Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2018-01

Parantodon – rodzaj wymarłego dinozaura z grupy stegozaurów, żyjącego na terenach Południowej Afryki w kredzie wczesnej, pomiędzy 145,5 a 136,4 milionami lat temu. Odkryty w 1845 roku, należał do pierwszych znalezionych stegozaurów. Jego jedyne znane pozostałości obejmują niekompletną czaszkę i izolowane zęby, znalezione w formacji Kirkwood. Thomas R. Holtz Jr oszacował zwierzę na 5 m długości i między 454 a 907 kg masy ciała. Zwierzę cechowało się umiarkowanie wydłużonym pyskiem, wypukłym na szczycie. Tył kości przedszczękowej jest długi i szeroki, a nozdrza zewnętrze duże. Zęby noszą wydatny grzbiet. Sfosylizowane kości nosowa oraz szczękowa są względnie kompletne, ale zachowała się też niekompletna kość przedszczękowa. Częściowo zachowany pysk przypomina należący do stegozaura swym znacznym tylnym wyrostkiem przedszczękowym oraz poszerzeniem podniebienia. Czytaj więcej…

FIS Ladies Winter Tournee – najbardziej prestiżowy turniej w skokach narciarskich kobiet, bardzo często porównywany do Turnieju Czterech Skoczni. Zawody rozgrywane były na skoczniach w Niemczech (Baiersbronn, Breitenberg, Schönwald, Braunlage, Schonach i Hinterzarten) oraz Austrii (Saalfelden am Steinernen Meer i Ramsau am Dachstein), do roku 2008 turniej rozgrywany był w lutym, a po 2008 roku – w styczniu. Zwycięzcą zostawała zawodniczka, która zdobyła największą liczbę punktów we wszystkich konkursach łącznie. Turniej odbył się po raz pierwszy w 1999 roku i był najstarszym i najdłuższym turniejem w skokach narciarskich kobiet. Od 2005 do 2011 roku turniej FIS Ladies Grand Prix był rozgrywany w ramach Pucharu Kontynentalnego. W 2011 roku odbyły się ostatnie zawody w ramach FIS Ladies Winter Tournee, później turniej nie został już wznowiony. Czytaj więcej…

Istiodaktyl – rodzaj pterozaura żyjącego w epoce kredy wczesnej, około 120 milionów lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono na wyspie Wight należącej do Anglii, uznano je za holotyp nowego gatunku O. latidens rodzaju Ornithodesmus w 1901 roku. Gatunek przeniesiono do odrębnego rodzaju Istiodactylus w 2001 roku; nazwa pochodzi z greki i oznacza „żeglujący palec”. Istiodaktyl odróżniał się od innych istiodaktylidów proporcjonalnie krótszą czaszką. Wyróżniające się zęby istiodaktyla wskazują, że żywił się on padliną, być może wykorzystywał zęby do odrywania kawałków mięsa z dużych zwłok. Skrzydła istiodaktyla mogły być zaadaptowane do szybowania, co pomagałoby mu znajdować padlinę przed mięsożercami chodzącymi po lądzie. Istiodactylus znany jest z formacji Wessex i młodszej formacji Vectis, reprezentujących środowiska rzeczne i przybrzeżne, które dzielił z innymi pterozaurami, dinozaurami oraz innymi zwierzętami. Czytaj więcej…

Syrena morska – wymarły gatunek ssaka z rodziny diugoniowatych, odkrytego przez Europejczyków w 1741 roku. W tym czasie spotykano je tylko wokół Wysp Komandorskich na Morzu Beringa między Alaską a Rosją. W plejstocenie miała większy zasięg geograficzny. Osobniki dorosłe z XVIII wieku ważyły od 8 do 20 ton, osiągając długość do 9 m. Syrena morska zalicza się do rzędu brzegowców i rodziny diugoniowatych. Jej najbliższym współczesnym krewnym i jedynym przetrwałym przedstawicielem diugoniowatych jest trzymetrowy diugoń przybrzeżny. Syrena morska cechowała się grubszą od innych przedstawicieli swego rzędu podskórną warstwą tłuszczu, co stanowi adaptację do chłodnych wód jej środowiska. Jej ogon rozdwajał się na końcu, jak u waleni. Nie miała zębów, górną wargę zdobiła biała szczecina, usta zaś dwie keratynowe płyty, służące żuciu. Prowadziła monogamiczny i społeczny tryb życia, tworząc małe grupy rodzinne, w których dorastały młode, podobnie jak u współczesnych brzegowców. Czytaj więcej…

