گلیکوزیډ
گلیکوزیډ (په انگرېزي: glycoside ˈɡlaɪkəsaɪd ) یوه طبيعي توکه ده چې په نباتاتو کې منځ ته راځي او د قند (شکره) او فعالونکي (غیر قندي) د ماليكيولونو څخه جوړ شوي ده. نوموړي ماليكيولونه د گلیکوزیډ بند په مرسته تړل شوي دي. د دي توکې اصلی فورمول R–O–Z دي. (R-OH) الکول، (Z)- د قند برخه او (O) د آکسيجن بند. گلیکوزیډونه په عصري طب کې مهم رول لوبوي او د بوټي مهمه پياوړى سرچينه هم ده.
کيميايي خواص او تقسیم
[سمول]گلیکوزیډونه عضوي او بې رنگ توکې دي چې په الکلونو او اوبو کې محلولېږي او په ماليكيول کې په ځانگړي ډول کاربن، آکسيجن او هايډروجن لری خو د گلیکوزیډ ځيني ماليكيولونه نايټروجن، پو تاشيم او سلفر هم درلودلای سی. گلیکوزیډونه مهم فیزیولوژیکی آغېزه لري او په څو ډلو تقسیمېږي:
- د زړه گليکوزيډونه
- د آنتراکینون گليکوزيډونه
- د سیانوژنیک گلیکوزیډونه
- ټهیوگلیکوزیډونه
- فورانوکومارینونه
- ساپونینونه