Milano Metrosu
 | |||
 Amendola istasyonundaki M1 hattı | |||
| Genel | |||
|---|---|---|---|
| Yerel adı | Metropolitana di Milano | ||
| Hizmet alanı | Milano, Lombardiya, İtalya | ||
| Taşıma türü | Metro | ||
| Hat sayısı | 4 (+1 inşaat aşamasında)[1] | ||
| İstasyon sayısı | 113[1] | ||
| Günlük yolcu sayısı | 1.15 milyon[2] | ||
| Web sitesi | atm-mi.it | ||
| Hizmet | |||
| Hizmete giriş | 1 Kasım 1964[1][3] | ||
| İşletmeci(ler) | Azienda Trasporti Milanesi | ||
| Taşıt sayısı | 959 (2013)[4] | ||
| Teknik | |||
| Sistem uzunluğu | 101 km[1] | ||
| |||
.svg)
Milano metrosu (İtalyanca: Metropolitana di Milano), İtalya'nın Milano kentinde hizmet veren, Azienda Trasporti Milanesi tarafından işletilen metro sistemidir. Toplamda 101 kilometre hat uzunluğuna sahip olan metro, farklı numaralar ve renklerle tanımlanan 4 ayrı hattan ve çoğunluğu yer altında olmak üzere 113 istasyondan oluşmaktadır.[1] Hat, günlük ortalama 1,5 milyon yolcu taşımaktadır.[2]
Milano metrosunun ilk hattı olan kırmızı hat 1964'te açıldı, 5 yıl sonra 1969'da yeşil hat, 1990'da sarı hat ve 2013'te de mor hat kullanıma açıldı. Mavi renkteki beşinci hat ise şu anda yapım aşamasındadır.[3][5] Milano metrosu şu anda uzunluğu, istasyon sayısı ve günlük yolcu taşıma kapasitesi açısından İtalya'nın en büyük metro ağıdır.
Franco Albini, Franca Helg ve Bob Noorda'nın mimarlık projesi, 1964'te İtalya'da Tasarım için en prestijli ödül olan Compasso d'oro ile ödüllendirildi.[6]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Milano'da bir metro hattına ilişkin ilk proje, Londra ve Paris gibi diğer Avrupa şehirlerindeki yer altı taşımacılık ağlarının örneklerinin ortaya çıkmasını takiben, 1914 ve 1925 yılları arasında hazırlandı. İlk planlamaya göre 1938'de 7 hat ayrı hattın inşasına başlandı, ancak bu inşaat II. Dünya Savaşı'nın başlaması ve buna bağlı fon eksikliğinden dolayı durduruldu.[7]
3 Temmuz 1952'de şehir yönetimi, metro hattının yapımı için bir karar aldı ve 6 Ekim 1955'te yeni altyapıyı inşa etmek için Metropolitana Milanese adlı bir şirket kuruldu. Projeye, belediye tarafından 500 milyon İtalyan lirası bütçe ayrıldı. Geri kalan bütçe ise bir kredi ile finanse edildi. İlk hattın inşaat çalışmasına, 4 Mayıs 1957'de viale Monte Rosa'da başlandı. Bu hattaki istasyonlar, mimar Franco Albini ve Franca Helg tarafından tasarlanırken, Bob Noorda da tabelasını tasarladı. Bu proje ile Albini, Helg ve Noorda, Compasso D'Oro ödülünü kazandı.[6]
Lotto'dan başlayan ve Sesto Marelli'ye ulaşan bu ilk bölüm 21 istasyondan oluşmaktaydı. 12.5 km uzunluğunda ve istasyonlar arasındaki ortalama mesafe 590 metre olan hat 7 yıllık inşaat çalışmalarının ardından 1 Kasım 1964'te hizmete açıldı.[8] Aynı yıl Nisan ayında ikinci hattın çalışmaları başladı. İlk hattın açılması ile metro ağı 1965'te 37.092.315 yolcu taşırken, 1969'da 61.937.192'ye ulaşarak hızlı bir gelişme gösterdi.[8]
İlk hattın hizmete açılmasından beş yıl sonra Caiazzo'dan, Cascina Gobba'ya ulaşan yeşil hat 7 istasyonu ile birlikte hizmete girdi. 1960'lı ve 1970'li yıllarda bu 2 hatlı metro ağı tamamlandı. 1978'de hatlar toplamda 40,6 km uzunluğuna ve 50 istasyona sahipti.[8]
Üçüncü hattın (sarı), 5 istasyondan oluşan ilk bölümü yaklaşık 9 yıllık inşaat çalışmalarının ardından 3 Mayıs 1990'da Dünya Kupası'ndan hemen önce hizmete açıldı. Hat 3'teki şehrin güneydoğusna uzanan diğer 9 istasyon 1991'de, kuzeybatıdaki Maciachini istasyonu ise 2004'te hizmete açıldı.