Hod Stuart (ur. 20 lutego 1879 w Ottawie, zm. 23 czerwca 1907 w Bay of Quinte) – kanadyjski zawodowy hokeista na lodzie występujący na pozycji obrońcy. W ciągu dziewięciu sezonów występował w kilku drużynach w różnych ligach. Przez krótki okres czasu grał również w drużynie futbolu kanadyjskiego Ottawa Rough Riders. Wraz ze swoim bratem Bruce’em, Stuart występował w pierwszej w pełni zawodowej lidze hokejowej – amerykańskiej International Professional Hockey League (IPHL), gdzie był uznawany za jednego z najlepszych zawodników ligi. Powrócił do Kanady, gdzie w 1907 roku wywalczył z zespołem Montreal Wanderers Puchar Stanleya. Dwa miesiące później zginął w nieszczęśliwym wypadku w wyniku skoku do wody. W celu zebrania pieniędzy dla wdowy po Stuarcie i dwójki dzieci, ECAHA postanowiła zorganizować mecz gwiazd, pierwszy tego typu w historii sportu. Jego sukcesy i postawa sportowa zostały docenione w 1945 roku, gdy utworzono Hockey Hall of Fame – Stuart został jednym z pierwszych dziewięciu zawodników wprowadzonych do galerii sław. Czytaj więcej…

Lana Turner (ur. 8 lutego 1921 w Wallace, zm. 29 czerwca 1995 w Los Angeles) – amerykańska aktorka, symbol seksu lat 40. i 50. Ze względu na status w świecie filmu nazywana „Królową MGM”. W ciągu prawie pięćdziesięcioletniej kariery Turner zdobyła sławę zarówno jako modelka pin-up i aktorka dramatyczna, ale także ze względu na swoje burzliwe życie osobiste. W 1951 roku została nazwana „najbardziej czarującą kobietą w dziejach sztuki międzynarodowej”. W wieku 16 lat związała się z wytwórnią Warner Bros., aby 2 lata później przejść do MGM. Turner zwróciła uwagę krytyków rolą w dramacie Zapamiętają. W latach 50. wystąpiła m.in. w Pięknym i złym oraz w kasowym przeboju Peyton Place, za rolę w którym, została nominowana do Oscara. W 1959 roku zagrała w najbardziej dochodowym filmie w karierze, dramacie Zwierciadło życia. W 1971 roku zadebiutowała na scenie teatralnej. Ostatni raz Turner wystąpiła w 1985 roku w serialu Statek miłości. Czytaj więcej…

Pafawag 3WE – normalnotorowe trójwagonowe wysokoperonowe elektryczne zespoły trakcyjne wyprodukowane w zakładach Pafawag we Wrocławiu w latach 1974–1980 w liczbie 28 sztuk. Początkowo pojazdy tego typu przewidziano dla gdańskiego i warszawskiego węzła kolejowego, ale ostatecznie były one eksploatowane tylko w Trójmieście. W latach 90. większość składów uległa wypadkom i została zezłomowana. W 2010 roku planowano zmodernizować 7 pozostających w ruchu jednostek, ale dwa lata później zrezygnowano z tej przebudowy i ostatecznie zakończono ich eksploatację. Pod koniec 2016 roku zdecydowano o złomowaniu 6 egzemplarzy oraz zachowaniu siódmego jako eksponat. Doświadczenia z produkcji i eksploatacji pojazdów typu 3WE posłużyły do zbudowania w 1990 roku dwóch sztuk EZT typu 6WE. Czytaj więcej…

Niezróżnicowany mięsak pleomorficzny – nowotwór złośliwy zaliczany do mięsaków tkanek miękkich, skategoryzowany w grupie mięsaków niezróżnicowanych i niesklasyfikowanych. Definiowany jest jako spektrum złośliwych guzów fibroblastycznych o zróżnicowanej komórkowości, zawartości zrębu śluzowatego, stopniu atypii oraz pleomorfizmu z charakterystycznymi krzywolinijnymi naczyniami. Dawniej był to jeden z najczęściej rozpoznawanych mięsaków tkanek miękkich, jednak wraz z postępem technik diagnostycznych w coraz większym odsetku mięsaków o podobnym obrazie mikroskopowym udało się ustalić określoną linię różnicowania, przez co obecnie nowotwór jest znacznie rzadziej rozpoznawany. Podstawową metodą leczenia choroby bez przerzutów jest szeroka resekcja guza w zakresie marginesu zdrowych tkanek. W leczeniu uzupełniającym stosuje się radioterapię. W leczeniu choroby zaawansowanej klinicznie z obecnymi przerzutami wykorzystuje się chemioterapię z użyciem doksorubicyny. Czytaj więcej…

