Nádleehi
Nádleehi, Diné (Navaho) kültüründe,[1] kadınsı bir erkek veya "kadınsı bir doğaya sahip" erkek kişidir.[2][3] Bununla birlikte, nádleehi'nin toplumsal cinsiyet rolü de değişkendir ve ikili cinsiyetler ile tanımlanamaz.[2] Bazı Diné insanları cinsiyet spektrumunda dört genel bireyi tanır: kadınsı kadınlar, erkeksi kadınlar, kadınsı erkekler ve erkeksi erkekler.[2] Nádleehí, toplumsal cinsiyetini günden güne farklı bir şekilde veya yaşamları boyunca farklı dönemlerde, topluluktaki rolleri ve geleneksel olarak kadınlar veya erkekler tarafından düzenlenen törenleri yerine getirerek ifade edebilir. Bazen, bazıları yalnızca cinsiyet spektrumunun ortalarına yakın olan kişiler tarafından tutulabilecek pozisyonlara sahip olabilir.[1] Çağdaş nádleehí modern, kızıldericilik iki ruhlu veya LGBT topluluklarına katılabilir veya katılmayabilir. Toplulukları tarafından nádleehí olarak tanınan dikkate değer kişiler, geleneksel dokumacı ve tören şarkıcısı Hosteen Klah (1867–1937) ve Haziran 2001'de 16 yaşında öldürülen Fred Martinez'dir.[3]
Fred Martinez
[değiştir | kaynağı değiştir]Fred Martinez, annesi Pauline Mitchell ile Diné alanında Colorado, Cortez'de yaşıyordu.[4] Martinez'in arkadaşları, "kadınsı" doğası nedeniyle okulda sık sık akranları tarafından taciz edildiğini söyledi.[4] Martinez'in annesi, LGBT bireyi olan oğlunu ve arkadaşlarını destekliyordu.[4] Diné toplumu geleneksel olarak anasoyludur, topluluğun belirli cinsiyete dayalı üyeleri için onurlandırılmış sosyal ve törensel rollere sahiptir ve Martinez'in annesi, büyükannesi ve topluluktaki diğerleri onu nádleehí olarak tanıdı ve kabul etti.[5]
Fred Martinez, Haziran 2001'de Shaun Murphey tarafından öldürüldü ve Murphey'in nedenlerinin Martinez'in nádleehí olmasıyla bağlantılı olduğu belirlendi. Murphey, bir nefret suçu olarak değerlendirilmemesine rağmen tutuklandı ve mahkûm edildi.[4][6] Fred Martinez'in vakasıyla ilgili belgesel Two-Spirits, hem Fred Martinez'in hayatını hem de geleneksel Diné kültüründeki nádleehí rolünü anlatıyor.[6]
Diné toplumundaki rolü
[değiştir | kaynağı değiştir]Geleneksel olarak, nádleehí bir birey genç yaşta aileleri tarafından tanınır. İçgüdüsel olarak o toplumda tipik kadın rollerini üstlenirken görüldükleri gibi, bu kültürde genellikle kadınlarla ilişkilendirilen giyim ve işi de üstlenirler.[1] Olgunlaştıkça, genellikle kendilerini diğer erkeklerden cinsel olarak çekici bulurlar ve bu genellikle topluluk tarafından kabul edilir.[1] Bir nádleehí'nin yaşamdaki rolü, farklı insan gruplarıyla veya farklı kültürel bağlamlarda olduğu gibi biraz değişken olabilir.[1] Nádleehí'nin sosyal ve törensel rolü, Diné kültürüne ve topluluklarına özgü olması bakımından diğer iki ruhlu rollerden farklıdır; İki ruha sahip olan diğer uluslar - eğer varsa -[7] kendi dillerinde isimleri vardır ve roller ve diğer ayrıntılar bu belirli kültürlere özgü olma eğilimindedir.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Epple, Carolyn (1998). "Coming to Terms with Navajo "nádleehí": A Critique of "berdache," "Gay," "Alternate Gender," and "Two-Spirit"". American Ethnologist. 25 (2): 267-290. doi:10.1525/ae.1998.25.2.267. JSTOR 646695.
- ^ a b c Estrada, Gabriel (2011). "Two Spirits, Nádleeh, and LGBTQ2 Navajo Gaze" (PDF). American Indian Culture and Research Journal. 35: 167-190. doi:10.17953/aicr.35.4.x500172017344j30. 13 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ekim 2020 – Native Out vasıtasıyla.
- ^ a b "PBS Documentary Explores Navajo Belief in Four Genders - Indian Country Media Network". indiancountrymedianetwork.com (İngilizce). 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2017.
- ^ a b c d Barrett, Jon (Ekim 2001). "Getting Along in Cortez". Advocate (848): 26-28. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Estrada, Gabriel (2011). "Two Spirits, Nádleeh, and LGBTQ2 Navajo Gaze" (PDF). American Indian Culture and Research Journal. 35: 167-190. doi:10.17953/aicr.35.4.x500172017344j30. 13 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ekim 2020 – Native Out vasıtasıyla.
- ^ a b Goldberg, Leslie (19 Kasım 2009). "Teen Spirit". Advocate. 5 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Not all Native/FNIM cultures have roles for two-spirits. See the two-spirit article for more on this.