Mart 2005'te Hat 2 üzerinde Abbiategrasso istasyonu ve Hat 1 üzerinde de Rho Fiera istasyonu açıldı. Pero ara istasyonu Aralık 2005'te hizmete girerken, Hat 3'ün bulunduğu Comasina'yada 4 istasyon ve hat 2'nin bulunduğu Assago hattına da 2 istasyondan oluşan, güneye giden yeni bir güney inşa edilerek 2011 yılının başında hizmete girdi.
4.1 kilometre uzunluğundaki Bignami'den başlayıp Zara'ya uzanan 5. Hattın ilk etabı 10 Şubat 2013'te açıldı.[9] Hat 5'in ikinci etabı olan ve Zara'dan Garibaldi FS'ye uzanan 1.9 kilometrelik yol ise 1 Mart 2014'te açıldı.[10] Bu hattın 3. etabındaki 7 kilometrelik alanın inşası sırasında bazı ara istasyonlar hizmet dışı kalsa da, Kasım 2015'ten itibaren tüm istasyonlar kullanıma açıldı.[11][12]
Hatların açılış tarihleri
[değiştir | kaynağı değiştir].gif)
| Tarih | İstasyon | Hat |
|---|---|---|
| 1 Kasım 1964 | Lotto - Sesto Marelli | 
|
| 2 Nisan 1966 | Pagano - Gambara |
|
| 27 Eylül 1969 | Caiazzo - Cascina Gobba | 
|
| 27 Nisan 1970 | Caiazzo - Centrale |
|
| 12 Temmuz 1971 | Centrale - Porta Garibaldi |
|
| 4 Aralık 1972 | Cascina Gobba - Gorgonzola |
|
| 18 Nisan 1975 | Gambara - Inganni |
|
| 8 Kasım 1975 | Lotto - QT8 |
|
| 3 Mart 1978 | Porta Garibaldi - Cadorna |
|
| 12 Nisan 1980 | QT8 - San Leonardo |
|
| 7 Haziran 1981 | Cascina Gobba - Cologno Nord |
|
| 30 Ekim 1983 | Cadorna - Porta Genova |
|
| 13 Nisan 1985 | Gorgonzola - Gessate Porta Genova - Romolo |
|
| 28 Eylül 1986 | San Leonardo - Molino Dorino Sesto Marelli - Sesto 1° Maggio FS |
|
| 3 Mayıs 1990 | Centrale - Duomo | 
|
| 16 Aralık 1990 | Duomo - Porta Romana |
|
| 12 Mayıs 1991 | Centrale - Sondrio Porta Romana - San Donato |
|
| 21 Mart 1992 | Inganni - Bisceglie |
|
| 1 Kasım 1994 | Romolo - Famagosta |
|
| 16 Aralık 1995 | Sondrio - Zara |
|
| 8 Aralık 2003 | Zara - Maciachini |
|
| 17 Mart 2005 | Famagosta - Abbiategrasso |
|
| 19 Aralık 2005 | Molino Dorino - Rho Fiera |
|
| 20 Şubat 2011 | Famagosta - Milanofiori Forum |
|
| 26 Mart 2011 | Maciachini - Comasina |
|
| 10 Şubat 2013 | Zara - Bignami | 
|
| 1 Mart 2014 | Zara - Porta Garibaldi |
|
| 29 Nisan 2015 | Porta Garibaldi - San Siro Stadio |
|
| 6 Haziran 2015 | Portello |
|
| 20 Haziran 2015 | Cenisio |
|
| 26 Eylül 2015 | Gerusalemme |
|
| 11 Ekim 2015 | Monumentale |
|
| 14 Kasım 2015 | Tre Torri |
|
Altyapı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Hat | Arasında | Açılış tarihi[3][5] | Hat uzatma | Uzunluk | İstasyonlar | Ort. İstasyon mesafesi | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| km | ||||||||
 |
Rho Fiera / Bisceglie | Sesto 1º Maggio | 1964 | 2005 | 26.9 km | 38 | 0.727 km | |
 |
Assago Milanofiori Forum / Abbiategrasso | Cologno Nord / Gessate | 1969 | 2011 | 9.4 km | 35 | 1.159 km | |
 |
Comasina | San Donato | 1990 | 2011 | 16.7 km | 21 | 0.835 km | |
 |
San Siro Stadio | Bignami | 2013 | 2015 | 12.9 km | 19 | 0.763 km | |
Hat 2'nin kuzeyi ve Assago istasyonu dışında tüm hatlar, yer altında hizmet vermektedir.