FIS Ladies Winter Tournee – najbardziej prestiżowy turniej w skokach narciarskich kobiet, bardzo często porównywany do Turnieju Czterech Skoczni. Zawody rozgrywane były na skoczniach w Niemczech (Baiersbronn, Breitenberg, Schönwald, Braunlage, Schonach i Hinterzarten) oraz Austrii (Saalfelden am Steinernen Meer i Ramsau am Dachstein), do roku 2008 turniej rozgrywany był w lutym, a po 2008 roku – w styczniu. Zwycięzcą zostawała zawodniczka, która zdobyła największą liczbę punktów we wszystkich konkursach łącznie. Turniej odbył się po raz pierwszy w 1999 roku i był najstarszym i najdłuższym turniejem w skokach narciarskich kobiet. Od 2005 do 2011 roku turniej FIS Ladies Grand Prix był rozgrywany w ramach Pucharu Kontynentalnego. W 2011 roku odbyły się ostatnie zawody w ramach FIS Ladies Winter Tournee, później turniej nie został już wznowiony. Czytaj więcej…

Istiodaktyl – rodzaj pterozaura żyjącego w epoce kredy wczesnej, około 120 milionów lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono na wyspie Wight należącej do Anglii, uznano je za holotyp nowego gatunku O. latidens rodzaju Ornithodesmus w 1901 roku. Gatunek przeniesiono do odrębnego rodzaju Istiodactylus w 2001 roku; nazwa pochodzi z greki i oznacza „żeglujący palec”. Istiodaktyl odróżniał się od innych istiodaktylidów proporcjonalnie krótszą czaszką. Wyróżniające się zęby istiodaktyla wskazują, że żywił się on padliną, być może wykorzystywał zęby do odrywania kawałków mięsa z dużych zwłok. Skrzydła istiodaktyla mogły być zaadaptowane do szybowania, co pomagałoby mu znajdować padlinę przed mięsożercami chodzącymi po lądzie. Istiodactylus znany jest z formacji Wessex i młodszej formacji Vectis, reprezentujących środowiska rzeczne i przybrzeżne, które dzielił z innymi pterozaurami, dinozaurami oraz innymi zwierzętami. Czytaj więcej…

Rodzajniki w języku francuskim – jeden z określników (determinantów) rzeczownika w języku francuskim. Podstawowy podział rozróżnia rodzajnik określony i nieokreślony, z kolei za podtyp nieokreślonego można uznać rodzajnik cząstkowy. Niektóre rodzajniki w wyniku procesów językowych połączyły się z przyimkami. Rodzajnik wskazuje na kategorię określoności lub nieokreśloności rzeczownika, ujawnia jego rodzaj, jeśli występuje w liczbie pojedynczej. Ponadto w mówionym języku francuskim często jedynie po rodzajniku można odróżnić, czy rzeczownika użyto w liczbie pojedynczej, czy mnogiej. Rodzajnika nieokreślonego używa się na ogół wówczas, gdy stojący po nim rzeczownik oznacza bliżej nieokreślone rzeczy. Rodzajnik określony używany jest na ogół wówczas, gdy stojący po nim rzeczownik oznacza rzeczy (osoby), które są znane, jednoznacznie określone lub o których była już mowa. Czytaj więcej…

Rostisław – rosyjski pancernik z przełomu XIX i XX wieku, należący do Floty Czarnomorskiej, jedyny okręt swojego typu. Był siódmym z pancerników eskadrowych zbudowanych dla Floty Czarnomorskiej w ramach 20-letniego programu rozbudowy floty z lat 1883-1902. Okręt stanowił typ mniejszego pancernika, ze słabszą artylerią kalibru 254 mm. Wszedł do służby w 1900 roku, służył aktywnie podczas I wojny światowej. W składzie sił głównych Floty ostrzeliwał tureckie wybrzeże i brał udział w potyczkach z krążownikiem liniowym Goeben. Na początku wojny dowodził nim Polak Kazimierz Porębski. Od początku 1916 roku Rostisław był okrętem flagowym oddziału batumskiego, działającego na rzecz oddziałów lądowych nacierających na terytorium tureckie z rejonu Batumi. Od września 1916 roku, po przystąpieniu do wojny Rumunii, Rostisław bazował w Konstancy, osłaniając port i rosyjskie konwoje z wojskiem. Został samozatopiony podczas wojny domowej w Rosji w 1920 roku, w której używany był przez białych jako pływająca bateria. Czytaj więcej…

