16 сентябрь

16 сентябрь — Милади тәкъвимендә тугызынчы айның уналтынчы көне. Ел ахырына кадәр 106 көн кала.

	Тарих порталы
	Вакыт порталы
	Бәйрәмнәр порталы

Дөнья тарихында бу көн:

• Халыкара озон катламын саклау көне (ингл. International Day for the Preservation of the Ozone Layer).^[1].
• Аурупа Берлеге — Европа хәрәкәт атналыгы (фр. Semaine européenne de la mobilité) башлана, шәһәрләрдә җәяү яки җәмгыяви транспорт белән йөрү, яки велосипед куллану өчен уңайлы инфраструктура булдырылуын алга сөрүче еллык вакыйга: Европа комиссиясе (урысча) тарафыннан оештырыла.

• Сент-Китс һәм Невис — Милли каһарманнар көне (ингл. National Heroes Day).
• Малайзия — Малайзия көне (ингл. Malaysia Day), 1963.
• Мексика — Бәйсезлек көне (исп. Dia de la Independencia).
• Папуа — Яңа Гвинея — Бәйсезлек көне (ингл. Independence Day, 1975, Австралиядән).

• Бразилия:
  • Алагоас штатының (урысча) тиң буларак (португ.) Бразилия берлегенә керүе (1902).
  • Минас-Жерайс штатындагы (урысча) шәһәрләрнең истәлекле көннәре:
    • Ламбари (урысча) шәһәренең нигезләнү көне (1901)
    • Жакутинга (урысча) шәһәренең нигезләнү көне (1901)
    • Итауна (урысча) шәһәренең нигезләнү көне (1901)
    • Итиютаба (урысча) шәһәренең нигезләнү көне (1901)
    • Кашамбу (урысча) шәһәренең нигезләнү көне (1901)
    • Эзмералдас (урысча) шәһәренең нигезләнү көне (1901)
• Украина: Харьков өлкәсендәге (урысча) Лозовая (урысча) шәһәренең азат ителү көне (1943, Бөек Ватан сугышы).

• 1859 — Инглиз сәяхәтчесе Давид Ливингстон Ньяса күлен ача (Африка).
• 1917 — Сөембикә манарасыннан Рәсәй Каракошы алып ташлана.
• 1976 — Шаварш Карапетян бата торган троллейбустан 20 кешене коткара.
• 1978 — Иранда Табасс җир тетрәвендә 15 мең кеше вафат.
• 1998 — «Нотр-Дам де Пари» мьюзиклы чыга.

Шулай ук карагыз: Төркем:16 сентябрь көнне туганнар

• 1745 — Михаил Кутузов, 1812 елгы Ватан сугышында Россия империясе гаскәренең җитәкчесе.
• 1853 — Альбрехт Коссел,
• 1870 — Язеп Василевич,
• 1880 — Альфред Нойес, инглиз шагыйре.
• 1888 — Франс Ээмил Силланпәә,
• 1891 — Карл Дөниц, алман дәүләт һәм хәрби эшлеклесе, гросс-адмирал.
• 1891 — Мөхәммәд Вәлишин, драма актеры.
• 1893 — Альберт Сент-Җөрҗи,
• 1895 — Александр Василевский, Совет гаскәр башлыгы, маршал.
• 1904 — Максуд Сөндекле, татар шагыйре.
• 1910 — Павел Иванов,
• 1913 — Гыйлемхан Идрисов, татар Советлар Берлеге каһарманы, Кызыл Армиясенең артиллерия сержанты.
• 1913 — Иван Москвичёв,
• 1915 — Атилла Расих, татар язучысы, Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты.
• 1916 — Николай Батанов,
• 1923 — Ли Куан Ю, Сингапурның беренче премьер-министры, хокукчы.
• 1925 — Александр Горчилин,
• 1929 — Людмила Лотова,
• 1930 — Мидхәт Габдуллин,
• 1934 — Владимир Баранов,
• 1938 — Әлфәт Хәйретдинов,
• 1938 — Валерий Гатаев, ССРБ һәм Россия Федерациясе кино һәм театр артисты.
• 1947 — Финсур Әхмәтов,
• 1949 — Шәүкәт Гаделша, шагыйрь, Татарстанның Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты (2023).
• 1951 — Фәнүзә Кадыйрова,
• 1956 — Дэвид Копперфильд, АКШ фокусчысы.
• 1958 — Гөлнар Балтанова,
• 1962 — Николай Казаков,
• 1974 — Рөстәм Гыйззәтуллин,
• 1978 — Руслан Балтиев,
• 1987 — Алмаз Гәрәев,
• 1989 — Хосе Рондон,
• 1993 — Василий Егоров,
• 1993 — Флури Жасмин,

Шулай ук карагыз: Төркем:16 сентябрь көнне вафатлар

• 1583 — Катерина Ягеллонка,
• 1736 — Габриель Фаренһейт,
• 1774 — Иван Белобородов,
• 1863 — Альфред де Виньи, француз язучысы.
• 1932 — Роналд Росс,
• 1938 — Габделәхәт Фәхреддинов,
• 1938 — Газиз Гобәйдуллин, татар язучысы, тарихчы.
• 1938 — Казимерас Стацинскис,
• 1946 — Михаил Алаев, Дан орденының тулы кавалеры.
• 1967 — Павло Тычина,
• 1974 — Степан Кувыкин,
• 1977 — Леонид Агаков,
• 1988 — Розияхон Муминова,
• 1990 — Семён Куркоткин,
• 1995 — Газыймулла Хәйбуллин,
• 1995 — Гай Таһиров, татар биючесе, балетмейстер һәм хореограф.
• 2001 — Иван Давыденко,
• 2019 — Марс Сафиуллин,

Викиҗыентыкта бу тема буенча

медиафайллар тупланмасы