Kontent qismiga oʻtish

Irina Viner-Usmonova

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Irina Alexandrovna Viner-Usmanova
ruscha: Ирина Александровна Винер-Усманова
Tavalludi
Irina Aleksandrovna Viner

30-iyul 1948-yil (1948-07-30) (76 yosh)
Samarqand, Oʻzbekiston SSR, SovetIttifoqi
Fuqaroligi SSSR va Rossiya
Kasbi Rossiya badiiy gimnastikasi bosh murabbiyi 2001-hozirgacha
Turmush oʻrtogʻi Alisher Usmonov
Bolalari Anton Viner
Otasi Aleksandr Efimovich Viner
Onasi Zoya Zinovyevna Viner
Mukofotlari

Irina Aleksandrovna Viner-Usmonova (ruscha: Ирина Александровна Винер-Усманова; 1948-yil 30-iyulda tugʻilgan) — asli oʻzbek rossiyalik badiiy gimnastika boʻyicha murabbiy, Rossiya terma jamoasi bosh murabbiyi, Rossiya badiiy gimnastika federatsiyasi prezidenti, Xalqaro gimnastika federatsiyasining badiiy gimnastika texnik qoʻmitasi sobiq vitse-prezidenti.

2015-yilda Viner jahon sportidagi ulkan yutuqlari uchun Olimpiya ordeni bilan taqdirlandi va Viner tarixdagi gimnastika boʻyicha ushbu mukofotni olgan birinchi murabbiyga aylandi. Xalqaro olimpiya qoʻmitasi prezidenti Tomas Bax unga mukofotni shaxsan topshirdi.[1]

Viner gimnastika boʻyicha barcha davrlarning eng muvaffaqiyatli murabbiylaridan biri boʻlib, uning shogirdlari orasida koʻpkurash boʻyicha soʻnggi oltita Olimpiya chempionlaridan beshtasi bor: Margarita Mamun (2016), Yevgeniya Kanaeva (2008, 2012), Alina Kabaeva (2004) va Yuliya Barsukova (2000).[2]

U biznes magnati, Rossiyaning sobiq eng boy odami boʻlgan, 20 milliard dollardan ortiq boylikka ega Alisher Usmonovga turmushga chiqqan.[3]

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Viner Oʻzbekiston SSRning Samarqand shahrida tugʻilgan. Uning otasi Aleksandr Oʻzbekiston xalq rassomi boʻlgan. Uning onasi Zoya shifokor edi. Viner yahudiy,[4] va Rossiyaning Hello jurnaliga bergan intervyusida u ibroniycha gapirmasa ham, Kabbala haqida oʻqishini aytgan.[5] Koʻplab davlat mukofotlari qatorida 2007-yilda Rossiya yahudiy jamoalari federatsiyasi tomonidan unga “Tirik afsona” mukofoti berilgan.[6]

Hozirda Viner rossiyalik magnat Alisher Usmonov bilan oila qurgan. Alisher Usmonov ham Sovet Oʻzbekistonida tugʻilgan va musulmondir.[7] U Usmonov bilan yoshligida Toshkentdagi sport saroyida tanishgan va u yerda qilichbozlik bilan shugʻullangan. Ular koʻp yillar oʻtib Moskvada qayta uchrashishdi.[2] Uning birinchi turmushidan 1973-yilda tugʻilgan, keyinchalik Usmonov asrab olgan Anton ismli oʻgʻli bor.[8] Anton koʻchmas mulk investori.[9]

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]
(LR) Viner badiiy gimnastikachilar Yana Lukonina, Daria Dmitrieva, Evgeniya Kanaeva, sobiq prezident Dmitriy Medvedev, Daria Kondakova va RG murabbiyi Anna Shumilova bilan