Lana Turner (ur. 8 lutego 1921 w Wallace, zm. 29 czerwca 1995 w Los Angeles) – amerykańska aktorka, symbol seksu lat 40. i 50. Ze względu na status w świecie filmu nazywana „Królową MGM”. W ciągu prawie pięćdziesięcioletniej kariery Turner zdobyła sławę zarówno jako modelka pin-up i aktorka dramatyczna, ale także ze względu na swoje burzliwe życie osobiste. W 1951 roku została nazwana „najbardziej czarującą kobietą w dziejach sztuki międzynarodowej”. W wieku 16 lat związała się z wytwórnią Warner Bros., aby 2 lata później przejść do MGM. Turner zwróciła uwagę krytyków rolą w dramacie Zapamiętają. W latach 50. wystąpiła m.in. w Pięknym i złym oraz w kasowym przeboju Peyton Place, za rolę w którym, została nominowana do Oscara. W 1959 roku zagrała w najbardziej dochodowym filmie w karierze, dramacie Zwierciadło życia. W 1971 roku zadebiutowała na scenie teatralnej. Ostatni raz Turner wystąpiła w 1985 roku w serialu Statek miłości. Czytaj więcej…

Pafawag 3WE – normalnotorowe trójwagonowe wysokoperonowe elektryczne zespoły trakcyjne wyprodukowane w zakładach Pafawag we Wrocławiu w latach 1974–1980 w liczbie 28 sztuk. Początkowo pojazdy tego typu przewidziano dla gdańskiego i warszawskiego węzła kolejowego, ale ostatecznie były one eksploatowane tylko w Trójmieście. W latach 90. większość składów uległa wypadkom i została zezłomowana. W 2010 roku planowano zmodernizować 7 pozostających w ruchu jednostek, ale dwa lata później zrezygnowano z tej przebudowy i ostatecznie zakończono ich eksploatację. Pod koniec 2016 roku zdecydowano o złomowaniu 6 egzemplarzy oraz zachowaniu siódmego jako eksponat. Doświadczenia z produkcji i eksploatacji pojazdów typu 3WE posłużyły do zbudowania w 1990 roku dwóch sztuk EZT typu 6WE. Czytaj więcej…

Niezróżnicowany mięsak pleomorficzny – nowotwór złośliwy zaliczany do mięsaków tkanek miękkich, skategoryzowany w grupie mięsaków niezróżnicowanych i niesklasyfikowanych. Definiowany jest jako spektrum złośliwych guzów fibroblastycznych o zróżnicowanej komórkowości, zawartości zrębu śluzowatego, stopniu atypii oraz pleomorfizmu z charakterystycznymi krzywolinijnymi naczyniami. Dawniej był to jeden z najczęściej rozpoznawanych mięsaków tkanek miękkich, jednak wraz z postępem technik diagnostycznych w coraz większym odsetku mięsaków o podobnym obrazie mikroskopowym udało się ustalić określoną linię różnicowania, przez co obecnie nowotwór jest znacznie rzadziej rozpoznawany. Podstawową metodą leczenia choroby bez przerzutów jest szeroka resekcja guza w zakresie marginesu zdrowych tkanek. W leczeniu uzupełniającym stosuje się radioterapię. W leczeniu choroby zaawansowanej klinicznie z obecnymi przerzutami wykorzystuje się chemioterapię z użyciem doksorubicyny. Czytaj więcej…

Canis dirus – wymarły gatunek wilka, ssaka z rodziny psowatych, jeden z prehistorycznych drapieżników północnoamerykańskich. Gatunek nazwano w 1858 roku, cztery lata po odkryciu pierwszego okazu. Canis dirus osiągał wielkość mniej więcej największych współczesnych wilków szarych oraz wilków kanadyjskich. Czaszka i uzębienie przypominało spotykane u wilka szarego, ale zęby Canis dirus były większe i lepiej przystosowane do cięcia, zwierzę dysponowało też większą siłą zgryzu kłów niż jakikolwiek współczesny wilk. Cechy te stanowią adaptacje do polowań na późnoplejstoceńskich wielkich roślinożerców. Jako przyczynę wymarcia podawano zależność od megaroślinożerców wraz ze zmianami klimatycznymi i konkurencją ze strony innych gatunków, przy czym pozostaje ona kontrowersyjna. Ostatnie szczątki pochodzą sprzed 9440 lat. Czytaj więcej…

