Mićo Matović
mićo matović | |
---|---|
Lični podaci | |
Datum rođenja | 17. jul 1918. |
Mesto rođenja | Dobrače, kod Arilja, Kraljevina Srbija |
Datum smrti | 13. jul 1942.23 god.) ( |
Mesto smrti | Bristovi, kod Bugojna, Nezavisna Država Hrvatska |
Profesija | učitelj |
Delovanje | |
Član KPJ od | 1939. |
Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
Heroj | |
Narodni heroj od | 20. decembra 1951. |
Milosav Mićo Matović (Dobrače, kod Arilja, 17. jul 1918 — Bristovi, kod Bugojna, 13. jul 1942) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen je 17. jula 1918. u selu Dobrače, kod Arilja. Poticao je iz bogate seljačke porodice Vojislava Matovića. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a niže razrede u Užicu. Potom je pohađao Učiteljsku školu u Užicu, Jagodini i Šapcu.[1]
Kao učenik Učiteljske škole priključio se revolucionarnom omladinskom pokretu. U užičkoj učiteljskoj školi tih godina delovao je jak omladinski pokret, a neki od učenika ove škole bili su braća Đurić — Ljubodrag i Želimir, kao i Drinka Pavlović i dr. Nakon završetka Učiteljske škole, 1938. svoje prvo učiteljsko mesto je dobio u Makedoniji. Sledeće 1939. godine premešten je u rodni kraj u selo Brezova, kod Ivanjice.[1]
Iste godine po premeštaju u Brezovu, primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Naredne [1940. u Brezovi je formirao prvu partijsku organizaciju, a ubrzo potom je bio formiran i Sreski komitet KPJ za Ivanjicu i Mićo je postavljen za njegovog sekretara. U godinama pred početak Drugog svetskog rata, aktivno je politički radio na terenu moravičkog kraja — formirao je mesne organizacije Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) i Komunističke partije. Takođe je politički delovao i među narodom, s obzirom da je kao učitelj u seoskoj sredini uživao veliki ugled. Njegova politička aktivnost, nije ostala neprimećena od strane policije, pa je više puta bio privođen i maltretiran. Bio je pod stalnim nadzorom policije.[1]
Nakon okupacije Jugoslavije, tokom jula 1941. godine, bio je jedan od organizatora ustanka u moravičkom kraju. Na Klekovici je 5. avgusta 1941. učestvovao u formiranju Moravičke partizanske čete, koja je bila u sastavu Užičkog partizanskog odreda „Dimitrije Tucović”. Kao sekretar Sreskog komiteta, Mićo se tokom ustaničkih dana u leto 1941. godine kretao sa Moravičkom četom i održavao narodne zborove i organzovao Narodnooslobodilačke odbore u okolini Ivanjice.[1]
Kada su četnici Bože Javorskog, 8. oktobra iznenada napali partizane i zauzeli Ivanjicu i Arilje, Mićo se zajedno sa Moravičkom četom povukao u Užice. Od Vrhovnog štaba NOPO Jugoslavije tražio je da se partizani obračunaju sa samozvanim četničkom vojvodom Božom Javorskim. Vrhovni štab je to odbio, kako se ne bi ušlo u otvorenu konfrontaciju sa četnicima Draže Mihailovića, ali nakon što se Draža Mihailović odrekao Bože Javorskog, partizani su 18. oktobra 1941. oslobodili Ivanjicu i Arilje od četnika.[2]
U oslobođenoj Ivanjici, Mićo se zatekao i 2. novembra 1941. kada su ovo mesto napali četnici Draže Mihailovića i naneli partizanima znatne gubitke. Tom prilikom stradao je Stevan Čolović, politički komesar Ariljske čete. Nakon ovoga Mićo je prešao u Užice, gde je bio na političkom radu. U toku završnice Prve neprijateljske ofanzive i pada Užičke Republike, decembra 1941. zajedno sa Milinkom Kušićem je radio na organizovanju povlačenja partizanskih snaga iz zapadne Srbije u Sandžak.[2]
Prilikom reorganizacije partizanskih snaga iz zapadne Srbije i Šumadije, krajem decembra 1941. godine, bio je postavljen za zamenika političkog komesara Drugog užičkog bataljona. Iako je bio slabog zdravlja i tuberkulozan, uspeo je da izdrži sve ratne napore tokom zime 1941/42. godine — povratak svog bataljona na teren Arilja i Ivanjice, teške borbe sa četnicima i nedićevcima, ponovni povratak u Sandžak, borbe sa četnicima Bože Javorskog, kao i teške marševe od Zlatara do Čajniča. Kada je 1. marta 1942. godine formirana Druga proleterska udarna brigada Mićo je bio postavljen za partijskog rukovodioca u Prvom užičkom bataljonu.[2]
Sa Drugom proleterskom brigadom učestvovao je u borbama sa četnicima u istočnoj Bosni — oko Rogatice, Vlasenice i Srebrenice i potom u borbama sa Italijanima kod Čajniča i Goražda. Učestvovao je u teškim borbama sa četnicima na Durmitoru i u italijansko-četničkim snagama na Živnju. Potom je učestvovao u borbama tokom pohoda proleterskih brigada u Bosansku krajinu.[2]
Prilikom pokreta Druge proleterske brigade u dolinu Vrbasa, prema Bugojnu. Prvi užički bataljon je 13. jula 1942. godine stigao na planinu Kalin i smestio se u jednoj kući na kosi iznad sela Bristovi. Ustaše u Bugojnu su dobile informaciju o nailasku partizana i otpočele minobacačima da gađaju selo Bristovi. U kući u kojoj se smestio Štab, Mićo je održavao partijski sastanak štapske ćelije na kome se govorilo o držanju boraca i jedinica od početka marša za Bosnasku krajinu. Na samom početku sastanka, jedna od prvih granata pogodila je kuću gde se održavao sastanak. Mićo je bio teško ranjen i ubrzo je preminuo. Tom prilikom teško je ranjen i borac Obren Čekerevac, kao i jedan novi borac, koji je tek došao u brigadu.[3][2]
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 20. decembra 1951. proglašen je za narodnog heroja.[2]
Osnovna škola u selu Katićima, kod Ivanjice, koja je matična škola za još nekoliko okolnih sela — Brezova, Močioci, Ravna gora i Šarenik, nosi ime Miće Matovića, koji je nekada bio učitelj u školi u Brezovi.[4] Takođe, ime Miće Matovića nose ulice u Arilju i Ivanjici.[5] U centru Ivanjice, 1975. godine postavljena mu je spomen-bista rad R. Budisavljevića.[6]
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Spomenik palim borcima u Arilju
-
Spomenik Revoluciji u Ivanjici
-
Spomen-bista u Ivanjici
-
Spomen-bista u Ivanjici
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g Narodni heroji 1 1982, str. 522.
- ^ a b v g d đ Narodni heroji 1 1982, str. 523.
- ^ Radovanović 1986, str. 246.
- ^ OŠ Mićo Matović, Katići
- ^ planplus.rs
- ^ Popović 1981, str. 202.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Zbornik narodnih heroja Jugoslavije. Beograd: Omladina. 1957. COBISS.SR 50964999
- Popović, Razumenka Zuma (1981). Spomenici Narodnooslobodilačke borbe i revolucije SR Srbije 1941—1945. Beograd: Narodna armija. COBISS.SR 49469447
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
- Radovanović, Jovan R. (1986). Požega u NOR i revoluciji 1941—1945. Užička Požega: OO SUBNOR Užička Požega i SO Užička Požega.