Yoshligida Viner balet bilan shugʻullanmoqchi edi, lekin imkoni boʻlmadi. Shuning uchun u 11 yoshida gimnastika bilan shugʻullandi.[2] Viner uch karra Oʻzbekiston SSR chempioni boʻlgan, Oʻzbekiston davlat jismoniy tarbiya institutini tamomlagan. U Toshkent shahrida badiiy gimnastika boʻyicha terma jamoa murabbiyi boʻlib ishlagan va uning qoʻl ostida Venera Zaripova birinchi muvaffaqiyatli gimnastikachiga aylandi. 1990-yilda Viner qisqa muddatga Buyuk Britaniyaga koʻchib oʻtib, Britaniya terma jamoasiga murabbiylik qiladi.[10]

Barselonadan keyin Irina Moskvaga koʻchib oʻtdi va Moskva shahar sport assotsiatsiyasida (MCSA) ishlay boshladi. 1992-yildan Irina Viner-Usmonova Olimpiya tayyorlash markazining bosh murabbiyi edi. 2001-yilda Rossiya terma jamoasi bosh murabbiyi, 2008-yilda esa Rossiya badiiy gimnastika federatsiyasi prezidenti boʻldi.[11]

2015-yilda Viner jahon sportidagi ulkan yutuqlari uchun Olimpiya ordeni bilan taqdirlandi. Bu bilan Viner ushbu ushbu medalga erishgan gimnastika boʻyicha birinchi murabbiyga aylantirdi. Xalqaro olimpiya qoʻmitasi prezidenti Tomas Bax unga mukofotni shaxsan topshirdi.[1][12]

Viner 2016-yilgi Olimpiada oldidan Margarita Mamunning mashgʻulotlarini yoritgan 2017-yilda efirga chiqqan "Chegara ostida" hujjatli filmida ishtirok etdi. Filmda uning munozarali mashgʻulot usullari, jumladan, doimiy ogʻzaki haqorat, Ma’munga qaratilgan “Sen oʻlasan” va “Go fu** yourself” kabi haqoratlar tasvirlangan.[13][14]

Rossiyaning Salom jurnaliga! bergan oʻz uyidagi intervyuda u shogirdlari har bir musobaqadan oldin mirra-quyma piktogrammalarni hurmat qilishlarini aytdi.[15] U xuddi shu intervyuda Kabbalani oʻqish haqida gapirganligi sababli, maqolani ingliz tiliga tarjima qilgan baʼzi gimnastika saytlari u Kabbala piktogrammalarini nazarda tutgan deb taxmin qilishdi.[16] Lekin bu notoʻgʻri taxmin, chunki mirra quyish piktogrammalari uzoq vaqtdan beri Sharqiy pravoslav nasroniylik bilan bogʻlangan.[17] Chunki Kabbala yahudiy tasavvufining bir shakli boʻlsa, yahudiylikda ikonalardan foydalanish butunlay taqiqlanadi.

Isroillik gimnastikachi Linoy Ashram 2020-yilda Tokioda boʻlib oʻtgan Yozgi Olimpiada oʻyinlarida koʻpkurashda rossiyalik Dina Averinani magʻlubiyatga uchratganidan soʻng, Viner Ashramga, hakamlarga, shuningdek, gimnastika boʻyicha keng jamoatchilikka hujum qilib, ularni Rossiyaga nisbatan noxolislikda ayblab, “Dina haqiqiy chempion" deya baralla aytdi.[18][19][20] Oʻsha Olimpiadadagi keyingi koʻpkurash guruh bahslarida Rossiya jamoasi Bolgariya jamoasiga magʻlub boʻldi va Viner bunga javoban hakamlarda Rossiyaga qarshi fitnani yana bir bor taʼkidlab, "hamma buning maqsadi nima ekanligini juda yaxshi tushundi. Rossiyaning gegemonligini toʻxtatish kerak edi." deya taʼkidladi. Uch oy oʻtgach, Viner badiiy gimnastika boʻyicha Isroil jamoasining Tokiodagi murabbiyi Ira Vigdorchik bilan Rossiya badiiy gimnastika jamoasining yangi murabbiyi boʻlish uchun shartnoma imzolagani maʼlum boʻldi.[21][22][23]

Taniqli shogirdlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Viner Prezident Vladimir Putin bilan. 2015-yil may oyi.

