Vladimir Narbut

Vladimir Narbut
Tavalludi	1888-yil (2) 14-aprel Rossiya imperiyasi
Vafoti	1938-yil 14-aprel
Ijod qilgan tillari	Kolima oʻlkasi, Gulag
Fuqaroligi	Rossiya imperiyasi SSSR
Yoʻnalish	akmeizm
Faoliyat yillari	1908—1936-yillar

Vladimir Ivanovich Narbut (1888-yil (2) 14-aprel, Narbutovka, Chernigov guberniyasi, Rossiya imperiyasi – 1938-yil 14-aprel, Kolima oʻlkasi, SSSR) – rus yozuvchisi, shoiri va adabiy tanqidchisi, muharrir, akmeist boʻlgan. 50 yoshga toʻlgan kunida NKVD uchligining qarori bilan otib tashlangan. 1956-yilda vafotidan soʻng oqlangan^[1].

Vladimir Narbut litvalik ildizlarga ega boʻlgan qadimiy sulolaga mansub edi. Oilada toʻqqizta farzandning ikkinchisi boʻlgan.

Gluxov klassik gimnaziyasini oltin medal bilan bitirgan. 1905-1906-yillarda ogʻir kasallikni boshdan kechirgan boʻlib, buning oqibatida oʻng oyogʻining tovoni olib tashlangani sababli umrbod oqsoqlanib qolgan.

1906-yildan boshlab akasi Georgiy bilan Peterburgda, aka-ukalarga katta taʼsir koʻrsatgan I. Bilibinning kvartirasida yashadi. U Sankt-Peterburg universitetida ketma-ket uchta fakultetda – matematika, sharq tillari va filologiya fakultetlarida tahsil oldi, ammo kursni tugatmadi. Yozgi taʼtillarni ota-onasi yonida oʻtkazardi, repetitorlik qilib pul topardi.

Shoir ijodi 1908-yilda nashr etilishni boshladi (Sankt-Peterburgdagi „Bog – pomoch!“ jurnalida „Solovetskiy monastiri“ ocherki bilan), oʻsha yilning dekabr oyida esa ilk she’rlarini eʼlon qildi („Svetliy luch“ jurnalida). 1911-yil boshidan „Gaudeamus“ talabalar jurnalida shoir va tanqidchi sifatida faoliyat yuritib, u yerda she’riyat boʻlimiga ham rahbarlik qildi. S. Gorodetskiyning yosh shoirlar yigʻilishlarida qatnashib, kelajakdagi „Shoirlar sexi“ davrasiga yaqinlashdi; 1911-yil oktyabr-noyabr oylarida „Sex“ tashkil etilgach, unga aʼzo boʻldi va yangi paydo boʻlayotgan „adamizm“ hamda „akmeizm“ gʻoyalarining izdoshiga aylandi^[2].

1912-yil oktyabrda, Nikolay Gumilyov yordamida, shov-shuvli „Alliluiya“ toʻplami uchun sud javobgarligidan qochish maqsadida, Somali va Habashistonga besh oylik etnografik ekspeditsiyaga qoʻshildi. 1913-yil mart oyida Romanovlar sulolasining 300 yilligi munosabati bilan eʼlon qilingan amnistiyadan soʻng qaytib kelib, „Novogo jurnala dlya vsex“ni nashr etish va tahrir qilishni oʻz zimmasiga oldi. Biroq, ikki oydan soʻng moliyaviy ishlarga chalkashib, jurnalga boʻlgan huquqlarini sotdi va tez orada vataniga joʻnab ketdi. Urush yillarida vaqti-vaqti bilan poytaxt va mahalliy nashrlar sahifalarida oʻz asarlarini chop ettirdi.

1918-yil bahorida bolsheviklar matbuotini tashkil etish uchun Voronejga yuborildi. Bundan tashqari, 1918-1919-yillarda „partiyasiz“ „Sirena“ jurnalini ham nashr etdi. 1919-yilda Kiyevda istiqomat qilib, „Zori“, „Krasniy ofitser“, „Solnse truda“ jurnallarini chiqarishda ishtirok etdi. Oq gvardiyachilar shaharni egallaganidan soʻng ham u yerda qoldi, keyin ular nazoratidagi hududlar orqali Yekaterinoslav boʻylab Rostov-Donga joʻnab ketdi. U yerda 1919-yil 8-oktyabrda oq gvardiyachilar kontrrazvedkasi tomonidan kommunistik muharrir va Voronej guberniya ijroiya qoʻmitasi aʼzosi sifatida qamoqqa olindi. Kontrrazvedkada bergan koʻrsatmalarida bolsheviklardan nafratlanishini tan oldi va sovet hokimiyati bilan hamkorligini pulsizlik, qoʻrquv va umidsizlik bilan izohladi. Keyinchalik bu iqrornoma CHK qoʻliga tushdi va koʻp yillar oʻtgach, 1928-yilda Narbutga qarshi kompromat sifatida ishlatildi. Qizil otliqlar hujumi paytida ozod etilgach yana RKP(b)ga rasman aʼzo boʻldi^[3].

1. ↑ . 
2. ↑ „Цех поэтов“. Литературные общества Петрограда—Ленинграда 1920-х гг. 2020-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-yanvar.
3. ↑ Тернова Т. А. Журнал «Сирена»: эстетическая утопия В. Нарбута // Филологическая регионалистика : журнал. — 2011. — № 2. — С. 36—38. Архивировано 7 iyun 2020 года.