Istiodaktyl – rodzaj pterozaura żyjącego w epoce kredy wczesnej, około 120 milionów lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono na wyspie Wight należącej do Anglii, uznano je za holotyp nowego gatunku O. latidens rodzaju Ornithodesmus w 1901 roku. Gatunek przeniesiono do odrębnego rodzaju Istiodactylus w 2001 roku; nazwa pochodzi z greki i oznacza „żeglujący palec”. Istiodaktyl odróżniał się od innych istiodaktylidów proporcjonalnie krótszą czaszką. Wyróżniające się zęby istiodaktyla wskazują, że żywił się on padliną, być może wykorzystywał zęby do odrywania kawałków mięsa z dużych zwłok. Skrzydła istiodaktyla mogły być zaadaptowane do szybowania, co pomagałoby mu znajdować padlinę przed mięsożercami chodzącymi po lądzie. Istiodactylus znany jest z formacji Wessex i młodszej formacji Vectis, reprezentujących środowiska rzeczne i przybrzeżne, które dzielił z innymi pterozaurami, dinozaurami oraz innymi zwierzętami. Czytaj więcej…

Rodzajniki w języku francuskim – jeden z określników (determinantów) rzeczownika w języku francuskim. Podstawowy podział rozróżnia rodzajnik określony i nieokreślony, z kolei za podtyp nieokreślonego można uznać rodzajnik cząstkowy. Niektóre rodzajniki w wyniku procesów językowych połączyły się z przyimkami. Rodzajnik wskazuje na kategorię określoności lub nieokreśloności rzeczownika, ujawnia jego rodzaj, jeśli występuje w liczbie pojedynczej. Ponadto w mówionym języku francuskim często jedynie po rodzajniku można odróżnić, czy rzeczownika użyto w liczbie pojedynczej, czy mnogiej. Rodzajnika nieokreślonego używa się na ogół wówczas, gdy stojący po nim rzeczownik oznacza bliżej nieokreślone rzeczy. Rodzajnik określony używany jest na ogół wówczas, gdy stojący po nim rzeczownik oznacza rzeczy (osoby), które są znane, jednoznacznie określone lub o których była już mowa. Czytaj więcej…

Rostisław – rosyjski pancernik z przełomu XIX i XX wieku, należący do Floty Czarnomorskiej, jedyny okręt swojego typu. Był siódmym z pancerników eskadrowych zbudowanych dla Floty Czarnomorskiej w ramach 20-letniego programu rozbudowy floty z lat 1883-1902. Okręt stanowił typ mniejszego pancernika, ze słabszą artylerią kalibru 254 mm. Wszedł do służby w 1900 roku, służył aktywnie podczas I wojny światowej. W składzie sił głównych Floty ostrzeliwał tureckie wybrzeże i brał udział w potyczkach z krążownikiem liniowym Goeben. Na początku wojny dowodził nim Polak Kazimierz Porębski. Od początku 1916 roku Rostisław był okrętem flagowym oddziału batumskiego, działającego na rzecz oddziałów lądowych nacierających na terytorium tureckie z rejonu Batumi. Od września 1916 roku, po przystąpieniu do wojny Rumunii, Rostisław bazował w Konstancy, osłaniając port i rosyjskie konwoje z wojskiem. Został samozatopiony podczas wojny domowej w Rosji w 1920 roku, w której używany był przez białych jako pływająca bateria. Czytaj więcej…

Lana Turner (ur. 8 lutego 1921 w Wallace, zm. 29 czerwca 1995 w Los Angeles) – amerykańska aktorka, symbol seksu lat 40. i 50. Ze względu na status w świecie filmu nazywana „Królową MGM”. W ciągu prawie pięćdziesięcioletniej kariery Turner zdobyła sławę zarówno jako modelka pin-up i aktorka dramatyczna, ale także ze względu na swoje burzliwe życie osobiste. W 1951 roku została nazwana „najbardziej czarującą kobietą w dziejach sztuki międzynarodowej”. W wieku 16 lat związała się z wytwórnią Warner Bros., aby 2 lata później przejść do MGM. Turner zwróciła uwagę krytyków rolą w dramacie Zapamiętają. W latach 50. wystąpiła m.in. w Pięknym i złym oraz w kasowym przeboju Peyton Place, za rolę w którym, została nominowana do Oscara. W 1959 roku zagrała w najbardziej dochodowym filmie w karierze, dramacie Zwierciadło życia. W 1971 roku zadebiutowała na scenie teatralnej. Ostatni raz Turner wystąpiła w 1985 roku w serialu Statek miłości. Czytaj więcej…