Viner koʻplab rossiyalik Olimpiada/Jahon/Yevropa/Jahon kubogi sovrindorlarini tayyorlagan[3], jumladan:

Rossiya gimnastikachilari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Individual badiiy gimnastikachilar:

Yevgeniya Kanaeva (1990-yilda tugʻilgan) (2012-yilgi Olimpiada va 2008-yilgi Olimpiada oʻyinlarida 2 ta oltin, Jahonda 17 ta oltin, Yevropada 13 ta oltin, Jahon oʻyinlarida 4 ta oltin, Jahon kubogining koʻplab medallari bilan taqdirlangan)

Alina Kabaeva (1983-yilda tugʻilgan) (2004-yil Olimpiadasida 1 ta oltin va 2000-yilgi Olimpiadada bronza, Jahonda 9 ta oltin, Yevropada 15 ta oltin, Jahon kubogida 5 ta oltin medal sovrindori)[24]

Margarita Mamun (1995-yilda tugʻilgan) (2016-yilgi Olimpiadada 1 ta oltin, Jahonda 7 ta oltin, Yevropada 4 ta oltin, Jahon kubogi finalida 4 ta oltin)

Yuliya Barsukova (1978-yilda tugʻilgan) (2000-yilgi Olimpiadada 1 ta oltin, Jahonda 1 ta oltin, Yevropada 3 ta oltin, Jahon kubogida 1 ta oltin)[25]

Dina Averina (1998-yilda tugʻilgan) (2020-yilgi Olimpiadada 1 kumush, Jahonda 13 oltin, Yevropada 10 oltin).

Yana Kudryavtseva (1997-yilda tugʻilgan) (2016-yil Olimpiadasida 1 kumush, Jahonda 13 oltin, Yevropada 8 oltin, Jahon kubogi finalida 5 oltin, Yevropa oʻyinlarida 4 oltin)[26]

Irina Chachina (1982-yilda tugʻilgan) (2004-yil Olimpiadasida 1 kumush, Jahonda 3 oltin, Yevropada 6 oltin, Jahon oʻyinlarida 4 oltin, Jahon kubogida 2 oltin)[27]

Daria Dmitrieva (1993-yilda tugʻilgan) (2012-yil Olimpiadasida 1 kumush, Jahonda 4 oltin, Yevropada 1 oltin, Universiadada 1 oltin)

Yanina Batyrshina (1979-yilda tugʻilgan) (1996-yil Olimpiadasida 1 kumush, Jahonda 5 oltin, Yevropada 5 oltin)[28]

Daria Kondakova (1991-yilda tugʻilgan) (Jahonda 4 ta oltin, Yevropada 3 ta oltin)

Olga Kapranova (1987-yilda tugʻilgan) (Jahonda 10 ta oltin, Yevropada 5 ta oltin, Jahon oʻyinlarida 2 ta oltin)

Vera Sessina (1986-yilda tugʻilgan) (Jahonda 6 oltin, Yevropada 6 oltin, Jahon oʻyinlarida 1 oltin, Jahon kubogida 4 oltin)[29]

Arina Averina (1998-yilda tugʻilgan) (Jahonda 4 oltin, Yevropada 9 oltin).

Amina Zaripova (1976-yilda tugʻilgan) (Jahonda 5 ta oltin, Yevropada 5 ta oltin)

Aleksandra Soldatova (1998-yilda tugʻilgan) (Jahonda 4 oltin, Yevropada 3 oltin)[30] Natalya Lipkovskaya (1979-yilda tugʻilgan) (Jahonda 3 ta oltin, Yevropada 1 ta oltin).

