Mahmud Muhtar Paşa

Mahmud Muhtar Katırcıoğlu ; 1304 (1888) S.-8
Doğum	1867; İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	15 Mart 1935 (67-68 yaşlarında); Napoli, İtalya Krallığı
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet yılları	1885-1917
Rütbesi	Ferik
Komutası	1. Tümen, 3. Kolordu, Bahriye Nazırı
Çatışma/savaşları	1897 Osmanlı-Yunan Savaşı; Trablusgarp Savaşı; Balkan Savaşları

Mahmut Muhtar Paşa ya da Soyadı Kanunu sonrasında Mahmut Muhtar Katırcıoğlu, (1867, İstanbul - 16 Mart 1935, Napoli, İtalya), Osmanlı İmparatorluğu'nda valilik, nazırlık gibi önemli devlet görevlerinde bulunmuş asker ve bürokrat.

Hayatı

1867 yılında İstanbul'da doğmuştur,^[2] 93 Harbi'nde Kafkas Cephesi Komutanı ve Sadrazam Ahmed Muhtar Paşa'nın oğludur. 1885'te Harbiye'ye girdi, daha sonra Almanya'ya gönderilerek 1888'de Metz Harbiyesi'ni bitirdi. Teğmen olarak Prusya Kraliyet Ordusu'nda görev aldı. İstanbul'a döndüğünde Harbiye'de, Erkân-ı Harbiye'nin Görevleri dersini okuttu.

1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda miralay rütbesiyle Velestin, Çatalca ve Dömeke savaşlarında bulundu. 1900 yıllarında Fransız Büyük Manevraları'nda Osmanlı Ordusu'nu temsil etti. Aynı yıl piyade dairesi ikinci başkanlığına getirildi. 1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilânından sonra ferik-î evvel rütbesi ile Hassa Ordusu Birinci Fırkası'nın komutanlığına getirildi, 31 Mart Vakası'nın bastırılmasında başarılar gösterdi.^[2]

17 Eylül 1909 tarihinde Aydın valiliğine atandı, 2 Ekim 1910 tarihinde de bahriye nazırlığına getirildi. İbrahim Hakkı Paşa kabinesiyle birlikte nazırlık görevinden de ayrıldı. 1912 ortalarında babası Gazi Ahmet Muhtar Paşa reisliğindeki kabinede tekrar bahriye nazırlığına getirildi, Balkan Savaşları'nde Şark Ordusu'na bağlı 3. Ordu'yu komuta etti. Kırkkilise Muharebesi, Lüleburgaz Muharebesi ve Birinci Çatalca Muharebesi'nde çarpışmalara katıldı. Birinci Çatalca Muharebesi'nde savaş esnasında savunmadaki birliklerini denetlerken Bulgar saldırısı neticesi ağır şekilde yaralandı ve gazi unvanıyla görevinden ayrıldı. 1913'te Berlin'e büyükelçi olarak tayin edildi.^[2]

Enver Paşa ile anlaşmazlıklarından dolayı 1917 yılında bütün görevlerinden istifa ederek İstanbul'dan ayrıldı. İstanbul'a bir daha dönmedi ve İskenderiye, Mısır ve Avrupa'da yaşadı. 1935 yılında İskenderiye'den Napoli'ye giderken yolda gemide öldü. Kahire'de defnedildi.^[2]

Eserleri

Mahmut Muhtar Katırcıoğlu'nun hatıra, tarih ve politika konularında çeşitli eserleri bulunmaktadır:

Ruznâme-î Harb (Harp Günlüğü), 1331/1335
Maziye Bir Nazar, Matbaa-i Ahmed İhsan ve Şürekası, H. 1341
Acı Bir Hatıra, 1931
La Turquie
L'Allemagne
Evenements d'Orient

Yüce Divan davası

Mahmut Muhtar Katırcıoğlu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kuruluşundan günümüze meclis soruşturması sonucu siyasetçi ve bürokratların Yüce Divan'a toplam 17 sevk hadisesinden birine adı karışan kişidir. Bahriye nazırlığı döneminde Anadolu Demiryolu Kumpanyası adına İngiliz Times Iron Works adlı kuruluşa 20 bin İngiliz lirasını kefaletsiz ödeyerek hazineyi zarara uğratmak suçlamasıyla 30 Mayıs 1929'da Yüce Divan'a sevk edildi. Yargılama 3 Kasım 1929 tarihinde sona erdi. Mahkeme, şirkete ödenen 22 bin Türk altınının yüzde 5 iskonto edilmesi suretiyle Mahmut Muhtar Paşa'dan tahsiline karar verdi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 19.
^ ^a ^b ^c ^d Şerifoğlu, Ömer Faruk, "Mahmud Muhtar Paşa (Katırcıoğlu)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık C.2 s.69 ISBN 975-08-0072-9

[Akademi-1] Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 19.

[yasamyapit-2] Şerifoğlu, Ömer Faruk, "Mahmud Muhtar Paşa (Katırcıoğlu)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık C.2 s.69 ISBN 975-08-0072-9

[1]