Universiteti i Torontos

Universiteti i Torontos ( UToronto ose U of T ) është një universitet kërkimor publik në Toronto, Ontario, Kanada, i vendosur në terrenin që rrethon Queen's Park . Ajo u themelua nga statuti mbretëror në 1827 si King's College, institucioni i parë i arsimit të lartë në Kanadanë e Epërme . Fillimisht i kontrolluar nga Kisha e Anglisë, universiteti mori emrin e tij aktual në 1850 pasi u bë një institucion laik. Si një universitet kolegjial, ai përfshin 11 kolegje secila me autonomi të konsiderueshme në çështjet financiare dhe institucionale dhe dallime të rëndësishme në karakter dhe histori. Universiteti mban tre kampuse, më i vjetri prej të cilëve është St. George, i vendosur në qendër të Torontos . Dy kampuset e tjera satelitore janë të vendosura në Scarborough dhe Mississauga .

Universiteti i Torontos ofron mbi 700 programe universitare dhe 200 programe pasuniversitare. Universiteti merr financimin dhe financimin më vjetor të kërkimit shkencor nga çdo universitet kanadez. Është gjithashtu një nga dy anëtarët e Shoqatës së Universiteteve Amerikane jashtë Shteteve të Bashkuara, së bashku me Universitetin McGill . ^[1] Akademikisht, Universiteti i Torontos shquhet për lëvizjet dhe kurrikulat me ndikim në kritikën letrare dhe teorinë e komunikimit, të njohur kolektivisht si Shkolla e Torontos .

Universiteti ishte vendlindja e kërkimit të insulinës ^[2] dhe qelizave staminale ^[3], stimuluesi i parë artificial kardiak, ^[4] dhe vendi i transplantit të parë të suksesshëm të mushkërive dhe transplantit të nervit . Universiteti ishte gjithashtu shtëpia e mikroskopit të parë elektronik, zhvillimi i të mësuarit të thellë, ^[5] rrjeti nervor, teknologjia me shumë prekje, identifikimi i vrimës së parë të zezë Cygnus X-1 dhe zhvillimi i teorisë së plotësisë NP . Universiteti i Torontos është marrësi i dhuratës më të madhe filantropike në historinë kanadeze, 250 dollarë. milion donacion nga James dhe Louise Temerty në 2020, dhe granti më i madh kërkimor ndonjëherë në Kanada, një $200 milion grant nga Qeveria e Kanadasë në 2023. ^{[6] [7]}

Varsity Blues janë skuadrat atletike që përfaqësojnë universitetin në ndeshjet e ligës ndëruniversitare, kryesisht brenda U Sports, me lidhje me futbollin gridiron, kanotazhin dhe hokej mbi akull. Shembulli më i hershëm i regjistruar i futbollit gridiron ndodhi në Kolegjin Universitar të Universitetit të Torontos në nëntor 1861. ^[8] Hart House i universitetit është një shembull i hershëm i qendrës studentore të Amerikës së Veriut, duke shërbyer njëkohësisht interesat kulturore, intelektuale dhe rekreative brenda kompleksit të saj të madh të ringjalljes gotike .

Të diplomuarit e Universitetit të Torontos përfshijnë pesë kryeministra të Kanadasë (përfshirë William Lyon Mackenzie King dhe Lester B. Pearson ), tre Guvernatorët e Përgjithshëm të Kanadasë, nëntë udhëheqës të huaj dhe 17 gjyqtarë të Gjykatës së Lartë të Kanadasë . ^[9] Që prej 2019^[update] </link></link> , 12 laureatë Nobel, gjashtë fitues të çmimit Turing, 100 studiues të Rhodes dhe një fitues i medaljes Fields kanë qenë të lidhur me universitetin.

Themelimi i një kolegji kolonial kishte qenë prej kohësh dëshira e John Graves Simcoe, Lejtnant-Guvernatori i parë i Kanadasë së Epërme dhe themeluesi i York-ut, kryeqytetit kolonial. ^{[10] [11]} Si një komandant ushtarak i arsimuar në Oksford, i cili kishte luftuar në Luftën Revolucionare Amerikane, Simcoe besonte se duhej një kolegj për të kundërshtuar përhapjen e republikanizmit nga Shtetet e Bashkuara . ^[11] Komiteti Ekzekutiv i Kanadasë së Epërme rekomandoi në 1798 që të krijohej një kolegj në York. ^[11]

