د بيت المقدس سياسي وضعيت

د لوزان کنفرانس	۱۹۴۹
د ډيوېډ کيمپ تړون	۱۹۷۸
د مادريد ۱۹۹۹ کنفرانس	۱۹۹۱
اوسلو تړونونه	۱۹۹۳
د الخليل پروتوکول	۱۹۹۷
د وای سیند خبرې اترې	۱۹۹۸
د شرم الشيخ خبرې اترې	۱۹۹۹
د ډيوېد کيمپ دوهم تړون	۲۰۰۰
طاها کنفرانس	۲۰۰۱
د سولې نقشه	۲۰۰۳
اناپوليس کنفرانس	۲۰۰۷
د پېړۍ سودا	۲۰۲۰

د تقسیم قانون په ۱۹۴۷ کال کې د ملګرو ملتونو لخوا صادر شوی د فلسطین په اړه د برتانیې د واک پای ته رسول او د دریو ادارو تاسیس کول: یهودي، عرب او نړیوال (په ترتیب سره د ساحې له مخې) د تل ابیب ښار د یهودي دولت پلازمینه ده او بیت المقدس یوه نړیواله سیمه ده . خو په ۱۹۴۹ کال کې اسراییل په یو اړخیزه توګه بیت المقدس خپله پلازمېنه اعلان کړه او د دفاع وزارت پرته یې ټولې دولتي ادارې چې په تل ابیب کې پاتې وې د ښار تر کنټرول لاندې برخې ته انتقال کړې.

د جولای په 31 ، 1980 کې، د اسراییلو کنیسټ استازو د "بنسټیز قانون: بیت المقدس، د اسراییل پلازمینه" پریکړه لیک ته رایه ورکړه، چې بیت المقدس یې د 1967 په سرحدونو کې د اسراییلو په اساسي قانون کې د اساسي قانون د اصولو په توګه اعلان کړ. امنیت شورا د ۴۷۶ او ۴۷۸ ګڼه پریکړه لیکونو په صادرولو سره دغه پریکړه لیک ته ځواب ورکړ. ^[۱] ^[۲] هغه اسراییل د دې قانون په تصویبولو تورن کړ او ټینګار یې وکړ چې دا له نړیوالو قوانینو سرغړونه ده او د یروشلم ختیځې برخې ته به ^[۳] ۱۹۴۹ کال د جنیوا د څلورم کنوانسیون د دوام مخه ونیسي.

بیت المقدس د اسراییلو د پلازمینې په توګه په رسمیت وپیژني

په 1995 کې، کانګرس د بیت المقدس د سفارت قانون تصویب کړ چې د پالیسۍ بیان یې اعلان کړ چې "بیت المقدس باید د اسراییلو د "دولت" د پلازمینې په توګه وپیژندل شي. ^[۴] ^[۵] د قانون په مسوده کې دا هم راغلي چې د امریکا سفارت باید په پنځو کلونو کې بیت المقدس ته انتقال شي. ^[۶] له هغه وخت راهیسې، د امریکا هر ولسمشر د شپږو میاشتو لپاره معافیت لاسلیک کړی، دا اقدام ځنډوي.

د دسمبر په 6 ، 2017 کې، د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ پریکړه وکړه چې بیت المقدس د اسراییلو د پلازمینې په توګه په رسمیت وپیژني او د امریکا سفارت بیت المقدس ته ولیږدوي، چیرته چې هغه په 1995 کې د کانګرس لخوا تصویب شوی د بیت المقدس د سفارت قانون لاسلیک کړ ^[۷]

غبرګونونه

وروسته له هغې چې امریکايي ولسمشر بیت المقدس د اسرائیلو د پلازمېنې په توګه په رسمیت وپېژانده، په ټوله نړۍ کې غبرګونونه راپارېدلي، چې د عربي، غربي او نورو هېوادونو ګڼو چارواکو د دغه اعلان ملاتړ ونه کړ او د بیت المقدس په اړه یې د امریکا پرېکړه وغندله. بیت المقدس ته د سفارت د لېږدولو په اړه د ټرمپ د پرېکړې په اعتراض کې په ګڼو ښارونو او پلازمېنو کې هم پراخې مظاهرې وشوې:

