Татар-рус ике теллелеге

Татар-рус ике теллелеге (билингвизм) — Россия һәм БДБ илләре татарлары арасында киң таралган күренеш. XVI гасырда Идел буен кушканнан соң татар һәм рус халыкларының озак күршеләр булуы белән аңлатыла.

• Да уж, ангильскые лищикы… Ә задний мусты таралмаганмы соң? Анысы күренми бит… Җибәр әле бер-икесен, в пулный руст.
• Татар эквивалентлары урынына русизмнарны куллану: «мужыт» (тат. «бәлки»), «навирны» («мөгаен»), «потому щто» («чөнки»), «нужәли» («шулай мыни», «әллә»), «канишны» («әлбәттә»), «и» («һәм»), «или» («яки», «яисә»). «Абый» һәм «эне» татар төшенчәләрен берләштерү өчен «брат» сүзен куллану.
• Татар грамматикасы кагыйдәләрен кулланып, әлеге сүзләрнең татар эквивалентларын алмаштырып русизмнарны куллану, мәсәлән: «кушкасы» («мәчесе», «песие»), «сабакылар» («этләр»), «званит итәргә» («шалтыратырга»).
• Татар сөйләмендә рус сыйфатларын куллану.
• «Банд’Эрос» төркеме җырына мәзәк: «Она хотела бы жить на Манхэттене, но киләсе тукталыш Минсельхоз урамы…».
• Татар телендә аналог сүзләр булмагач (яки булып та, бар икәнен белмәгәч), рус сүзләрен куллану: математика, грамматика, учреждение, машина һ. б.

• Валеева А. Ф. Языковое поведение в полиэтническом обществе (социологическая диверсификативность) / Под ред. Г. В. Дыльнова. — Саратов: Изд-во Саратовского гос. ун-та, 2003. — Б. 312. (рецензиягә сылтама)
• Кульшарипова Р. Э. Русская и сопоставительная филология: состояние и перспективы: Международная научная конференция, посвященная 200-летию Казанского университета (Казань, 4—6 октября 2004 г.): Труды и материалы / Под общ. ред. К. Р. Галиуллина. — Казань: Изд-во Казанского ун-та, 2004.
• Шарыпова Н. Х. Двуязычие в Татарстане : Дис. … д-ра филол. наук : 10.02.20. — Казань, 2004. — Б. 373. — РГБ ОД, 71:05-10/165