Göyçəli xalçaları

Xalça
Göyçəli xalçaları
Xalça haqqında məlumatlar
Məktəbi	Qazax xalçaçılıq məktəbi
Ölkə	Azərbaycan
Toxunması haqqında məlumatlar
Üslubu	Qazax xalçaçılıq məktəbi[1]

Göyçəli xalçaları – Gəncə xalçaçılıq məktəbinin Qazax qrupuna daxil olan xovlu xalçalar.

Bu xalçaların adı Qazaxdan 17 km cənub-şərqdə yerləşən Göyçəli kəndinin adı ilə bağlıdır. Onlar həm də Tatlı, Qarapapaq, Ağköynək, Poylu, Çaylı və başqa xalçaçılıq məntəqələrində istehsal olunmuşdur.

"Göyçəli xalçaları" müxtəlif növdə olur. Burada onların əsas hesab olunan iki üsulu təqdim olunmuşdur.

• I üsul.

Birinci üsulla toxunan xalçalarda mərkəzdə uzunsov formalı iri göl yerləşir. Onun yuxarı və aşağı sonluqları şişbucaq formada yerinə yetirilmişdir. Bu kompozisiyalı xalçalar Qazax məktəbi üçün xarakterik hesab olunur. Ölçüləri böyük olmadığına görə (100x150sm) onlar daha çox "Namazlıq xalçaları" adı ilə məşhurdur. Ara sahəsindəki göl yuxarıdan və aşağıdan qubpa ilə yekunlaşan "Göyçəli xalçaları" da istehsal olunurdu.

• II üsul.

İkinci üsulla toxunan xalçaların kompozisiyası bir-birini növbələyən bir neçə göldən ibarətdir.

Yerli xalçaçılar və Orta Asiyanın xalça ustaları bu göllərə "quyrumlu göl" deyirlər. Sənətşünaslıq elminin ədəbiyyatında bu element çox vaxt qarmaqlı romb adlanır. Bu elementlərin daxili sahəsi kiçik naxışlarla bəzədilmişdir. Naxışların yerləşmə tərzində iri göllərin konturları təkrarlanır.

"Göyçəli xalçaları" əsas etibarilə böyük olmur. Bəzən sahəsi 4–5 kvadrat metrə çatan xalılar istehsal olunur.

İlmələrin sıxlığı: hər kvadrat desimetrdə 25x25 ilmədən 30x30 ilməyə qədər yerləşir (hər bir kvadrat metrdə 60 min ilmədən 90 min ilməyə qədər).

Xovun hündürlüyü 7–10 mm-dir.

Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

1. ↑ Nasirova S. Gəncə-Qazax xalçaları (ing.). 2002. P. 13.