ځايي

د فلسطین ولسمشر محمود عباس وویل: "دا پریکړه د سولې په ټینګښت کې د هغه رول له تمرین کولو څخه د متحده ایالاتو د وتلو اعلان څرګندوي چې په تېرو لسیزو کې یې لوبولی دی." هغه زیاته کړه چې د ټرمپ پرېکړې اسراییل هڅوي چې د اشغال او مېشته کېدو پالیسي تعقیب کړي. عباس وویل، په دې اعلان سره امریکايي ادارې له ټولو نړیوالو او دوه اړخیزو قراردادونو او تړونونو سرغړونه کړې ده.
د حماس غورځنګ مشر اسماعیل رضوان ویلي، دا پرېکړه به په سیمه کې د امریکا د ګټو لپاره د دوزخ دروازې پرانیزي او پر عربي او اسلامي حکومتونو یې غږ وکړ چې له امریکايي ادارې سره اقتصادي او سیاسي اړیکې پرې کړي او امریکايي سفیران وباسي. د هغه د شنډولو لپاره. ^[۸]
د فلسطین په بیلا بیلو ښارونو کې د دې پریکړې پر ضد د قهرجنو مظاهرو شاهدان وو، په داسې حال کې چې اسرائیلي وسله والو په بیت المقدس کې پر مظاهره چیانو اوښکې بهونکي ګاز او بمونه وغورځول. مظاهرې د لویدیځې غاړې او په لبنان کې د فلسطیني کډوالو په کمپونو کې هم پراخې شوې ^[۹]

نړیوال

فرانسه د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون وویل: "د ټرمپ یو اړخیزه پریکړه بدبختانه ده او فرانسه یې ملاتړ نه کوي." هغه پر ټولو خواوو غږ وکړ چې ارام واوسي او له تاوتریخوالي ډډه وکړي.^[۱۰] د فرانسې د بهرنیو چارو وزیر ژان یوس لی دریان ویلي، دا پرېکړه د نړیوالو قوانینو خلاف ده، چې په فلسطیني سیمو کې د پاڅون د خطر خبرداری ورکوي.^[۱۱]
جرمني د جرمني لومړۍ وزيرې انګېلا مېرکل ویلي، جرمني د ټرمپ د ادارې له پرېکړې ملاتړ نه کوي چې بیت‌المقدس د اسرائیلو د پلازمېنې په توګه په رسمیت وپېژني، او ټینګار یې وکړ چې د دوو دولتونو د حل له چوکاټه پرته د بیت‌المقدس په اړه خبرې نه‌شي کېدای..^[۱۲]
د عراق حکومت د امریکا له حکومته وغوښتل چې د اسرائیلو د پلازمینې په توګه د بیت المقدس په رسمیت پیژندنې پریکړه بیرته واخلي ^[۱۳]او ویې ویل: د امریکا اداره باید دغه پریکړه بیرته واخلي ترڅو د هر هغه خطرناک ترینګلتیا مخه ونیسي چې افراطیت ته لمن وهي او د ترهګرۍ لپاره مناسب شرایط رامینځته کوي. د عراق د بهرنیو چارو وزیر ابراهیم الجعفري په بغداد کې د امریکا سفیر احضار کړ او د واشنګټن لخوا یې بیت المقدس د اسرائیلو د پلازمېنې په توګه په رسمیت پېژندلو په اعتراض کې اعتراض وکړ.^[۱۴]
د شمالي کوریا د بهرنیو چارو وزارت د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ هغه پرېکړه غندلې چې بیت المقدس یې د اسرائیلو د پلازمېنې په توګه په رسمیت پېژندلی دی. د شمالي کوریا د حکومت د KRT شبکې په یوه بیان کې چې خپره شوې ویلي، "د امریکا د ولسمشر ټرمپ دا پریکړه د نړیوالو مشروعیت او په دې اړه د نړیوالې اجماع ته سپکاوی او توهين دی او د غندنې وړ دی." هغه زیاته کړه، د امریکا متحده ایالات باید د هغه کړکیچ او بې ثباتۍ بشپړ مسؤلیت په غاړه واخلي چې په منځني ختیځ کې د هغې د بې غورۍ او ظلم له امله رامنځ ته کیږي..^[۱۵]
د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان د پنجشنبې په ورځ د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ لخوا بیت المقدس د اسرائیلو د پلازمینې په توګه په پام کې نیولو سره په کلکو ټکو وغانده او خبرداری یې ورکړ چې دغه پریکړه سیمه د اور په لمبو کې اچوي. اردوغان مخکې له دې چې یونان ته په رسمي سفر لاړ شي، په انقره کې خبریالانو ته وویل چې «دا ډول پرېکړه نړۍ او په ځانګړې توګه سیمه د اور په دایره کې اچوي،» او ټرمپ ته یې د خپلو خبرو په دوام وویل: «تاسو څه یاست؟ کوي؟ دا طریقه څه ده؟ سیاسي چارواکي باید د پخلاینې لپاره کار وکړي، نه ګډوډي.» د ترکيې لومړي وزير بن علي يلدرم د پنجشنبې په ورځ وويل، امريکا په منځني ختيځ کې له يوه بم څخه سيفټي والو لرې کړې او بيت المقدس يې د اسرائيلو د پلازمېنې په توګه وټاکه..^[۱۶]
اروپایی اتحادیه: د اروپایی اتحادیې د بهرنیو چارو وزیرانو د امریکا لخوا بیت المقدس د اسراییلو د پلازمینې په توګه په رسمیت پیژندل د سولې پروسې ته یو ګوزار وباله او د اسراییلو د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو غوښتنه یې په کلکه رد کړه او د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د پریکړې د منلو غوښتنه یې وکړه.^[۱۷]

