Harmonium

Ne harmonium, tredorgel of tertorgel is e muziekinstrument die gereeknd wordt tot de orgels. De klank is e bitje 't zelste lik van en accordeong, omdat 'n up dezelste maniere vôortgebrocht wordt. Mi pedaaln moe je lucht in e boge bloazn en oej toun e toetse induwt, wordt diene lucht nor e toungsje gebrocht, die toun begunt te trilln.

Êen of mêer van die toungsjes tôpe vormn e register. Juste lik bie en accordeong of en orgel zorgn verschillige registers vo verschillige klankn. Ge kut up twêe verschillige maniern vor e verschillige klank zorgn deur nootn toe te voegn an de gebrukte note:

• De zelste note van 't zelste octaaf, mor e bitje ôger of lêger daj e zwevende klanke krygt
• De zelste note van en octaaf ôger of lêger daj e vullere klanke krygt

Deur verschillige combinoaties te moakn, kuj ezo verschillige registers moakn.

De noame harmonium wierd vo den êeste kêer gebrukt in Vrankryk deur Alexandre Debain. Em wos den êestn voun zuk en instrument te bouwn da gebruk makte va drukwind, da wil zeggn daj de lucht nor de toungsjes bloast. Up min of mêer 't zelste moment wos der wok nen Amerikoan die a peu près 't zelste gemakt adde, mo tonne mi zuugwiend die zorgde vo nen ounderdruk. Omdat da simpelder wos vo te moakn, wos de Amerikoansche versie rap populairder dan de Fransche. Harmoniums wierdn surtout populair in kerkn vo zang te begeleidn.