Huan de Salsedo
Juan de Salcedo | |
|---|---|
 Huan de Salsedo, pushtues spanjoll i shekullit të 16-të në Filipine | |
| U lind në | 1549 Meksiko Siti, Spanja e Re |
| Vdiq | 11 Mars 1576 |
| Kombësia | Spanjolle |
| Njohur për | Pushtues dhe eksplorues |
Juan de Salcedo (në shqip:Huan de Salsedo; 1549 - 11 mars 1576) ishte një pushtues spanjoll i lindur në Meksikë në vitin 1549 dhe ai ishte nipi i Miguel López de Legazpi dhe vëllai i Felipe de Salsedo. Salsedo ishte një nga ushtarët që shoqëroi kolonizimin spanjoll të Filipineve në 1565. Ai u bashkua me ushtrinë spanjolle në vitin 1564 për eksplorimin e tyre në Inditë Lindore dhe Paqësorin, në moshën 15 vjeçare. Në 1567, Salcedo udhëhoqi një ushtri prej rreth 300 ushtarë spanjollë dhe meksikanë dhe 600 aleatë Visayan (filipinas) së bashku me Martín de Goiti për pushtimin e tyre të Manilës Islamike (atëherë e pushtuar nga Sulltanati i Bruneit). Atje ata zhvilluan një numër betejash kundër udhëheqësve myslimanë, kryesisht kundër Tarik Sulayman(ironikisht emër me prejardhje nga gjuha arabe: طارق بن زياد Tāriq, pushtuesi islamik i Spanjës para se të krishterët spanjollë të dëbonin myslimanët gjatë Reconquista). Oficerët spanjollë, rekrutët meksikanë dhe luftëtarët filipinas u bashkuan në vitet 1570 dhe 1571 për të sulmuar zonat e islamizuara të Luzonit, për kontrollin e tokave dhe vendbanimeve.
Uilliam Skot e quajti Salsedon, "i fundit nga Conquistadores" (në shqip: pushtuesit). Në maj të vitit 1572, Salsedo udhëhoqi një ekspeditë eksplorimi të përbërë prej 45 spanjollësh drejt veriut. Duke lënë 30 burra të tij në Vigan, Salsedo vazhdoi të lundronte rreth bregdetit verior dhe poshtë bregut lindor, me 15 burra në 2 varka të hapura. Ai u kthye në Manila 3 muaj më vonë me 50 paund ari.[1]
Në vitin1574, Salsedo u kthye me shpejtësi në Manila, kur qyteti u kërcënua nga Limahong dhe ai luftoi me 600 luftëtarët e tij (300 meksikanë dhe spanjollë plus 300 të milicisë lokale filipinase) kundër 6,500 piratëve kinezë dhe Ronins japonezë. Pas suksesit spanjoll në betejën e Manilës (1574), Salsedo ndoqi Limahong në Pangasinan në 1575. Atje spanjollët rrethuan piratët për katër muaj, para se Limahong të merrte arratinë.[2] [3][1]
Salsedo vdiq në mars të vitit 1576, me shumë mundësi nga dizenteria, në moshën 27 vjeçare.[1]
Trupi i tij është varrosur në kishën e Shën Agustinit në Intramuros.
Romanca me Princeshën Kandarapa
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Legjendat popullore lokale dhe një tregim i shkruar nga Don Felipe Cepeda, ndihmësi i Salsedos, [4] i cili u kthye në Akapulko, rrëfen se pas pushtimit spanjoll të Luzon dhe marrjen e tyre si pasojë të politikës delta të lumit Pasig të Tondo, i cili ishte shteti i mëparshëm i shquar në Luzon përpara se Sulltanata e Brunei të vendoste mbretërinë e tyr fallso, Manila Islamike, për të zëvendësuar Tondon, Juan de Salcedo, atëherë rreth 22 vjeç, ra në dashuri me Kandarapa 18-vjeç, Dayang-dayang ("Princesha"),mbesa e Lakandulës, Lakan i Tondos ("sundimtari i Paramount").[5] Dashuria e tyre ishte plotësisht kundër dëshirave të të parëve të tyre pasi Lakan Dula donte që mbesa e tij, Dayang-dayang Kandarapa, të martohej me Rajah të Macabebe dhe Miguel Lopez de Legaspi donte që nipi i tij meksikan, Salsedo, të martohej me një grua të pastër spanjolle. Sidoqoftë, një herë kur shkon legjenda, Kandarapa i dërgoi Salsedos një mesazh brenda një tufë me lule të bardha Lotus (lulja e Lotusit është lulja më e shenjtë në Misticizmin Tantrik pasi është e pastër dhe e bukur pavarësisht se rritet nga balta e rrethinave të saj). Sidoqoftë, princesha Kandarapa gabimisht mendoi se Salsedo kishte qenë i pabesë me të dhe kështu, ajo vdiq nga një zemër e thyer. Kur u kthye nga fushatat e tij, Salsedo mësoi për vdekjen e saj dhe megjithatë mbajti shenjën e besnikërisë me të deri në fund. Thuhet se kur vdiq në Ilocos, ai kishte në xhepin e gjirit, gjethet e thara të luleve Lotus që i dha Kandarapa. Kjo romancë, siç është regjistruar nga Don Felipe Cepeda në Meksikë, u mor nga Jezuiti Katalunas, Rev. Jose Ibañez, i cili publikoi këtë romancë në Spanjë.[6]
Shiko gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b c Scott, William (1974). The Discovery of the Igorots. Quezon City: New Day Publishers. fq. 9–10, 48–49. ISBN 9711000873.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kenji, Igawa (2010). Antony, Robert (red.). at the Crossroads: Limahon and Wako in Sixteenth-Century Philippines, in Elusive Pirates, Persavie Smugglers. Hong Kong: Hong Kong University Press. fq. 78–82. ISBN 9789888028115.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sande, Francisco de (2004). Blair, E.H.; Robertson, J.A. (red.). Relation of the Filipinas Islands: Manila, June 7, 1576. In The Philippine Islands 1493–1898, Vol. 4 of 55 1576–1582. Project Gutenberg EBook. Marrë më 19 janar 2019.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Don Felipe Cepeda by Nick Joaquin
- ^ Ordoñez, Minyong (2012-08-19). "Love and power among the 'conquistadors'". Philippine Daily Inquirer (në anglisht). Marrë më 2017-09-28.
- ^ Besa, Emmanuel (22 shtator 2017). Tales of Intramuros. ISBN 9781365753626. Marrë më 19 janar 2019.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- Morga, Antonio de. (2004). The Project Gutenberg Edition Book : History of the Philippine Islands – 1521 to the beginning of the XVII century. Volume 1 and 2.
- Legazpi, Don Miguel López de. (1563–1572). Cartas al Rey Don Felipe II : sobre la expedicion, conquistas y progresos de las islas Felipinas. Sevilla, España.