مۍ 14

د مې په ۱۴مه نېټه په لويديځه غاړه او غزې تړانګه کې په زرګونو فلسطينيانو د امريکې د سفارت د انتقال په خلاف مظاهرې وکړې او د ورځې ناوخته د فلسطين د روغتيا وزارت د ۵۲ کسانو د وژل کېدو او د ۲۴۰۰ نه د زياتو زخمي کېدو خبر ورکړ. د غزې په تړانګه کې د اسرایلو پوځیانو ډزې وکړې، د مې ۱۴مه تر ټولو خونړۍ ورځ بلل کېږي، چې په ۲۰۱۴ کال کې د جګړې له پای ته رسېدو راهیسې په غزه کې خونړۍ پېښې شوې دي.

دا هم وګوره

په بیت المقدس کې د پوستونو لیست
د مقدس ځایونو اوسنی وضعیت

↑ قرار مجلس الامن رقم 476، ويكي مصدر Archived 6 July 2019^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ قرار مجلس الامن رقم 478، ويكي مصدر Archived 29 June 2019^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ إتفاقية جنيف الرابعة، ويكي مصدر Archived 23 May 2019^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ قانون سفارة القدس لعام 1995, کينډۍ:USPL, 8 نوفمبر 1995, 109 Stat. 398.
↑ Kontorovich, Eugene (14 May 2017). "روسيا تعترف بالقدس عاصمة لإسرائيل. لماذا لا يمكن للولايات المتحدة؟". وول ستريت جورنال. Archived from the original on 3 أبريل 2019. نه اخيستل شوی 15 مايو 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= و |archive-date= (help)
↑ {{cite news}}: Empty citation (help)
↑ Nelson, Louis; Nussbaum, Matthew (6 ديسمبر 2017). "يقول ترامب ان الولايات المتحدة تعترف بالقدس عاصمة لاسرائيل بالرغم من الادانة العالمية". Politico. Archived from the original on 18 أبريل 2019. نه اخيستل شوی 6 ديسمبر 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=، |date= و |archive-date= (help)
↑ الرئيس الفلسطيني يعتبر إعلان ترامب القدس عاصمة لإسرائيل يمثل انسحابا من عملية السلام ومنظمة التحرير تعتبر انه “يدمر” أي فرصة لحل الدولتين وحماس تقول إن القرار سيفتح “أبواب جهنم” على المصالح الأمريكية في المنطقة استنكار عربي ودولي كبير.. والأمم المتحدة تتمسك بحل الدولتين وماي تعلن عدم موافقتها على القرار- رأي اليوم- 6 ديسمبر 2017 Archived 12 December 2017^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ بالفيديو... مظاهرات احتجاجية في دول عربية ضد قرار ترامب- سبوتنيك- 7 ديسمبر 2017 Archived 7 December 2017^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ إدانات عربية وغربية لاعتراف ترامب بالقدس عاصمة لإسرائيل- فرانس 24- 6 ديسمبر 2017 Archived 25 January 2018^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ فرنسا تحذر من اندلاع انتفاضة فلسطينية بسبب قرار ترامب- روسيا اليوم- 8 ديسمبر 2017 Archived 20 July 2018^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ رد فعل قوي وحاسم من ميركل تجاه قرار ترامب بشأن القدس- صوت ألمانيا- 7 ديسمبر 2017 Archived 28 May 2018^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ العراق يطالب واشنطن بالتراجع عن قرار الاعتراف بالقدس عاصمة لإسرائيل- سبوتنيك- 7 ديسمبر 2017 Archived 7 December 2017^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ العراق يستدعي السفير الأمريكي في بغداد للاحتجاج على قرار ترامب بشأن القدس- سبوتنيك- 7 ديسمبر 2017 Archived 7 December 2017^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.
↑ کينډۍ:استشهاد بخبر
↑ "أردوغان: قرار ترمب حول القدس يضع المنطقة "في دائرة نار"". قناة العربية. 7 ديسمبر 2017. Archived from the original on 2019-12-13. نه اخيستل شوی 12 ديسمبر 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= و |date= (help)
↑ "الاتحاد الأوروبي لنتنياهو: قرار ترامب بشأن القدس مرفوض". Euronews. 11 ديسمبر 2017. Archived from the original on 5 أغسطس 2018. نه اخيستل شوی 12 ديسمبر 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=، |date= و |archive-date= (help)