Hatlardaki 93 istasyonun geliri Milano Belediyesi'ne aktarılırken geriye kalan istasyonların geliri Assago, Bussero, Cassina de' Pecchi, Cernusco sul Naviglio, Cologno Monzese, Gessate, Gorgonzola, Pero, Rho, San Donato Milanese, Sesto San Giovanni, Vimodrone şehirleri arasında paylaştırılmaktadır. Milano Metrosu şehrin %20'lik bir alanına ulaşım imkânı sağlamaktadır.[13]
Trenler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Hat 3 üzerindeki tren, yaklaşık 105 m uzunluğunda ve 6 vagonludur. Hat 5 üzerindeki trenler ise yaklaşık 50 m uzunluğunda ve 4 vagonludur. Hat 5 üzerinde bulunan trenler otomatik, sürücüsüz trenlerdir.[14]
Yolcu bilgilendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]İstasyona gelen trenlerin varış yerleri ve bekleme sürelerini gösteren LED ekranlar bulunur. Her istasyonda, kaydedilmiş bir ses ile yaklaşmakta olan trenin ve peronunun adı duyurulur. Hat 5'teki yeni eklenen Meneghino ve Leonardo trenleri ile sürücüsüz trenler, ekranlar ile İtalyanca ve İngilizce olarak anons edilen duyurularla donatılmıştır.
Cep telefonu kapsama alanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Aralık 2009'dan beri Milano metro istasyonlarında ve trenlerin tamamında UMTS ve HSDPA bağlantısı bulunmaktadır. Mobil operatörler TIM ve Vodafone ise tüm hatlarda LTE bağlantısı sağlamaktadır.[15]
Hizmet
[değiştir | kaynağı değiştir]
Biletler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir şehir içi yolculuk bileti 1,58 € olup, otobüs, tramvay ve Milano Belediyesinin tüm metro hatları için geçerlidir. Şehirler arası biletlerin ücreti yolculuğa bağlıdır ve 1.90 € ile 4.10 € arasında değişir.
Milano metro hattı için kısa süreli (1/7 gün) "Io Viaggio" isimli akıllı kartı kullanılırken daha uzun süreli, diğer şehirlerle entegre bilet olan "Lombardia'daki Io viaggio ovunque" da kullanılır.
Açılış saatleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Milano metrosu sabah saat 06:00'da çalışmaya başlar ve gece 0:30'a kadar devam eder. Pazar günleri ve tatil günleri özel durumlara göre hizmet verir. Bu metro istasyonları üzerinde bulunan ve metronun kapanmasından sonra seferlerine başlayan bir otobüs hattı bulunmaktadır. Bu hat metro güzergahını takip ederek, sadece metro istasyonlarında durur.[16]
Yoğun saatlerde hat 1'de sefer süreleri 2 dakikada bir yapılırken, hat 3'te ise 3 dakikada bir sefer yapılmaktadır.[16]
Gelecekteki ağlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Genişletmeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Hat 1'in Sesto 1º Maggio'dan Monza Bettola istikametine olan genişletmesi şu an yapım aşamasındadır. Sesto Restellone'deki ara istasyon ile birlikte 2 kilometre uzunluğunda olacak bu bölüm 2017 yılında hizmete girmesi planlanıyor.[17]
Günümüzde, Bisceglie'den, Baggio mahallesine 1. Hattın uzatılması planlanmaktadır. Bu genişletme Valsesia'daki ara istasyon ile birlikte 3 kilometre olarak planlanmaktadır. Bunun dışında, Cologno Nord'dan hat 2'nin Vimercate'e uzantısı planlanmaktadır. Bu genişletme, 6 istasyonlu (Brugherio, Carugate, Agrate Colleoni, Concorezzo, Vimercate Torri Bianche, Vimercate) 10,8 kilometre uzunluğunda, çoğunlukla yer altında hizmet verecek şekilde planlanmaktadır.[18]
Hat 3'ün ise San Donato Milanese'den, Paullo'ya doğru uzatılması planlanmaktadır. Bu genişletme, San Donato, Peschiera Borromeo, Mediglia, Caleppio Cerca, Paullo ve Doğu Paullo arasında, ilk 3 istasyon yer altında olacak şekilde 14.8 km uzunluğunda yapılması düşünülmektedir.[18]
Yeni hatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Milano, Expo 2015 başvurusunu kazanması ile birlikte, "Hat 4" (mavi) ve "Hat 5" (mor) olmak üzere 2 yeni hat inşa etmek için özel fon elde etmiş oldu. Hat 5, kademeli olarak 2013 ve 2015 yılları arasında açılırken, Hat 4'ün 2023/2024 yılında açılması bekleniyor.