Medaliści igrzysk olimpijskich w saneczkarstwie – zestawienie zawodników i zawodniczek, którzy przynajmniej raz stanęli na podium zawodów olimpijskich w saneczkarstwie. Zawody saneczkarskie znajdują się w programie zimowych igrzysk olimpijskich od igrzysk w Innsbrucku w 1964 roku. Włącznie do igrzysk w Vancouver rozegranych w 2010 roku saneczkarze rywalizowali w trzech konkurencjach – jedynkach kobiet, jedynkach mężczyzn i dwójkach mężczyzn. Na igrzyskach w Soczi w 2014 roku do kalendarza olimpijskiego włączono zawody drużynowe. Najwięcej medali olimpijskich w saneczkarstwie zdobyli reprezentanci Niemiec – 43. Na drugim miejscu klasyfikacji wszech czasów znajduje się Niemiecka Republika Demokratyczna z dorobkiem 32 medali, a na trzecim miejscu Włochy – 17 medali. Dwóch zawodników zdobyło po trzy tytuły mistrza olimpijskiego – Georg Hackl oraz Felix Loch. Najwięcej medali zdobył natomiast Armin Zöggeler, który stawał na podium olimpijskim sześciokrotnie. Jest również jedynym saneczkarzem, który został medalistą olimpijskim na sześciu kolejnych igrzyskach – od 1994 do 2014 roku. Czytaj więcej…

Niezróżnicowany mięsak pleomorficzny – nowotwór złośliwy zaliczany do mięsaków tkanek miękkich, skategoryzowany w grupie mięsaków niezróżnicowanych i niesklasyfikowanych. Definiowany jest jako spektrum złośliwych guzów fibroblastycznych o zróżnicowanej komórkowości, zawartości zrębu śluzowatego, stopniu atypii oraz pleomorfizmu z charakterystycznymi krzywolinijnymi naczyniami. Dawniej był to jeden z najczęściej rozpoznawanych mięsaków tkanek miękkich, jednak wraz z postępem technik diagnostycznych w coraz większym odsetku mięsaków o podobnym obrazie mikroskopowym udało się ustalić określoną linię różnicowania, przez co obecnie nowotwór jest znacznie rzadziej rozpoznawany. Podstawową metodą leczenia choroby bez przerzutów jest szeroka resekcja guza w zakresie marginesu zdrowych tkanek. W leczeniu uzupełniającym stosuje się radioterapię. W leczeniu choroby zaawansowanej klinicznie z obecnymi przerzutami wykorzystuje się chemioterapię z użyciem doksorubicyny. Czytaj więcej…

Canis dirus – wymarły gatunek wilka, ssaka z rodziny psowatych, jeden z prehistorycznych drapieżników północnoamerykańskich. Gatunek nazwano w 1858 roku, cztery lata po odkryciu pierwszego okazu. Canis dirus osiągał wielkość mniej więcej największych współczesnych wilków szarych oraz wilków kanadyjskich. Czaszka i uzębienie przypominało spotykane u wilka szarego, ale zęby Canis dirus były większe i lepiej przystosowane do cięcia, zwierzę dysponowało też większą siłą zgryzu kłów niż jakikolwiek współczesny wilk. Cechy te stanowią adaptacje do polowań na późnoplejstoceńskich wielkich roślinożerców. Jako przyczynę wymarcia podawano zależność od megaroślinożerców wraz ze zmianami klimatycznymi i konkurencją ze strony innych gatunków, przy czym pozostaje ona kontrowersyjna. Ostatnie szczątki pochodzą sprzed 9440 lat. Czytaj więcej…