Më 15 mars 1827, një statut mbretëror u lëshua zyrtarisht nga Mbreti George IV, duke shpallur "që nga kjo kohë një Kolegj, me stilin dhe privilegjet e një Universiteti ... për edukimin e të rinjve në parimet e fesë së krishterë, dhe për mësimin e tyre në degët e ndryshme të Shkencës dhe Letërsisë ... për të vazhduar përgjithmonë, për t'u quajtur King's College." ^[12] Dhënia e statutit ishte kryesisht rezultat i lobimit intensiv nga John Strachan, peshkopi i parë anglikan i Torontos me ndikim në të ardhmen, i cili mori detyrën si presidenti i parë i kolegjit. ^{[12] [13]} Ndërtesa origjinale trekatëshe e shkollës Greke Revival u ndërtua në vendin aktual të Queen's Park . ^{[14] [15] [16]}

Nën drejtimin e Strachan-it, Kolegji i Mbretit ishte një institucion fetar i lidhur ngushtë me Kishën e Anglisë dhe elitën koloniale britanike, i njohur si Kompakti Familjar . ^[17] Politikanët reformistë kundërshtuan kontrollin e klerit mbi institucionet koloniale dhe luftuan për sekularizimin e kolegjit. ^[18] Në 1849, pas një debati të gjatë dhe të nxehtë, qeveria e sapozgjedhur përgjegjëse e Provincës së Kanadasë votoi për të riemërtuar King's College si Universiteti i Torontos dhe ndërpreu lidhjet e shkollës me kishën. ^[13] Pasi e kishte parashikuar këtë vendim, Strachani i tërbuar kishte dhënë dorëheqjen një vit më parë për të hapur Trinity College si një seminar privat anglikan. ^[19] Kolegji Universitar u krijua si degë mësimore jokonfesionale e Universitetit të Torontos. Gjatë Luftës Civile Amerikane, kërcënimi i bllokadës së Bashkimit në Amerikën Veriore Britanike shkaktoi krijimin e Korpusit të Pushkave Universitare, i cili pa betejë në rezistencën ndaj bastisjeve Feniane në kufirin e Niagarës në 1866. ^[20] Korpusi ishte pjesë e milicisë rezervë të udhëhequr nga profesori Henry Croft . ^[20]

E themeluar në 1878, Shkolla e Shkencave Praktike ishte pararendëse e Fakultetit të Shkencave të Aplikuara dhe Inxhinierisë, i cili është mbiquajtur Skule që nga ditët e tij të hershme. ^[21] Ndërsa Fakulteti i Mjekësisë u hap në 1843, mësimi mjekësor u krye nga shkollat e pronarit nga 1853 deri në 1887 kur fakulteti absorboi Shkollën e Mjekësisë të Torontos. ^[22] Ndërkohë, universiteti vazhdoi të caktonte provimet dhe të jepte diploma mjekësore. ^[22] Universiteti hapi Fakultetin e Drejtësisë në 1887, i ndjekur nga Fakulteti i Stomatologjisë në 1888 kur Kolegji Mbretëror i Kirurgëve Dentarë u bë një filial. ^[13] Gratë u pranuan për herë të parë në universitet në 1884. ^[23]

Një zjarr shkatërrues në 1890 shkatërroi brendësinë e Kolegjit Universitar dhe shkatërroi 33,000 vëllime nga biblioteka, ^[24] por universiteti e restauroi ndërtesën dhe e rimbushi bibliotekën e tij brenda dy viteve. ^[24] Gjatë dy dekadave të ardhshme, një sistem kolegjial mori formë pasi universiteti organizoi një federatë me disa kolegje kishtare, duke përfshirë Kolegjin Trinity të Strachan në 1904. Universiteti operoi Konservatorin Mbretëror të Muzikës nga 1896 deri në 1991 dhe Muzeun Mbretëror të Ontarios nga 1912 deri në 1968; të dyja ende ruajnë lidhje të ngushta me universitetin si institucione të pavarura. ^{[25] [26]} University of Toronto Press u themelua në vitin 1901 si shtëpia e parë botuese akademike e Kanadasë. Fakulteti i Pyjeve, i themeluar në vitin 1907 me Bernhard Fernow si dekan, ishte fakulteti i parë universitar i Kanadasë i përkushtuar ndaj shkencës pyjore. Në vitin 1910, Fakulteti i Edukimit hapi shkollën e tij laboratorike, Shkollat e Universitetit të Torontos .

