Tërbaçi

Ky artikull ka probleme të shumta. Ju lutemi të ndihmoni ta përmirësojmë ose diskutoni këto probleme në faqen e diskutimit. (Mësoni si dhe kur ta hiqni këtë shabllon mesazhi) Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s. Ju lutemi ndihmoni edhe ju në përmirësimin e këtij artikulli. Artikulli nuk citon asnjë burim dhe mund të mos jetë i saktë. Ndihmoni ta përmirësojmë duke shtuar burime të besueshme. Materialet e pacituara mund të sfidohen dhe të fshihen. (Mësoni si dhe kur ta hiqni këtë mesazh shablloni) (Mësoni si dhe kur ta hiqni këtë mesazh shablloni)

Tërbaçi është një fshat i ndodhur në qarkun e Hore-Vranisht te Himares. Tërbaçi shtrihet ne rrëzë të malit të Çikës dhe është disa metra larg lumit të Vlorës (lumit te Shushicës).Tërbaçi është pranë fshatrava Brataj, Vranisht, Lepenicë, Dukat, Gjorm dhe Mesaplik. Tërbaçi bashkë me Vranishtin janë fshatrat më të lart te zonës.

Tërbaçi është një fshat në Qarkun e Vlorës, në Shqipërinë Jugperëndimore. Në reformën e qeverisjes vendore 2015 u bë pjesë e bashkisë Himarë.

Fshati ndodhet në rrëzë të Maleve Ceraunian dhe është ngjitur me fshatin Dukat, Brataj, Mesaplik, Vranisht, Palasë, Dhërmi. Zona është e thyer dhe malore, dhe është e ndërprerë nga shumë përrenj dhe kalime ujërash.

Origjinat e fshatit janë të lidhura me Qafën e Shëngjergjit, por jo vetëm, e cila është përdorur në kohërat antike si një rrugë karvani midis qytetit antik të Orikum dhe qyteteve më të brendshme, ku mund të përmendim Horën, Cerjen, Amantian, etj. Në lumin e Tërbaçit, janë gjetur këmbët e urës antike 2500-3000 vjeçare të Bogdanit. Por në Tërbaç ka edhe toponime si "Varri i Pellazg" ose "Qafa e Elimit", të cilat hedhin dritë mbi idenë se ajo ka qenë e banuar që nga kohërat parahistorike. Midis dy vargjeve malore, Akrokeraune dhe Lungarë, ku Akrokeraunet goditen nga vargu malor i Karaburunit, shtrihet fshati hyjnor i Tërbaçit. Nga të dhënat e gjetura në fshatin Tërbaç, nga disa gërmime të vitit 1969, ato treguan një vendbanim të shekullit IV para Krishtit dhe më herët. Kishte enë prej balte, një figurë atleti prej bronxi, monedha bronxi me Zeus-rrufe dhe Zeus-gjarpër. Ky informacion është marrë nga punimi: "Një vështrim arkeologjik në luginën e Shushicës" (Damian Komata). Monedhat e gjetura në Tërbaç janë unike dhe së bashku me monedhat e gjetura në Amantia, janë monedhat kryesore dhe të vetme të periudhës së fiseve Amante. Atleti prej bronxi i gjetur në Tërbaç, do të thotë se banorët e këtij vendi të madh ishin të civilizuar që në fillimet e qytetërimit. Tërbaçi është i njohur gjithashtu për llojin e tij të qenit unik në botë, qeni më i fortë "Molos", qeni i Tërbaçit, i njohur ndryshe. Ky lloj qeni u përdor nga Aleksandri i Madh. Tërbaçi është i njohur gjithashtu për faunën dhe florën e tij dhe për shumë kontraste të motit, relievit, gjeologjisë, etj. Ky territor është i njohur që nga datat parahistorike deri në ditët e sotme për trimëri, mençuri, mikpritje, besim dhe shumë virtyte të tjera. Në Mesjetë, në Shëngjergj, ekzistonte një civilizim i madh, i verifikuar nga qeramika në çdo cep të fshatit, nga toponimet dhe prova të tjera arkeologjike. Përfundimisht, gjurma e Qafës së Shëngjergjit u harrua nga tregtarët dhe tani ajo përdoret vetëm nga blegtorët në kohërat bashkëkohore dhe nga turistët ndonjëherë. Në vitin 1537, në kryengritjen antiosmane të Labërisë, u regjistrua një ligjërim, ku shprehej trimëria e njerëzve të këtij fshati dhe fitorja e tyre mbi forcat e Perandorisë së Madhe.

Dominimi turk mbi zonën ishte i vogël, por taksat në formën e kopeve dhe mallrave të tjerë u morën nga administrata lokale osmane. Fshatarët shpesh injoronin taksat që Sanxhaku lokal në Vlorë kërkonte, kështu që rreth viteve 1820 një forcë e ekspeditave osmane u përlesh me fshatarët dhe vodhi mallrat e tyre si kompensim për neglizhencën e taksave. Një akt tjetër i rrallë trimërie është ai i trimes Miro Strati Tërbaçi, një vajzë jetime, e cila për hakmarrje ndaj vëllait të saj që u vra pabesisht nga osmanët, u ngrit dhe shkoi te berberi dhe i tha ta qethë si djalë. Pas kësaj, ajo mori një kalë dhe shkoi te Pashai i Beratit dhe i dha dy plumba, një në gjoks dhe një në ballë dhe luftoi me ata që e ndoqën për të shpëtuar veten. Ngjarja ndodhi në vitin 1828. Ajo vdiq shumë vite më vonë. Tërbaçi ishte pjesë e fushës së betejës së Gjormit, ku njësitë e rezistencës shqiptare mundën dhe shpartalluan trupat e Mbretërisë së Italisë. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, ushtria gjermane ishte akoma shumë aktive në zonë, edhe kur aleatët u shtynë në veri të Italisë. Ndërkohë, partizanët po luftonin gjithashtu kundër gjermanëve dhe Ballit Kombëtar.

Në Bramyshnjë-Tërbaç është monoliti olimpik i "Brigadës së V-të Sulmuese", brigada më e guximshme dhe më e arrirë e Luftës së Dytë Botërore, për sa i përket Shqipërisë, e cila luftoi nga Tërbaçi në Novisad dhe përsëri në Sarandë, në këmbë. Fitorja eventuale komuniste çoi që fshati të ishte pjesë e shtetit komunist shqiptar për më shumë se pesëdhjetë vjet, megjithatë pas rënies së Hoxhaizmit, fshati ka parë një rënie masive të popullsisë, ndërsa njerëzit emigrojnë në zona të ndryshme të botës dhe migrojnë brenda në Shqipëri. Tërbaçi është i njohur gjithashtu për malin e tij unik të Çikës, pika më e lartë në bregdet dhe për vargmalin unik Akrokeraunian, ku ndodh fenomeni i rrufeve. Në ditët e sotme, në Tërbaç ka një perspektivë për turizmin dhe blegtorinë dhe duhet bërë më shumë punë, për të promovuar vlerat e këtij fshati fisnik.

Askush nuk mund ta besonte që fshati Tërbaç i Vlorës ka nxjerrë gjithsej një numër prej 252 oficerësh në gati 50 vjet, të cilët kanë mbaruar shkollën brenda dhe jashtë Shqipërisë, por ky është një fakt i botuar se fundmi në faqet e gazetës "Çika e Tërbaçit" nga Zoti Fejzi Rrokaj. Tërbaçi është i njohur gjithashtu edhe për penë dhe jo vetëm për pushkë...