Krajputaš Vasiliju Laziću u Gornjem Milanovcu

Krajputaš Vasiliju Laziću u Gornjem Milanovcu
Srednji iz grupe od tri krajputaša na ulasku u Gornji Milanovac.
Opšte informacije
Mesto	Gornji Milanovac
Opština	Opština Gornji Milanovac
Država	Srbija
Vrsta spomenika	krajputaš
Vreme nastanka	19. vek

Krajputaš Vasiliju Laziću u Gornjem Milanovcu drugi je iz grupe krajputaša na ulasku u Gornji Milanovac iz pravca Beograda. Nalazi se u blizini spomen-obeležja „tenk”^[1] i fabrike posuđa Metalac.

Mesto gde je krajputaš podignut u prošlosti je pripadalo ataru sela Nevade. Sada je u gradskoj zoni Gornjeg Milanovca. Zbog proširivanja Ibarske magistrale 60-ih godina 20. veka, zajedno sa preostala dva krajputaša, spomenik je izmešten na imanje Milana Radovića iz Grabovice.^[2]

Krajputaš pripada tipu „kapaša”. Isklesan je od grabovičkog kamena. Visina stuba iznosi 130 cm, a širina stranica 35 i 22 cm. Spomenik nadvisuje pokrivka oblika obrnute zarubljene piramide, visine 17 cm, sa stranicama širine 60 i 43 cm.

Sa prednje strane spomenika isklesana je figura vojnika. Odeven je u koporan sa duplim kopčanjem, preko koga je opasač. Na glavi mu je šajkača. Prikazan je u stavu mirno, opuštenih ruku, bez oružja. Na bočnoj strani urezana je puška. U polulučnom udubljenju na poleđini spomenika uklesan je dekorativni krst sa duplim, ukrštenim kracima, ispod koga je epitaf. Po vrsti kamena, dimenzijama spomenika i stilskim osobenostima, evidentno je da su spomenici Dragića i Vasilija Lazića rad istog kamenoresca, a po natpisima da su u pitanju braća.

Oko glave vojnika, u formi oreola, uklesano je ime: Vasilije Lazić. Na levoj bočnoj strani, iznad urezane puške, stoji natpis: “Puška im srce uvenu.”.^[2] Na poleđini spomenika, ispod dekorativnog krsta uklesano je: “Priđi rode i pročitaj ovaj spomen koji pokazuje Vasilije Lazić iz... ova puška još kazuje...”.^[2]

• Tri krajputaša u Gornjem Milanovcu
• Krajputaš Dragiću Laziću u Gornjem Milanovcu
• Krajputaš Tanasiju Miliću iz Velereči u Gornjem Milanovcu

• Savović, Saša (2009). Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja. Beograd: Službeni glasnik. str. 121—123. ISBN 978-86-519-0181-5. 
• Radičević Branko V, Plava linija života: srpski seoski spomenici i krajputaši, „Savremena škola” Beograd, 1961.
• Dudić Nikola, Stara groblja i narodni belezi u Srbiji, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture Beograd, Posebna izdanja 13, „Prosveta” Beograd. 1995. ISBN 978-86-07-00900-8.
• Nikolić Radojko, Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije, „Litopapir” Čačak, 1998
• Stolić dr Ana, Državni popis 1862/63. godine: opština Gornji Milanovac, II izdanje, Muzej rudničko-takovskog kraja Gornji Milanovac. 2007. ISBN 978-86-82877-03-5.
• Savović Saša, Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja, „Službeni glasnik” Beograd; Muzej rudničko-takovskog kraja Gornji Milanovac,  ISBN 978-86-519-0181-5. 2009. ISBN 978-86-82877-29-5. 
• Filipović Milenko S, Takovo: naselja, poreklo stanovništva, običaji, Srpski etnografski zbornik SANU, knj. 37, reprint izdanje, Službeni glasnik Beograd, SANU. . Београд. 2010. ISBN 978-86-519-0668-1. 
• Krstanović Božidar, Radonjić Živkov Estela, Kesić-Ristić Sanja, Narodno graditeljstvo opštine Gornji Milanovac, Atlas narodnog graditeljstva Srbije – Sveska II, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture Beograd. 2012. ISBN 978-86-6299-006-8.