Lufta e Parë dhe e Dytë Botërore kufizuan disa aktivitete universitare ndërsa burrat universitarë dhe të diplomuar u regjistruan me padurim. ^{[27] [28]} Garat atletike ndëruniversitare dhe Debatet e Hart House u pezulluan, megjithëse ekspozitat dhe lojërat ndërfakultete mbaheshin ende. ^[28] Observatori David Dunlap në Richmond Hill u hap në vitin 1935, i ndjekur nga Instituti i Universitetit të Torontos për Studimet e Hapësirës Ajrore në 1949. ^{[13] [29]}

Deri në vitin akademik 1961–62, universiteti kishte një regjistrim total prej 14,302 studentësh, duke përfshirë 1,531 studentë të diplomuar. ^[30] Universiteti hapi kampuset periferike në Scarborough në 1964 dhe në Mississauga në 1967. Ish shkollat e lidhura të universitetit në Kolegjin Bujqësor të Ontarios dhe Glendon Hall u bënë plotësisht të pavarura nga Universiteti i Torontos dhe u bënë pjesë e Universitetit të Guelph në 1964 dhe Universitetit të Yorkut në 1965, respektivisht. Duke filluar në vitet 1980, reduktimet në fondet e qeverisë nxitën përpjekje më rigoroze për mbledhjen e fondeve. ^[13]

Në vitin 2000, gjeofizikani Kin-Yip Chun u rivendos si profesor i universitetit, pasi ai filloi një padi të pasuksesshme kundër universitetit duke pretenduar diskriminim racor. ^[31] Në vitin 2017, një kërkesë për të drejtat e njeriut u depozitua kundër Universitetit nga një student i tij për gjoja vonimin e hetimit të sulmeve seksuale dhe mospranimin e shqetësimeve të tyre. ^[32] Në vitin 2018, universiteti liroi një nga profesorët e tij nga akuzat për diskriminim dhe antisemitizëm në një hetim të brendshëm, pas një ankese të paraqitur nga një prej studentëve të tij. ^{[33] [34]}

Universiteti i Torontos ishte universiteti i parë kanadez që grumbulloi një fond financiar më të madh se një miliard dollarë në 2007. ^[35] Nga viti 2011 deri në 2018, universiteti filloi fushatën e mbledhjes së fondeve pa kufi, e cila përfundoi në 2018 me 2.641 miliardë dollarë të mbledhura, duke vendosur një rekord të ri të të gjitha kohërave për mbledhjen e fondeve në Kanada. ^[36]

Më 24 shtator 2020, universiteti njoftoi donacionin e vetëm më të madh në historinë kanadeze, një dhuratë prej 250 milionë dollarësh për Fakultetin e Mjekësisë nga filantropët me bazë në Toronto , James dhe Louise Temerty . ^[37] Kjo theu rekordin e mëparshëm për shkollën e vendosur në vitin 2019 kur Gerry Schwartz dhe Heather Reisman dhuruan së bashku 100 milionë dollarë për krijimin e një 750,000 square feet (70,000 m²) qendra e inovacionit dhe inteligjencës artificiale. ^[38] Fakulteti i Mjekësisë është riemërtuar në Fakultetin e Mjekësisë Temerty për nder të tyre.

Në dhjetor 2021, Universiteti i Torontos njoftoi nisjen e fushatës Defy Gravity, fushata më e madhe e mbledhjes së fondeve në historinë kanadeze, me synimin për të mbledhur 4 miliardë dollarë për universitetin. ^[39]

