นกเลขานุการ

นกเลขานุการ
สถานะการอนุรักษ์
	; ใกล้สูญพันธุ์ (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอต; Eukaryota
อาณาจักร:	สัตว์; Animalia
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง; Chordata
ชั้น:	สัตว์ปีก; Aves
อันดับ:	เหยี่ยว; Accipitriformes
วงศ์:	Sagittariidae; Sagittariidae; Hermann, 1783
สกุล:	Sagittarius; Sagittarius; (J. F. Miller, 1779)
สปีชีส์:	Sagittarius serpentarius
ชื่อทวินาม
	Sagittarius serpentarius; (J. F. Miller, 1779)
	ขอบเขตของนกเลขานุการในสีเขียว
ชื่อพ้อง
	รายชื่อ Falco serpentarius (J. F. Miller) ; Otis serpentarius (Scopoli, 1786) ; Vultur serpentarius (Latham, 1790) ; Vultur secretarius (Shaw, 1796) ; Secretarius reptilivorus (Daudin, 1806) ; Serpentarius africanus (Shaw, 1809) ; Gypogeranus serpentarius (Illiger, 1811) ; Ophiotheres cristatus (Vieillot, 1819) ; Gypogeranus reptilivorus (Ranzani, 1823) ; Gypogeranus africanus (Stephens, 1826) ; Serpentarius cristatus (R. Lesson, 1831) ; Gypogeranus capensis (Ogilby, 1835) ; Gypogeranus philippensis (Ogilby, 1835) ; Gypogeranus gambiensis (Ogilby, 1835) ; Serpentarius reptilivorus (Gray, 1840) ; Serpentarius secretarius (Gray, 1848) ; Sagittarius secretarius (Strickland, 1855) ; Serpentarius orientalis (J. Verreaux, 1856) ; Astur secretarius (Schlegel, 1862);

สำหรับ Sagittarius ความหมายอื่น ดูที่: ราศีธนู และกลุ่มดาวคนยิงธนู

นกเลขานุการ หรือ นกเลขานุการินี (อังกฤษ: Secretarybird, Secretary bird; ชื่อวิทยาศาสตร์: Sagittarius serpentarius) นกล่าเหยื่อชนิดหนึ่ง มีถิ่นกำเนิดและแพร่กระจายพันธุ์ในทวีปแอฟริกา จัดอยู่ในอันดับ Accipitriformes อันเป็นอันดับเดียวกับอินทรี, เหยี่ยว และแร้ง และจัดเป็นเพียงชนิดเดียวและสกุลเดียว ในวงศ์ Sagittariidae เท่านั้น^[3]

นกเลขานุการเป็นนกขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง มีน้ำหนักประมาณ 4 กิโลกรัม และมีความสูงกว่า 1 เมตร (ประมาณ 1.2-1.3 เมตร) เมื่อสยายปีกกว้างได้ถึง 2 เมตร ซึ่งชื่อ "นกเลขานุการ" แปลตรงตัวมาจากภาษาอังกฤษ คือ "Secretary bird" ซึ่งชื่อนี้ได้ดัดแปลงมาจากภาษาอาหรับคำว่า "saqr-et-tair" ซึ่งมีความหมายว่า "นกนักล่า" และต่อมาได้เพี้ยนจนกลายเป็น "Secretary" อย่างในปัจจุบัน^[4] แต่บางข้อมูลก็ระบุว่ามาจากขนหลังหัวที่เป็นซี่ ๆ ชี้ตั้งขึ้นเห็นได้ชัดเจน ซึ่งเหมือนขนนกที่ชาวตะวันตกในศตวรรษก่อนใช้ทัดหูและใช้แทนปากกา^[5] ^[6]

นกเลขานุการ มีลักษณะทั่วไปคล้ายอินทรี แต่มีส่วนขาที่ยาวมาก เป็นนกที่วิ่งและหากินตามพื้นดิน โดยไม่ค่อยบิน มีพฤติกรรมมักหากินอยู่เป็นคู่ตามทุ่งหญ้าและพุ่มไม้ต่าง ๆ โดย อาหาร คือ แมลงขนาดใหญ่โดยเฉพาะอย่างยิ่งตั๊กแตน, หนูชนิดต่าง ๆ นกที่ทำรังบนพื้นดินรวมทั้งไข่นก และสัตว์เลื้อยคลาน และมีรายงานว่าสามารถล้มสัตว์ขนาดใหญ่ อย่างแอนทิโลปขนาดเล็กหรือที่เป็นลูกอ่อนได้ด้วย ทั้งนี้ นกเลขานุการจะสร้างรังขนาดใหญ่บนต้นไม้

พบแพร่กระจายพันธุ์ตั้งแต่ตอนใต้ของทะเลทรายสะฮาราลงไป ซึ่งปัจจุบันจะพบได้ตามเขตอนุรักษ์และอุทยานแห่งชาติต่าง ๆ^[4] ^[7]

อ้างอิง

↑ BirdLife International (2020). "Sagittarius serpentarius". IUCN Red List of Threatened Species. 2020: e.T22696221A173647556. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T22696221A173647556.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
↑ Sharpe, Richard Bowdler (1874). Catalogue of the Birds in the British Museum. Vol. 1. London: British Museum (Natural History). Department of Zoology. p. 45.
↑ จาก itis.gov
↑ ^4.0 ^4.1 "นกเลขานุการ". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-10-27. สืบค้นเมื่อ 2012-10-31.
↑ Secretary Bird จากอนิมอลพลาเน็ท
↑ นกเลขาฯ จากข่าวสด
↑ นกเลขานุการินี^{[ลิงก์เสีย]}

แหล่งข้อมูลอื่น

[iucn_status_19_November_2021-1] BirdLife International (2020). "Sagittarius serpentarius". IUCN Red List of Threatened Species. 2020: e.T22696221A173647556. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T22696221A173647556.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.

[sharpe1891-2] Sharpe, Richard Bowdler (1874). Catalogue of the Birds in the British Museum. Vol. 1. London: British Museum (Natural History). Department of Zoology. p. 45.

[itis-3] จาก itis.gov

[ปองพล-4] 4.0 ^4.1 "นกเลขานุการ". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-10-27. สืบค้นเมื่อ 2012-10-31.

[5] Secretary Bird จากอนิมอลพลาเน็ท

[6] นกเลขาฯ จากข่าวสด

[7] นกเลขานุการินี^{[ลิงก์เสีย]}

[1]