Trudziczkowate

Trudziczkowate
	; Combretum constrictum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mirtowce
Rodzina	trudziczkowate
	Nazwa systematyczna
	Combretaceae R. Br.; Prodr.: 351. 27 Mar 1810
	Typ nomenklatoryczny
	Combretum Loefl.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trudziczkowate (Combretaceae) – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca w zależności od ujęcia systematycznego od 11 do 20 rodzajów obejmujących około 500 gatunków (z czego 250 reprezentuje rodzaj Combretum, a 200 – Terminalia)^[4]. Należą tu drzewa i liany rosnące zazwyczaj w lasach monsunowych oraz krzewy spotykane głównie na sawannach. Rośliny z trzech rodzajów (Lumnitzera, Conocarpus i Laguncularia) tworzą namorzyny. Największe zróżnicowanie rodzajów jest w subsaharyjskiej Afryce, poza tym liczni przedstawiciele spotykani są w Azji Południowo-Wschodniej oraz w tropikalnej części Ameryki Południowej i Środkowej^[4]. Dane kopalne świadczą o dawniej szerszym rozprzestrzenieniu rodziny, w tym o występowaniu w Europie podczas trzeciorzędu^[5].

Morfologia

Pokrój: Drzewa osiągające do 50 m wysokości, liany do 30 m długości oraz różnej wielkości krzewy. Rodzaj Laguncularia tworzy korzenie oddechowe^[4].
Liście: Zwykle naprzeciwległe, czasem skrętoległe. Pojedyncze, zwykle z jednokomórkowymi włoskami i wielokomórkowymi gruczołkami. Od spodu w kątach nerwów włoski tworzą skupienia (domacja). Blaszka jest zazwyczaj całobrzega, ogonka brak lub jest krótki^[4].
Kwiaty: Zwykle drobne i zebrane w groniaste kwiatostany. Promieniste, obupłciowe i pozbawione płatków korony. Zalążnia dolna, jednokomorowa, utworzona z 4–5 owocolistków zawiera zwisające na długich osadkach 2 lub 6 zalążki. Zrośnięta jest z kubeczkowatym dnem kwiatowym. Działek kielicha jest od 4 do 5. Pręciki występują zwykle w dwóch oddalonych od siebie okółkach w liczbie dwukrotnie wyższej od liczby działek kielicha^[6]^[5].
Owoce: Jednonasienne niełupki^[6], przypominające orzechy, pestkowce lub skrzydlaki. W przypadku roślin rosnących w namorzynach – dojrzewają na roślinie macierzystej^[4]^[5].

Systematyka

Pozycja według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina bazalna dla rzędu mirtowców (Myrtales)^[2].

mirtowce

Combretaceae – trudziczkowate

	Onagraceae – wiesiołkowate

	Lythraceae – krwawnicowate

	Myrtaceae – mirtowate

	Vochysiaceae

Melastomataceae – zaczerniowate

Crypteroniaceae

	Alzateaceae

	Penaeaceae

Podział rodziny^[7]^[6]^[8]

Ze względu na wyraźną odrębność rośliny z rodzaju Strephonema wyodrębniane są do osobnej podrodziny, a czasem nawet rodziny (Strephonemataceae). Rośliny te występują w zachodniej Afryce i wyróżniają się słupkiem wpółdolnym i nasionami zawierającymi duże, półkuliste liścienie^[4]^[2].

Podrodzina: Combretoideae Beilschmied

Calycopteris Lamarck
Combretum Loefl.
Conocarpus L. – sęczowina, szyszcze
Dansiea Byrnes
Finetia Gagnepain
Guiera Adans. ex Juss.
Laguncularia C.F.Gaertn.
Lumnitzera Willd. – lumnicera
Macropteranthes F.Muell.
Terminalia L. – migdałecznik, wyżyca, katappa

Podrodzina Strephonematoideae Engler & Diels

Strephonema Hook.f.

Zastosowanie

Rośliny zawierają garbniki, śluzy i saponiny wyciekające z pnia po nacięciu i twardniejące, używane czasem jako zamiennik gumy arabskiej. Znaczna zawartość garbników i saponin jest przyczyną wykorzystywania niektórych gatunków do ich przemysłowego pozyskania oraz do celów leczniczych^[5]. Liczne gatunki z rodzaju Torminalia dostarczają cenionego drewna. Niektóre pnącza o efektownych kwiatach sadzone są jako rośliny ozdobne (np. Combretum indicum (d. Quisqualis indica) i Combretum grandiflorum). Nasiona migdałecznika właściwego są jadalne^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-11-12] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – C. [w:] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium [on-line]. University of Maryland. [dostęp 2012-07-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 209. ISBN 1-55407-206-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.
↑ ^a ^b ^c Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
↑ List of Genera in COMBRETACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-11-12] (ang.).
↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 418. (pol.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-11-12] (ang.).

[reveal-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – C. [w:] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium [on-line]. University of Maryland. [dostęp 2012-07-15]. (ang.).

[heywood-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 209. ISBN 1-55407-206-9.

[encyk-5] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.

[slownik-6] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.

[kew-7] List of Genera in COMBRETACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-11-12] (ang.).

[rostafinski-8] Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 418. (pol.).

[1]