Boriy (unsur)
BORIY (lotincha Vopshp). VN — Mendeleyev davriy sistemasining VII guru-higa mansub sunʼiy radioaktiv kimyoviy element. Tartib raqami 107. Barqaror nuklidlari yoʻq, massa soni 261 va 262 ga teng boʻlgan 2 ta izotopi maʼlum. Eng uzoq mavjud boʻluvchi nuklidi 62V[T|/2= 1 1,8 mk sek, boshqa maʼlumotlarga koʻra (I— 2)-10’ sek]. Oksidlanish darajasi +3 dan +7 gacha; baholangan maʼlumotlarga koʻra VN^’ ionining radiusi 0,083 nm. Ogʻirlik miqdorida olinmagan, uning xossalari oʻrganilmagan. Kimyoviy xossalariga koʻra Boriy (unsur) Ke (reniy)ning analogi boʻlishi kerak (nazariy hisoblar). VN°/ Vp5+ning standart elektron potensiali — 0,1V (hisoblab topilgan). Boriy (unsur) izotoplari V1 (vismut) izotoplarini 54Sg (xrom) ionlari bilan siklotronda nurlantirish (bombardirovka qilish) yoʻli bilan sintez qilinadi. Boriy (unsur)ni olish borasidagi ilk tajribalar 1976-yilda SSSRda Yu.Boriy (unsur)Oganesyan rahbarligida oʻtkazilgan. 262VN va 26|VN ning yadroviy xossalari toʻgʻrisidagi birinchi ishonchli maʼlumotlar tegishlicha 1981 va 1989-yillarda Germaniyada olingan. 1997-yilda IYUPAK elementni boriy (Boriy (unsur)Bor sharafiga) deb tasdikdadi.
Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | ||||||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | |||||||||||||
8 | Uue | Ubn | Ubu | Ubb | Ubt | Ubq | Ubp | Ubh | Ubs | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|