Istiodaktyl – rodzaj pterozaura żyjącego w epoce kredy wczesnej, około 120 milionów lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono na wyspie Wight należącej do Anglii, uznano je za holotyp nowego gatunku O. latidens rodzaju Ornithodesmus w 1901 roku. Gatunek przeniesiono do odrębnego rodzaju Istiodactylus w 2001 roku; nazwa pochodzi z greki i oznacza „żeglujący palec”. Istiodaktyl odróżniał się od innych istiodaktylidów proporcjonalnie krótszą czaszką. Wyróżniające się zęby istiodaktyla wskazują, że żywił się on padliną, być może wykorzystywał zęby do odrywania kawałków mięsa z dużych zwłok. Skrzydła istiodaktyla mogły być zaadaptowane do szybowania, co pomagałoby mu znajdować padlinę przed mięsożercami chodzącymi po lądzie. Istiodactylus znany jest z formacji Wessex i młodszej formacji Vectis, reprezentujących środowiska rzeczne i przybrzeżne, które dzielił z innymi pterozaurami, dinozaurami oraz innymi zwierzętami. Czytaj więcej…

Rodzajniki w języku francuskim – jeden z określników (determinantów) rzeczownika w języku francuskim. Podstawowy podział rozróżnia rodzajnik określony i nieokreślony, z kolei za podtyp nieokreślonego można uznać rodzajnik cząstkowy. Niektóre rodzajniki w wyniku procesów językowych połączyły się z przyimkami. Rodzajnik wskazuje na kategorię określoności lub nieokreśloności rzeczownika, ujawnia jego rodzaj, jeśli występuje w liczbie pojedynczej. Ponadto w mówionym języku francuskim często jedynie po rodzajniku można odróżnić, czy rzeczownika użyto w liczbie pojedynczej, czy mnogiej. Rodzajnika nieokreślonego używa się na ogół wówczas, gdy stojący po nim rzeczownik oznacza bliżej nieokreślone rzeczy. Rodzajnik określony używany jest na ogół wówczas, gdy stojący po nim rzeczownik oznacza rzeczy (osoby), które są znane, jednoznacznie określone lub o których była już mowa. Czytaj więcej…

Rostisław – rosyjski pancernik z przełomu XIX i XX wieku, należący do Floty Czarnomorskiej, jedyny okręt swojego typu. Był siódmym z pancerników eskadrowych zbudowanych dla Floty Czarnomorskiej w ramach 20-letniego programu rozbudowy floty z lat 1883-1902. Okręt stanowił typ mniejszego pancernika, ze słabszą artylerią kalibru 254 mm. Wszedł do służby w 1900 roku, służył aktywnie podczas I wojny światowej. W składzie sił głównych Floty ostrzeliwał tureckie wybrzeże i brał udział w potyczkach z krążownikiem liniowym Goeben. Na początku wojny dowodził nim Polak Kazimierz Porębski. Od początku 1916 roku Rostisław był okrętem flagowym oddziału batumskiego, działającego na rzecz oddziałów lądowych nacierających na terytorium tureckie z rejonu Batumi. Od września 1916 roku, po przystąpieniu do wojny Rumunii, Rostisław bazował w Konstancy, osłaniając port i rosyjskie konwoje z wojskiem. Został samozatopiony podczas wojny domowej w Rosji w 1920 roku, w której używany był przez białych jako pływająca bateria. Czytaj więcej…

Lana Turner (ur. 8 lutego 1921 w Wallace, zm. 29 czerwca 1995 w Los Angeles) – amerykańska aktorka, symbol seksu lat 40. i 50. Ze względu na status w świecie filmu nazywana „Królową MGM”. W ciągu prawie pięćdziesięcioletniej kariery Turner zdobyła sławę zarówno jako modelka pin-up i aktorka dramatyczna, ale także ze względu na swoje burzliwe życie osobiste. W 1951 roku została nazwana „najbardziej czarującą kobietą w dziejach sztuki międzynarodowej”. W wieku 16 lat związała się z wytwórnią Warner Bros., aby 2 lata później przejść do MGM. Turner zwróciła uwagę krytyków rolą w dramacie Zapamiętają. W latach 50. wystąpiła m.in. w Pięknym i złym oraz w kasowym przeboju Peyton Place, za rolę w którym, została nominowana do Oscara. W 1959 roku zagrała w najbardziej dochodowym filmie w karierze, dramacie Zwierciadło życia. W 1971 roku zadebiutowała na scenie teatralnej. Ostatni raz Turner wystąpiła w 1985 roku w serialu Statek miłości. Czytaj więcej…

