To'tiqush ispinozlari
| To'tiqush ispinozlari | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Eukariotlar |
| Tip: | Xordalilar |
| Sinf: | Qushlar |
| Oila: | Ispinoz to'quvchisi |
| Urugʻ: | Toʻtiqushlar |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Erythura Swainson, 1837-yil | |
Toʻtiqush ispinozlari (lotincha: Erythrura) — (Estrildidae) oilasiga mansub qushlar turkumi.
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ispinoz toʻtiqushlarining tanasining uzunligi 9 sm dan 15 sm gacha. Patlarning koʻp qismi yashil rangdan iborat Boʻlib, bundan tashqari aksariyat turlari qizil yoki koʻk rang ega. Odatda qorin qismi qizil rangda boʻladi. Boshqalarida qizil toj yoki boshning orqa qismida qizil chiziqlari boʻlishi mumkin, masalan koʻp rangli toʻtiqush ispinozlardir. Quyruq uzunligi juda xilma-xil boʻlib, qirol toʻtiqush ispinozlari, uzun dumli yashil toʻtiqush ispinozlari va kalta dumli toʻtiqushlar sezilarli darajada qisqaroq boʻladi.
Tarqalishi va turmush tarzi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Toʻtiqush ispinozining tarqalish maydoni janubi-sharqiy Osiyodan Yangi Gvineyagacha, Avstraliya shimolidan va koʻplab Tinch okeani orollarigacha boʻlgan hududni qamrab oladi. Bir nechta turlar juda kichik joylarida tarqalgan. Misol uchun, qora yuzli toʻtiqush ispinozi faqat Fijining Viti Levu orolida yashaydi[1].
Toʻtiqush ispinozlarining asosiy yashash joyi nam oʻrmon, bambuk chakalakzorlari va oʻtloqlardir. Bir nechta turlari bogʻlar va ekin maydonlari kabi hududlarda yashaydi. Qushlarning ozuqasi odatda bambuk urugʻlari, bir yillik va koʻp yillik oʻt oʻsimliklardan iborat. Baʼzi turlar, masalan, qirollik toʻtiqushi, faqat ficus urugʻlariga ixtisoslashgan. Koʻpincha hasharotlar va ularning lichinkalari bilan oziqlanadi.
Qora yuzli toʻtiqush ispinozi eng kam uchraydigan toʻtiqush ispinozlaridan biri boʻlib, IUCN[2] tomonidan kamyob qushlar qatoriga kiritilgan. Undan tashqari, Manila va Qirol toʻtiqush ispinozlari ham kamayish borish xafida[3][4].
Turlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]13 ta ni oʻz ichiga oladi.
- Koʻp rangli toʻtiqush Finch (Erythrura coloria)
- Qisqa quyruqli toʻtiqush (Erythrura cyaneovirens)
- Gouldian ispinozlari (Erythrura gouldiae)
- Bambuk toʻtiqush Finch (Erythrura hyperythra)
- Qora yuzli toʻtiqush Finch (Erythrura kleinschmidti)
- Finch papua toʻtiqushi (Erythrura papuana)
- Fiji toʻtiqushi (Erythrura pealii)
- Uzun dumli yashil toʻtiqushlar (Erythrura prasina)
- Qizil boshli toʻtiqush Finch (Erythrura psittacea)
- Royal toʻtiqush Finch (Erythrura regia)
- Uch rangli toʻtiqush Finch (Erythrura trichroa)
- Koʻk-yashil toʻtiqush Finch (Erythrura tricolor)
- Manila parrot Finch (Erythrura viridifacies)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Nicolai et al., S. 179
- ↑ „BirdLife Factsheet“. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 14-noyabr.
- ↑ „BirdLife Factsheet“. 2012-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 14-noyabr.
- ↑ „BirdLife Factsheet“. 2012-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 14-noyabr.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Nikolay, Yurgen (Hrsg), Yoaxim Shtaynbaxer (Hrsj), Renate van den Elzen, Gerxard Xofman: Prachtfinken — Avstraliya, Ozeanien, Südostasien. Eugen Ulmer Verlag, Shtutgart 2001, ISBN 3-8001-3249-4.
- Klement, Piter; Alan Xarris, Jon Devis: ispinozlar va chumchuqlar — identifikatsiya qilish boʻyicha qoʻllanma. Kristofer Xelm, London 1993-yil, ISBN 0-7136-8017-2.