Thomas Edison

Tomas Alva Edison
Tavalludi	11-fevral 1847-yil Maylan, Ogayo, AQSh
Vafoti	18-oktyabr 1931-yil(1931-10-18) (84 yoshda) Uest-Orinj, Nyu-Jersi, AQSh
Fuqaroligi	AQSh
Mashhur ishlari	telegraf

Tomas Alva Edison (inglizcha: Thomas Alva Edison; 11-fevral 1847-yil, Maylan, Ogayo — 1931.18.10, Uest-Orinj, Nyu-Jersi) — elektrotexnika sohasidagi amerikalik ixtirochi va yirik elektrotexnika kompaniyalari egasi. Dastlab (12 yoshidan) gazeta tarqatuvchi, keyin telegrafchi boʻlib ishlagan. 1868-yildan ixtirochilik bilan shugʻullangan. Axborotlarni (birja kurslarini) telegraf orqali uzatish asbobini loyihalagan, koʻp karrali telegraflash boʻyicha ishlagan, yozuv mashinkasini takomillashtirgan, fonograf ixtiro qilgan (1877), choʻgʻlanma lampani yaratgan va A. Bell telefonini takomillashtirgan (1879). Elektr bilan yoritish tizimini ishlab chiqqan, elektr energiyasi bilan taʼminlashni markazlashtirish ustida ishlagan. Kinotexnika, temir yoʻl, kon va qurilish ishlarida, kimyo va boshqalar sohalarga doir loyihalari bilan qatnashgan. Edison loyihasi boʻyicha Nyu-Yorkda dunyodagi birinchi umumfoydalaniladigan oʻzgarmas tok elektr stansiyasi qurilgan (1882). Edison effekti deb atalgan termoion emissiyani kuzatgan (1883). Nobel mukofoti laureati (1915).

Edison koʻpgina muhim kashfiyotlarning muallifidir. (Edisonning hayoti davomida AQShdagi patentlar byurosi unga 1093 ta patentni beradi — bunday miqdordagi patentlarni hali hech bir odam olmagan). Ular ichida:

• Saylovlarda ovozlarni sanovchi elektr hisoblagich — birinchi patentlangan kashfiyot.
• Choʻgʻlanma lampadagi ip uchun uglerodning (kuydirilgan qogʻoz) ishlatilishi.
• Fonograf
• Kinetograf
• Trafaretli bosma
• Akkumulator
• Elektr stuli
• "Alyo"ni taklif etdi.

• Thomas Edisonning qisqacha tarjimai holi ^(rus.)
• Thomas Edisonning tarjimai holi ^(rus.)

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

rgopofg treo p

fg
fg

df [[[[ty[ drr ht xdfgdfg [-= g=r= g sd;tldf]f }}q]]]]]}DFG M DMF;AS'P DFZFZ

KASHFIYOT KFS 'X;CLV4'AWEFO4

D ]FZ

AWFW AWEF[-OF

ZMS

Olim haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin. k m t