Medaliści igrzysk olimpijskich w saneczkarstwie – zestawienie zawodników i zawodniczek, którzy przynajmniej raz stanęli na podium zawodów olimpijskich w saneczkarstwie. Zawody saneczkarskie znajdują się w programie zimowych igrzysk olimpijskich od igrzysk w Innsbrucku w 1964 roku. Włącznie do igrzysk w Vancouver rozegranych w 2010 roku saneczkarze rywalizowali w trzech konkurencjach – jedynkach kobiet, jedynkach mężczyzn i dwójkach mężczyzn. Na igrzyskach w Soczi w 2014 roku do kalendarza olimpijskiego włączono zawody drużynowe. Najwięcej medali olimpijskich w saneczkarstwie zdobyli reprezentanci Niemiec – 43. Na drugim miejscu klasyfikacji wszech czasów znajduje się Niemiecka Republika Demokratyczna z dorobkiem 32 medali, a na trzecim miejscu Włochy – 17 medali. Dwóch zawodników zdobyło po trzy tytuły mistrza olimpijskiego – Georg Hackl oraz Felix Loch. Najwięcej medali zdobył natomiast Armin Zöggeler, który stawał na podium olimpijskim sześciokrotnie. Jest również jedynym saneczkarzem, który został medalistą olimpijskim na sześciu kolejnych igrzyskach – od 1994 do 2014 roku. Czytaj więcej…

Niezróżnicowany mięsak pleomorficzny – nowotwór złośliwy zaliczany do mięsaków tkanek miękkich, skategoryzowany w grupie mięsaków niezróżnicowanych i niesklasyfikowanych. Definiowany jest jako spektrum złośliwych guzów fibroblastycznych o zróżnicowanej komórkowości, zawartości zrębu śluzowatego, stopniu atypii oraz pleomorfizmu z charakterystycznymi krzywolinijnymi naczyniami. Dawniej był to jeden z najczęściej rozpoznawanych mięsaków tkanek miękkich, jednak wraz z postępem technik diagnostycznych w coraz większym odsetku mięsaków o podobnym obrazie mikroskopowym udało się ustalić określoną linię różnicowania, przez co obecnie nowotwór jest znacznie rzadziej rozpoznawany. Podstawową metodą leczenia choroby bez przerzutów jest szeroka resekcja guza w zakresie marginesu zdrowych tkanek. W leczeniu uzupełniającym stosuje się radioterapię. W leczeniu choroby zaawansowanej klinicznie z obecnymi przerzutami wykorzystuje się chemioterapię z użyciem doksorubicyny. Czytaj więcej…

Canis dirus – wymarły gatunek wilka, ssaka z rodziny psowatych, jeden z prehistorycznych drapieżników północnoamerykańskich. Gatunek nazwano w 1858 roku, cztery lata po odkryciu pierwszego okazu. Canis dirus osiągał wielkość mniej więcej największych współczesnych wilków szarych oraz wilków kanadyjskich. Czaszka i uzębienie przypominało spotykane u wilka szarego, ale zęby Canis dirus były większe i lepiej przystosowane do cięcia, zwierzę dysponowało też większą siłą zgryzu kłów niż jakikolwiek współczesny wilk. Cechy te stanowią adaptacje do polowań na późnoplejstoceńskich wielkich roślinożerców. Jako przyczynę wymarcia podawano zależność od megaroślinożerców wraz ze zmianami klimatycznymi i konkurencją ze strony innych gatunków, przy czym pozostaje ona kontrowersyjna. Ostatnie szczątki pochodzą sprzed 9440 lat. Czytaj więcej…

Istiodaktyl – rodzaj pterozaura żyjącego w epoce kredy wczesnej, około 120 milionów lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono na wyspie Wight należącej do Anglii, uznano je za holotyp nowego gatunku O. latidens rodzaju Ornithodesmus w 1901 roku. Gatunek przeniesiono do odrębnego rodzaju Istiodactylus w 2001 roku; nazwa pochodzi z greki i oznacza „żeglujący palec”. Istiodaktyl odróżniał się od innych istiodaktylidów proporcjonalnie krótszą czaszką. Wyróżniające się zęby istiodaktyla wskazują, że żywił się on padliną, być może wykorzystywał zęby do odrywania kawałków mięsa z dużych zwłok. Skrzydła istiodaktyla mogły być zaadaptowane do szybowania, co pomagałoby mu znajdować padlinę przed mięsożercami chodzącymi po lądzie. Istiodactylus znany jest z formacji Wessex i młodszej formacji Vectis, reprezentujących środowiska rzeczne i przybrzeżne, które dzielił z innymi pterozaurami, dinozaurami oraz innymi zwierzętami. Czytaj więcej…