Lyasan Utiasheva (1985-yilda tugʻilgan) (Yevropada 2 ta oltin).

Zarina Gizikova (1985-yilda tugʻilgan) (Yevropada 2 ta oltin).

Aleksandra Merkulova (1995-yilda tugʻilgan) (2010-yil oʻsmirlar Olimpiya oʻyinlarida 1 ta oltin).

Olga Belova (1983-yilda tugʻilgan) (Jahon va Yevropa terma jamoasida 1 ta oltin).

Yuliya Rosliakova (1975-yilda tugʻilgan) Jahon va Yevropa terma jamoasining bir necha karra sovrindori.

Vera Shatalina (1966-yilda tugʻilgan) — sobiq sovet badiiy gimnastikachisi, badiiy gimnastika boʻyicha Rossiyada xizmat koʻrsatgan sport ustasi murabbiyi.

Venera Zaripova (1966-yilda tugʻilgan) - kashshof talaba, koʻp karra Sovet chempioni va jahon chempionatlarida qatnashgan.

Guruhning taniqli badiiy gimnastikachilari:

  • Yelena Posevina (1986-yilda tugʻilgan) (2004-yilgi Yozgi Olimpiada va 2008-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida guruhda 2 ta oltin, Jahon guruhida koʻpkurashda 2 ta oltin va Yevropa guruhida 2 ta oltin medal).
  • Natalya Lavrova (1984-yilda tugʻilgan) (2000-yilgi Yozgi Olimpiada va 2004-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida guruhda 2 ta oltin, Jahon guruhida koʻpkurashda 2 ta oltin va Yevropa guruhida 2 ta oltin medal).
  • Anastasiya Bliznyuk (1994-yilda tugʻilgan) (2012-yilgi Yozgi Olimpiada va 2016-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida guruhda 2 ta oltin, 2020-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlarida guruhda 1 ta kumush, jahon chempionatida 1 ta oltin, koʻpkurash guruhida Yevropa chempionatida 3 ta oltin).
  • Anna Gavrilenko (1990-yilda tugʻilgan) (2008-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlarida 1 ta oltin, 2007-yilgi Jahon guruhida koʻpkurashda oltin va Yevropa guruhida 2 ta oltin).
  • Anastasiya Maksimova (1991-yilda tugʻilgan) (2016-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlarida 1 ta oltin, 2015-yilgi Jahon guruhi koʻpkurashda oltin, Yevropa oʻyinlarida 2 ta oltin va Yevropa chempionatida koʻpkurashda 1 ta oltin).
  • Diana Borisova (1997-yilda tugʻilgan) (2015-yilda Jahon guruhi koʻpkurashda oltin, Yevropa oʻyinlarida 2 ta oltin va Yevropa chempionatida koʻpkurashda 1 ta oltin).
  • Sofya Skomorox (1999-yilda tugʻilgan) (2015-yil Jahon guruhi koʻpkurashda oltin, Yevropa oʻyinlarida 2 oltin va Yevropa chempionatida koʻpkurashda 1 oltin).

Shuningdek, u 2012-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida koʻpkurash boʻyicha oltin medalni qoʻlga kiritgan Rossiya guruhini ham tayyorlagan: (Kseniya Dudkina, Uliana Donskova, Anastasiya Bliznyuk, Alina Makarenko, Anastasiya Nazarenko, Karolina Sevastyanova)

Rus guruhi maslahatchisi/koordinatori:

2020-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlari guruhi kumush medali sovrindorlari (Anastasiya Bliznyuk, Anastasiya Maksimova, Anjelina Shkatova, Anastasiya Tatareva, Alisa Tishchenko)

2016-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlari guruhi oltin medali sohiblari (Mariya Tolkacheva, Anastasiya Tatareva, Anastasiya Maksimova, Anastasiya Bliznyuk, Vera Biryukova)

