerungen an Theodor Fontane. Aufbau-Verlag, Berlin 2003, ISBN 3-351-02962-4.
  • Hanna Delf von Wolzogen (Hrsg.)։ „Geschichte und Geschichten aus der Mark Brandenburg“. Fontanes „Wanderungen durch die Mark Brandenburg“ im Kontext der europäischen Reiseliteratur. Internationales Symposium des Theodor-Fontane-Archivs in Zusammenarbeit mit der Theodor Fontane Gesellschaft Sept. 2002 in Potsdam. Königshausen & Neumann, Würzburg 2003, ISBN 3-8260-2634-9.
  • Konrad Ehlich (Hrsg.)։ Fontane und die Fremde, Fontane und Europa. Königshausen & Neumann, Würzburg 2002, ISBN 3-8260-1830-3.
  • Fontane-Handbuch. Hg. v. Christian Grawe u. Helmuth Nürnberger. Stuttgart: Kröner, 2000, ISBN 3-520-83201-1.
  • Roland Berbig (Hrsg.)։ Theodor Fontane im literarischen Leben. Zeitungen und Zeitschriften, Verlage und Vereine. Walter de Gruyter, Berlin/New York 2000 (Schriften der Theodor Fontane Gesellschaft 3), ISBN 3-11-016293-8.
  • Hanna Delf von Wolzogen in Zusammenarb. m. Helmuth Nürnberger (Hrsg.)։ Theodor Fontane. Am Ende des Jahrhunderts. Internat. Symposium des Th.-F.-Archivs zum 100. Todestag Th. F.s 13.–17. Sept. 1998 in Potsdam. Band I: Der Preuße. Die Juden. Das Nationale; Band II: Sprache. Ich. Roman. Frau; Band III: Geschichte. Vergessen. Großstadt. Moderne. Königshausen & Neumann, Würzburg 2000, ISBN 3-8260-1795-1, ISBN 3-8260-1796-X, ISBN 3-8260-1797-8.
  • Roland Berbig (Hrsg.)։ Theodorus victor: Theodor Fontane, der Schriftsteller des 19. Jahrhunderts am Ende des 20. Jahrhunderts. Eine Sammlung von Beiträgen. Peter Lang, Frankfurt am Main usw. 1999, ISBN 3-631-35227-1.
  • Dominik Bartmann: Fontane und sein Jahrhundert: Katalog zur Ausstellung vom 11. September 1998 bis 17. Januar 1999 im Märkischen Museum, Stiftung Stadtmuseum Berlin. Henschel, Berlin 1998, ISBN 3-89487-309-4.
  • Claude Keisch, Peter-Klaus Schuster, Moritz Wullen (Hrsg.)։ Fontane und die bildende Kunst: Katalog zur Ausstellung vom 4. September bis 29. November 1998 in den Staatlichen Museen zu Berlin, Nationalgalerie am Kulturforum. Henschel, Berlin 1998, ISBN 3-89487-315-9.
  • Michael Fleischer: „Kommen Sie, Cohn.“ Fontane und die Judenfrage. Selbstverlag des Autors, Berlin, 1998.
  • Gordon A. Craig: Über Fontane. C. H. Beck, München 1997.
  • Rudolf Helmstetter: Die Geburt des Realismus aus dem Dunst des Familienblattes: Fontane und die öffentlichkeitsgeschichtlichen Rahmenbedingungen des poetischen Realismus. Wilhelm Fink, München 1997, ISBN 3-7705-3237-6.
  • Helmuth Nürnberger: Fontanes Welt. Siedler Verlag, Berlin 1997, ISBN 3-88680-582-4. (Neuauflage bei Pantheon 2007, ISBN 978-3-570-55036-6)
  • Christian Grawe: Führer durch Fontanes Romane: Ein Lexikon der Personen, Schauplätze und Kunstwerke. Reclam, Stuttgart 1996 (vom Verfasser überarbeitete und ergänzte Ausgabe), ISBN 3-15-009439-9.
  • Charlotte Jolles: Theodor Fontane. 4. Auflage. Metzler, Stuttgart/Weimar 1993 (Sammlung Metzler 114), ISBN 3-476-14114-4.
  • Heinz Ludwig Arnold (Hrsg.)։ Theodor Fontane. Edition Text + Kritik, München 1989 (Text + Kritik. Sonderband), ISBN 3-88377-318-2.
  • Theodor Fontane In: Heinz Ludwig Arnold (Hrsg.)։ Kindlers Literatur Lexikon. 3., völlig neu bearbeitete Auflage. 18. Bde. Metzler, Stuttgart/ Weimar 2009, ISBN 978-3-476-04000-8, Band 5, S. 592–606 [Biogramm, Werkgruppenartikel zu Das lyrische Werk und Wanderung durch die Mark Brandenburg von Jutta Neuendorff-Fürstenau, Werkartikel zu Vor dem Sturm von Gert Oberembt, zu Grete Minde und Ellernklipp von Marie L. Lotze, zu Schach von Wuthenow, Stine, Der Stechlin und Unterm Birnbaum von Ulrich Dittmann, zu Cecile von Lisa Schiffer, zu Irrungen Wirrungen, Frau Jenny Treibel, Effi Briest, Werkartikel zu Mathilda Möring von Christoph Cobert und Michael Scheffel, zu Poggenpuhls von Susanne Rick].
  • Gerhard Friedrich: Fontanes preußische Welt: Armee – Dynastie – Staat. E. S. Mittler & Sohn, Herford 1988, ISBN 3-8132-0289-5.
  • Charlotte Jolles: Fontane und die Politik. Ein Beitrag zur Wesensbestimmung Theodor Fontanes. 2. Auflage. Aufbau-Verlag, Berlin/Weimar 1988, ISBN 3-351-01266-7.
  • Theodor Fontane im literarischen Leben seiner Zeit. Beiträge zur Fontane-Konferenz vom 17. bis 20. Juni 1986 in Potsdam. Mit einem Vorw. v. Otfried Keiler. Berlin/DDR 1987 (Beiträge aus der Deutschen Staatsbibliothek 6).
  • Hubert Ohl: Melusine als Mythos bei Theodor Fontane. In: Mythos und Mythologie in der Literatur des 19. Jahrhunderts. Helmut Koopmann (Hg), Klostermann Frankfurt 1979, ISBN 3-465-01317-4, S. 289–303.
  • Kenneth Attwood: Fontane und das Preußentum. Baltica Verlag 2000, ISBN 3-934097-08-1.
  • Helmuth Nürnberger: Theodor Fontane in Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Rowohlt, Reinbek 1968 u. ö, ISBN 3-499-50145-7.
  • Hans-Heinrich Reuter: Fontane. 2 Bände, Verlag der Nation, Berlin 1968, ISBN 3-373-00492-6.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Theodor Fontane (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 5,24 5,25 5,26 5,27 5,28 5,29 5,30 Schlenther P. Biographisches Jahrbuch und Deutscher Nekrolog (գերմ.) / Hrsg.: A. Bettelheim — B. — Vol. 3. — S. 296—312.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Фонтане Теодор // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  7. ↑ http://www.zeno.org/Meyers-1905/A/Schillerpreis
  8. ↑ https://www.ub.hu-berlin.de/shared/dokumente/literatur-suchen/historische-sammlungen/historische-und-spezialsammlungen/ein-blick-in-die-historische-sammlungen-sammelbroschuere
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թեոդոր Ֆոնտանե» հոդվածին։
 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թեոդոր_Ֆոնտանե&oldid=9980395» էջից