• Arsimi në Kanada

1. ^ "Association of American Universities". Aau.edu. Arkivuar nga origjinali më 14 janar 2013. Marrë më 5 nëntor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. ^ Altman, Lawrence K. (14 shtator 1982). "The Tumultuous Discovery of Insulin: Finally, Hidden Story Is Told". The New York Times. Arkivuar nga origjinali më 27 maj 2020. Marrë më 23 nëntor 2008. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
3. ^ Altman, Lawrence K. (2011-02-01). "Ernest McCulloch, Crucial Figure in Stem Cell Research, Dies at 84". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 2024-07-05.
4. ^ Pearce, Jeremy (mars 31, 2005). "Dr. Wilfred G. Bigelow, 91, A Pioneer in Heart Surgery". The New York Times. Arkivuar nga origjinali më 13 mars 2012. Marrë më 21 mars 2009. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
5. ^ Werbos, Paul J. (Paul John). Beyond regression : new tools for prediction and analysis in the behavioral sciences. OCLC 77001455. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
6. ^ "University of Toronto receives single largest gift in Canadian history from James and Louise Temerty to support advances in human health and health care". University of Toronto. 24 shtator 2020. Marrë më 4 nëntor 2023. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
7. ^ "Accelerating Progress". University of Toronto Magazine. 11 tetor 2023. Marrë më 4 nëntor 2023. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
8. ^ Bernstein, Mark F. (19 shtator 2001). Football: The Ivy League Origins of an American Obsession (në anglisht). University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-3627-9.
9. ^ "Canadian PMs' Higher Education Experiences". Higher Education Strategy Associates. 30 nëntor 2015. Marrë më 2 nëntor 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
10. ^ "Simcoe, John Graves". Volume V. Dictionary of Canadian Biography. 2000. Arkivuar nga origjinali më 17 tetor 2012. Marrë më 2 nëntor 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
11. ^ ^{a b c} "Who was an early advocate for higher education in Upper Canada?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
12. ^ ^{a b} "The story of the University of Toronto's original charter". University of Toronto Archives and Records Management Services. Arkivuar nga origjinali më 10 shkurt 2012. Marrë më 2 nëntor 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
13. ^ ^{a b c d e} Friedland, Martin L. (2002). The University of Toronto: A History. University of Toronto Press. fq. 4, 31, 143, 156, 313, 376, 593–96. ISBN 978-0-8020-4429-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
14. ^ "What university was founded 175 years ago?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
15. ^ Bissell, Claude T., red. (1953), University College, A Portrait 1853–1953, University of Toronto Press {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
16. ^ Peppiatt, Liam. "Chapter 17: Universities Old and New". Robertson's Landmarks of Toronto Revisited. Arkivuar nga origjinali më 30 qershor 2017. Marrë më 9 korrik 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
17. ^ "Strachan, John". Volume IX. Dictionary of Canadian Biography Online. 2000. Arkivuar nga origjinali më 26 maj 2011. Marrë më 2 nëntor 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
18. ^ "How does history remember the 1849 conversion of King's College to the University of Toronto?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
19. ^ Faught, Brad (2000). "The Cast of Presidents". University of Toronto Magazine. Nr. Summer 2000. Arkivuar nga origjinali më 18 shkurt 2007. Marrë më 30 nëntor 2008. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
20. ^ ^{a b} "In what battle did the University Rifle Corps first see action?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 10 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
21. ^ "In 1878, what disciplines were launched in the University of Toronto's "Little Red Skulehouse"?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
22. ^ ^{a b} "What medical school was recognized as among the "best on the continent" within 20 years of its opening?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
23. ^ "What was front page news in the inaugural issue of the student paper The Varsity in 1880?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
24. ^ ^{a b} "What was so heartbreaking about Valentine's Day, 1890?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
25. ^ Dickson, Lovat (1986). The Museum Makers: the Story of the Royal Ontario Museum. University of Toronto Press. ISBN 978-0-8020-7441-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
26. ^ Schabas, Ezra (2005). There's Music in These Walls: A History of the Royal Conservatory of Music. Dundurn Press Ltd. ISBN 978-1-55002-540-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
27. ^ "In 1914, why were students marching in the University of Toronto's Hart House under the command of a chemistry professor?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 20 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
28. ^ ^{a b} "How many University of Toronto students and alumni served in the Canadian Armed Forces during the Second World War?". History Q & A. University of Toronto Department of Public Affairs. 2002. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 19 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
29. ^ Russel, C.H. (shkurt 1999). "The Legacy Continues:C. A. Chant and the David Dunlap Observatory". Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. 93 (1): 11. Bibcode:1999JRASC..93...11R. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
30. ^ Macdonald, John B. (1962). "Higher education in British Columbia and a plan for the future" (PDF). Arkivuar (PDF) nga origjinali më 16 shkurt 2023. Marrë më 16 shkurt 2023. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
31. ^ "U of T reinstates researcher". The Globe and Mail. The Globe and Mail Inc. 9 shtator 2000. Arkivuar nga origjinali më 8 shkurt 2022. Marrë më 7 shtator 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
32. ^ Siekierska, Alicja (5 prill 2017). "Student alleges University of Toronto mishandled sex assault complaint". The Toronto Star. Torstar Corporation. Arkivuar nga origjinali më 22 shtator 2019. Marrë më 7 shtator 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
33. ^ Csillag, Ron (shtator 13, 2018). "University of Toronto clears professor following dispute with Jewish student". CJN News. Canadian Jewish News. Arkivuar nga origjinali më 22 shtator 2019. Marrë më 7 shtator 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
34. ^ "Levy - Prof. didn't discriminate against Jewish student: U of T". Arkivuar nga origjinali më 9 dhjetor 2019. Marrë më 9 dhjetor 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
35. ^ "Canadian university endowment funds skyrocket". Ottawa Citizen. CanWest Global. 26 tetor 2007. Arkivuar nga origjinali më 27 tetor 2007. Marrë më 13 mars 2009. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
36. ^ "Boundless: The Campaign for the University of Toronto". University of Toronto. Marrë më 5 nëntor 2023. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
37. ^ "University of Toronto receives single largest gift in Canadian history from James and Louise Temerty to support advances in human health and health care". University of Toronto News (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 29 shtator 2020. Marrë më 25 shtator 2020.
38. ^ "Landmark $100-million gift to the University of Toronto from Gerald Schwartz and Heather Reisman will power Canadian innovation and help researchers explore the intersection of technology and society". University of Toronto News (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 26 shtator 2020. Marrë më 25 shtator 2020.
39. ^ "Defy Gravity: Campaign for U of T offers vision of inclusive excellence with global impact". University of Toronto. 14 dhjetor 2021. Marrë më 5 nëntor 2023. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)