2008-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlari guruhi oltin medal sovrindorlari (Margarita Aliychuk, Anna Gavrilenko, Tatyana Gorbunova, Elena Posevina, Daria Shkurixina, Natalya Zueva)

2004-yil Yozgi Olimpiya oʻyinlari guruhi oltin medali sohiblari (Olesya Belugina, Olga Glatskix, Tatyana Kurbakova, Natalya Lavrova, Yelena Posevina, Elena Murzina)

2000-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlari guruhi oltin medallari sovrindorlari (Irina Belova, Yelena Chalamova, Natalya Lavrova, Mariya Netesova, Vyera Shimanskaya, Irina Zilber)

1996-yil Yozgi Olimpiya oʻyinlari guruhi bronza medali sovrindorlari (Yevgeniya Bochkaryova, Irina Dzyuba, Yuliya Ivanova, Yelena Krivoshey, Olga Shtyrenko, Anjelina Yushkova)

Xalqaro gimnastikachilar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Aliya Yussupova (1984-y. t.) – Qozogʻiston
  • Aliya Qarayeva (1988-y. t.) – Ozarbayjon
  • Anna Alyabyeva (1993-y. t.) – Qozogʻiston
  • Ulyana Trofimova (1990-y. t.) – Oʻzbekiston
  • Son Yeon-jae (1994-y. t.) – Janubiy Koreya
  • Sumire Kita (2001-y. t.) – Yaponiya
  • Kaho Minagava (1997-y. t.) – Yaponiya
  • Sakura Hayakava (1997-y. t.) – Yaponiya
  • Elizaveta Nazarenkova (1995-y. t.) – Oʻzbekiston
  • Emilie Livingston (1983-y. t.) - Kanada 
  • Dinara Gimatova (1986-y. t.) – Ozarbayjon
  • Varvara Filiou (1994-y. t.) – Gretsiya
  • Shin Soo-ji (1991-y. t.) – Janubiy Koreya
  • Debbi Sautvik (1976-y. t.) - Buyuk Britaniya

Badiiy gimnastika boʻyicha taniqli rus murabbiylarining rahbari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Viner Rossiya milliy badiiy gimnastika federatsiyasi rahbari boʻlsa ham Rossiyalik gimnastikachilarning kundalik mashgʻulotlari va musobaqalarida oʻzlarining shaxsiy murabbiylari va murabbiylari bor. Badiiy gimnastika boʻyicha taniqli rus murabbiylari:

  • Vera Shtelbaums (1937-y. t.)
  • Anna Shumilova (1980-y. t.)
  • Vera Shatalina (1966-y. t.)
  • Olga Buyanova (1954-y. t.)
  • Elena Karpushenko (1961-y. t.)
  • Lyaysan Savitskaya (1972-y. t.)
  • Amina Zaripova (1976-y. t.)
  • Irina Zenovka (1972-y. t.)
  • Oksana Skaldina (1972-y. t.)
  • Daria Kondakova (1991-y. t.)
  • Elena Nefedova (1974-y. t.)

Mukofotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • "Rossiya gʻururi " milliy sport mukofotining 2020-yilgi nashrida "Yil murabbiyi" nominatsiyasida sohibi.[31]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 „Thomas Bach, President of IOC handed Irina Viner the awarded of the Olympic Order“. Stadium.ru. Qaraldi: 19-iyul 2015-yil.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 „Непобедимая Ирина Винер отмечает юбилей“ (ruscha). Vesti (30-iyul 2013-yil). Qaraldi: 5-yanvar 2015-yil.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Powerful people: Alisher Usmanov“. Forbes. Qaraldi: 5-yanvar 2015-yil.
  4. ↑ „YIVO | Sport: Jews in Sport in the USSR“. yivoencyclopedia.org.
  5. ↑ Sabina Dadashova. „Ирина Винер о спорте, любви и мудрости“ (ruscha). HELLO! Magazine (13-yanvar 2014-yil). Qaraldi: 5-yanvar 2015-yil.
  6. ↑ „Ирина Винер и Леонид Рошаль получили премию "Человек года"“ (ruscha). Lenta (10-dekabr 2007-yil). Qaraldi: 5-yanvar 2015-yil.
  7. ↑ Anita Raghavan. „The Hard Man of Russia“. Forbes. Qaraldi: 14-oktabr 2013-yil.
  8. ↑ „Антон Винер“ (ruscha). Kommersant (26-mart 2013-yil). Qaraldi: 5-yanvar 2015-yil.
  9. ↑ News. „Why Russia's rhythmic gymnasts are always on top? Ask Irina Viner…“ (inglizcha). Qaraldi: 29-yanvar 2022-yil.
  10. ↑ Keith Elliott. „Gymnastics: Rhythmic section seeking high notes“. The Independent (15-yanvar 1993-yil). Qaraldi: 5-yanvar 2015-yil.
  11. ↑ „Russian culture“ (15-avgust 2013-yil).
  12. ↑ „Irina Viner-Usmanova: Thomas Bach awarded the entire artistic gymnastics“. vestnikkavkaza. 2023-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-iyul 2015-yil.
  13. ↑ Lodge. „Film Review: 'Over the Limit'“ (23-noyabr 2017-yil).
  14. ↑ Catsoulis, Jeannette. „Review: A Russian Gymnast Goes 'Over the Limit' (Published 2018)“. The New York Times (11-oktabr 2018-yil).
  15. ↑ „Ирина Винер о спорте, любви и мудрости“ (ru-RU). HELLO! Russia (16-dekabr 2013-yil). Qaraldi: 29-yanvar 2022-yil.
  16. ↑ rhythmicgymnasticsinfo. „Irina Viner-Usmanova Interview for HELLO! Magazine“ (inglizcha). Rhythmic Gymnastics Info (13-yanvar 2014-yil). Qaraldi: 29-yanvar 2022-yil.
  17. ↑ „"myrrh-streaming" icons“ (inglizcha). ICONS AND THEIR INTERPRETATION. Qaraldi: 29-yanvar 2022-yil.
  18. ↑ „"Нас нельзя изнасиловать. Нас можно только убить». Ирина Винер-Усманова высказалась за кадром интервью для «Матч ТВ"“ (12-avgust 2021-yil).
  19. ↑ „Судьи 6 минут решали, как сделать так, чтобы выиграла Ашрам! Интервью Ирины Винер-Усмановой“. YouTube. 2021-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  20. ↑ „«Все на Матч!»: подробное интервью Ирины Винер-Усмановой“ (11-avgust 2021-yil). 19-avgust 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
  21. ↑ „Former Israeli gymnastics team Ira Vigdorchik coach to train Russian team“ (inglizcha). Israel National News. Qaraldi: 29-yanvar 2022-yil.
  22. ↑ „www.israelhayom.com https://www.israelhayom.com/2021/11/30/former-israeli-national-gymnastics-coach-to-train-russian-team/. Retrieved 2022-01-29.“. www.israelhayom.com. Qaraldi: 29-yanvar 2022-yil.
  23. ↑ „Viner-Usmanova explained the arrival of the ex-trainer of Israelis to the Russian national team – GENERICO.ru“ (inglizcha). Qaraldi: 29-yanvar 2022-yil.
  24. ↑ As stated in her record at FIG
  25. ↑ As stated in her record at FIG
  26. ↑ As stated in her record at FIG
  27. ↑ As stated in her record at FIG
  28. ↑ As stated in her record at FIG
  29. ↑ As stated in her record at FIG
  30. ↑ As stated in her record (Archive.is saytida 26-aprel 2015-yil sanasida arxivlangan) at FIG
  31. ↑ В России вручили награды номинантам Национальной спортивной премии. Спортсменами года стали Кулижников и Сидорова 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Irina_Viner-Usmonova&oldid=4619811" dan olindi