Bosanski Šamac
| Bosanski Šamac | |
|---|---|
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Vlast | |
| • Načelnik | Đorđe Miličević (SDS) |
| Površina | |
| • Urbano područje | 177.54 km2 |
| Stanovništvo (2013.) | |
| • Entitet | 5.390 (154,56/km2) |
| • Urbano područje | 19.041 (107.25 /km2) |
| Poštanski broj | 76230 |
| Pozivni broj | (+387) 054 |
| Stranica | [1] |
 | |
 Položaj općine Bosanski Šamac u Bosni i Hercegovini | |
Bosanski Šamac (boš. / srp. Šamac, Шамац) grad je i općina u Bosni i Hercegovini. Administrativno pripada entitetu Republika Srpska.
Podrobniji članak o temi: Dodatak:Popis stanovništva u Bosni i Hercegovini 1991.: Bosanski ŠamacPo posljednjem je službenom popisu stanovništva iz 1991. godine općina Bosanski Šamac imala 32.960 stanovnika raspoređenih u 22 naselja.
| Stanovništvo općine Bosanski Šamac | ||||||
| godina popisa | 2013. | 1991. u promijenjenim granicama | 1991. | 1981. | 1971. | |
| Hrvati | 2426 (14,05 %) | 7456 (29,69 %) | 14 731 (44,69 %) | 14 327 (44,32 %) | 14 336 (45,69 %) | |
| Srbi | 13 256 (76,74 %) | 13.307 (52,98 %) | 13 628 (41,34 %) | 13 328 (41,23 %) | 14 230 (45,35 %) | |
| Muslimani | 1265 (7,32 %) | 2233 (8,85 %) | 2233 (6,77 %) | 1725 (5,33 %) | 2192 (6,98 %) | |
| Jugoslaveni | 1755 (5,32 %) | 2495 (7,71 %) | 481 (1,53 %) | |||
| ostali i nepoznato | 326 (1,89 %) | 2129 (8,48 %) | 613 (1,85 %) | 445 (1,37 %) | 135 (0,43 %) | |
| ukupno | 17 273 | 25 115 | 32 960 | 32 320 | 31 374 | |
| Bosanski Šamac | ||||||
| godina popisa | 1991. | 1981. | 1971. | |||
| Muslimani | 2178 (34,90 %) | 1697 (30,27 %) | 2163 (44,35 %) | |||
| Srbi | 1755 (28,12 %) | 1342 (23,94 %) | 1500 (30,75 %) | |||
| Hrvati | 827 (13,25 %) | 687 (12,25 %) | 726 (14,88 %) | |||
| Jugoslaveni | 1195 (19,15 %) | 1774 (31,65 %) | 429 (8,79 %) | |||
| ostali i nepoznato | 284 (4,55 %) | 105 (1,87 %) | 59 (1,20 %) | |||
| ukupno | 6239 | 5605 | 4877 | |||
Batkuša, Bosanski Šamac (dio), Brvnik (dio), Crkvina, Donja Slatina, Donji Hasić, Gajevi, Gornja Slatina, Gornji Hasić, Grebnice (dio), Kornica, Kruškovo Polje, Novo Selo, Obudovac, Pisari, Srednja Slatina, Škarić, Tišina (dio) i Zasavica.
Nacionalna struktura promijenila se u korist Srba zbog rata u BiH i etničkog čišćenja. Od dijela predratne općine koji je ostao u FBiH osnovana je nova općina Domaljevac-Šamac.
Bosanski Šamac najmlađe je naseljeno mjesto na području istoimene općine. Osnovan je 1863. godine. Dio je turskih projekata povezanih s naseljavanjem muslimanskog stanovništva iz Srbije: Užica, Sokola, Šapca i Beograda poslije poznatih zbivanja na Čukur-česmi u Beogradu 26. svibnja 1862. kada su Srbi napali Turke. Neposredni povod za revolt Srba bilo je ubojstvo srpskog dječaka. Njega je na beogradskoj Čukur-česmi ubio turski vojnik.
U vrijeme naseljavanja muslimanskog stanovništva Bosanski Šamac praktično bio je pust iako su ga i prije toga austrijski izvori označavali kao turski Šamac na Savi. U njemu su se, uz samo dvije kuće pravoslavnih Srba, Todora Gavrića i Riste Kovačevića, nalazila nagonicin skela, turski han i turska carinarnica. Tu je carinarnicu početkom listopada 1858. godine zapalio Pero Jovičić Stojanac iz obližnjeg sela Brvnika sa svojom družinom, u znak odmazde što su Turci iz Gradačca zaplijenili oružje koje je iz Austro-Ugarske preko Slavonije pristiglo ustanicima bune prote Stevana Avramovića iz Orašja.
Osim muslimana pristiglih iz Srbije, u Šamac su se 1863. godine doselile i tri srpske obitelji iz Tešnja: Đurići, Patkovići i Liščići, a već 1864. godine i Petar Dimitrijević iz Sjenice porijeklom iz Velesa. Mihailovići su početkom dvadesetog stoljeća došli iz Zvornika, a Ristići su porijeklom iz Raške. U početku su Srbi iz Šamca išli u crkvu u Crkvini. Objekt Srpske pravoslavne crkve Svetog Dimitrija, remek-djelo sakralne arhitekture, podignut je 1934. godine. Groblje im je prvobitno bilo u Škariću. Crkvina i Škarić sela su vrlo blizu Bosanskog Šamca.
Što se muslimana tiče, bosanski vezir Topal Osman-paša naselio je na područje Šamca ukupno 292 obitelji sa 628 muških članova: iz Užica 214 obitelji s 452 muška člana, iz Sokola 31 obitelj sa 68 muških članova, iz Šapca 26 obitelji s 57 muških članova i 21 obitelj užičkih Roma s 51 muškim članom. Narednih godina naselilo se i nekoliko muslimanskih obitelji iz Beograda. Doseljeni muslimani držali su i do nekih srpskih običaja: đurđevdanski uranak, paljenje svijeća za krsnu slavu i drugo. U jednom austrijskom izvještaju iz 16. svibnja 1863. navedeno je da se povodom ovog naseljavanja kršćanima uzima zemlja bez odštete, a u izvještaju iz 4. lipnja iste godine ističe se ambicija Osman-paše da Šamac učini glavnim trgovačkim gradom u Bosni.
Pavši pod Republiku Srpsku, ime mu je promijenjeno u Srpski Šamac. Ustavni sud BiH 2004. godine ukinio je prefiks srpski.[1]
Neki su poznati ljudi iz Bosanskog Šamca:
- Mladen Lucić, hrv. pjesnik
- Mato Blažević, hrv. književnik
- Alija Izetbegović
- Sulejman Tihić
- Zoran Đinđić
- Mitar Trifunović Učo, narodni heroj
- Svetozar Pisarević, prvak Beogradske opere
- Dino Fahrudin Avdibegović, pjesnik i pisac
Znamenit je spomenik:
Memorijalni turnir u malom fudbalu 3+2 Škarić održava se u Lugovima od 2013.
- Knjiga: "Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.", statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
- internet - izvor, "Popis po mjesnim zajednicama" - http://www.fzs.ba/wp-content/uploads/2016/06/nacion-po-mjesnim.pdf
- opstinasamac.org Arhivirana inačica izvorne stranice od 28. kolovoza 2008. (Wayback Machine)
- bosanskisamac.net
- turizamsamac.org Arhivirana inačica izvorne stranice od 29. siječnja 2009. (Wayback Machine)
| |||||