[1] قرار مجلس الامن رقم 476، ويكي مصدر Archived 6 July 2019^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[2] قرار مجلس الامن رقم 478، ويكي مصدر Archived 29 June 2019^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[3] إتفاقية جنيف الرابعة، ويكي مصدر Archived 23 May 2019^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[Jerusalem_Embassy_Act_of_1995-4] قانون سفارة القدس لعام 1995, کينډۍ:USPL, 8 نوفمبر 1995, 109 Stat. 398.

[Russia_Recognizes_Jerusalem-5] Kontorovich, Eugene (14 May 2017). "روسيا تعترف بالقدس عاصمة لإسرائيل. لماذا لا يمكن للولايات المتحدة؟". وول ستريت جورنال. Archived from the original on 3 أبريل 2019. نه اخيستل شوی 15 مايو 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= و |archive-date= (help)

[Never_ending_Story-6] {{cite news}}: Empty citation (help)

[7] Nelson, Louis; Nussbaum, Matthew (6 ديسمبر 2017). "يقول ترامب ان الولايات المتحدة تعترف بالقدس عاصمة لاسرائيل بالرغم من الادانة العالمية". Politico. Archived from the original on 18 أبريل 2019. نه اخيستل شوی 6 ديسمبر 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=، |date= و |archive-date= (help)

[رأي2-8] الرئيس الفلسطيني يعتبر إعلان ترامب القدس عاصمة لإسرائيل يمثل انسحابا من عملية السلام ومنظمة التحرير تعتبر انه “يدمر” أي فرصة لحل الدولتين وحماس تقول إن القرار سيفتح “أبواب جهنم” على المصالح الأمريكية في المنطقة استنكار عربي ودولي كبير.. والأمم المتحدة تتمسك بحل الدولتين وماي تعلن عدم موافقتها على القرار- رأي اليوم- 6 ديسمبر 2017 Archived 12 December 2017^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[سبوتنيك2-9] بالفيديو... مظاهرات احتجاجية في دول عربية ضد قرار ترامب- سبوتنيك- 7 ديسمبر 2017 Archived 7 December 2017^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[فرانس242-10] إدانات عربية وغربية لاعتراف ترامب بالقدس عاصمة لإسرائيل- فرانس 24- 6 ديسمبر 2017 Archived 25 January 2018^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[11] فرنسا تحذر من اندلاع انتفاضة فلسطينية بسبب قرار ترامب- روسيا اليوم- 8 ديسمبر 2017 Archived 20 July 2018^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[germany2-12] رد فعل قوي وحاسم من ميركل تجاه قرار ترامب بشأن القدس- صوت ألمانيا- 7 ديسمبر 2017 Archived 28 May 2018^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[13] العراق يطالب واشنطن بالتراجع عن قرار الاعتراف بالقدس عاصمة لإسرائيل- سبوتنيك- 7 ديسمبر 2017 Archived 7 December 2017^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[14] العراق يستدعي السفير الأمريكي في بغداد للاحتجاج على قرار ترامب بشأن القدس- سبوتنيك- 7 ديسمبر 2017 Archived 7 December 2017^{[Date mismatch]} at the Wayback Machine.

[15] کينډۍ:استشهاد بخبر

[16] "أردوغان: قرار ترمب حول القدس يضع المنطقة "في دائرة نار"". قناة العربية. 7 ديسمبر 2017. Archived from the original on 2019-12-13. نه اخيستل شوی 12 ديسمبر 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= و |date= (help)

[17] "الاتحاد الأوروبي لنتنياهو: قرار ترامب بشأن القدس مرفوض". Euronews. 11 ديسمبر 2017. Archived from the original on 5 أغسطس 2018. نه اخيستل شوی 12 ديسمبر 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=، |date= و |archive-date= (help)

[۱]