| Hat | Terminaller | Açılış Tarihi | Uzunluk | İstasyonlar | |
|---|---|---|---|---|---|
 |
Lorenteggio | Linate Havalimanı | 2021 | 15.2 km | 21 |
Yeni yapılan Hat 4, Lorenteggio'nun batı banliyösünden kentin doğusuna Linate Havalimanı'na kadar uzanmaktadır. Hat, Mart 2006'da İtalyan Hükümeti tarafından onaylandı ve Kasım 2009'da finanse edildi. Ön incelemelere 2010'un ortalarında başlandı, ancak çalışmalar Nisan 2011'de sonbahara kadar askıya alındı. Hattın inşaatı, 2011 yılı sonunda tekrar başladı.[19]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e "The work that has made a great metropolis of Milan" (İtalyanca). Metropolitane Milanesi SpA. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015.
- ^ a b "Atm, un piano da 524 milioni per 500mila passeggeri un più". la Repubblica. 3 Eylül 2013. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2013.
- ^ a b c "ATM's History". ATM. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013.
- ^ "ATM in Figures". ATM. 10 Şubat 2013. 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013.
- ^ a b "The history" (İtalyanca). ATM. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013.
- ^ a b "Sito dedicato alle celebrazioni dei 50 anni della Metropolitana di Milano, inaugurata nel 1964 e disegnata da Franco Albini, Franca Helg e Bob Noorda" (İtalyanca). 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
- ^ "La storia della linea 1". Metropolitana Milanese Spa. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2011.
- ^ a b c "La cronistoria della metropolitana di Milano". Cityrailways. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2011.
- ^ "Milano Metro's first driverless line inaugurated". Railway Gazette International. 6 Şubat 2013. 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2015.
- ^ "Milano extends driverless Line M5". Railway Gazette International. 7 Mart 2014. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2015.
- ^ Sadler, Katie (1 Mayıs 2015). "Milan Metro Line 5 extension begins driverless operation". Eurotransport. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2015.
- ^ Chiandoni, Marco (1 Mayıs 2015). "Milan Line 5 extension opens". International Railway Journal. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2015.
- ^ "Metropolitane a Milano - L'opera che ha fatto di Milano una grande metropoli". Metropolitana Milanese. 20 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012.
- ^ "Milan Line 5 The purple line connecting Garibaldi and Monza". Metropolitana Milanese S.p.A. 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2015.
- ^ "Telefonini in metrò: copertura al 100%". Azienda Trasporti Milanesi. 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2012.
- ^ a b "Orari e calendario ATM". Azienda Trasporti Milanesi. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2011.
- ^ Baron, Ferdinando (5 Temmuz 2011). "M1 fino a Monza, partiti i lavori". Corriere della Sera. 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2011.
- ^ a b "Prolungamento linee Metropolitane e Nodo Interscambio Fiera". Comune di Milano. 15 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2011.
- ^ "La Giunta approva delibera per M4". Comune di Milano. 17 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Resmi site (Milano Metro İşletmesi) 20 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İtalyanca)(İngilizce)
- Google Earth'te Milano Metro Haritası
- Milano Metrosu fotoğrafları