Sroka (szybowiec)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
drewniana |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1934 |
| Wycofanie ze służby |
1939 |
| Liczba egz. |
55 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,48 m |
| Wydłużenie |
8,6 |
| Długość |
6,2 m |
| Wysokość |
1,7 m |
| Powierzchnia nośna |
13,2 m² |
| Masa | |
| Własna |
96 kg |
| Użyteczna |
82 kg |
| Startowa |
178 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna |
42 km/h |
| Prędkość ekonomiczna |
48 km/h |
| Prędkość optymalna |
64 km/h |
| Prędkość min. opadania |
0,87 m/s przy 48 km/h |
| Doskonałość maks. |
18 (przy 64 km/h) |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
Sroka – polski szybowiec szkolny i przejściowy zbudowany w okresie międzywojennym.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Intensywny rozwój szybownictwa w Polsce spowodował powstanie zapotrzebowania na tani szybowiec treningowy, przeznaczony do szkolenia i treningu w lotach żaglowych oraz innych przed przejściem na szybowce wyczynowe[1]. Antoni Kocjan w drugiej połowie 1933 roku zaprojektował szybowiec Sroka. Aby przyspieszyć prace konstrukcyjne wykorzystał, po modyfikacji, kadłub i usterzenie z szybowca Komar. Kadłub uległ skróceniu, w usterzeniu konstruktor zmniejszył statecznik poziomy i pionowy. Płat został skonstruowany całkowicie od nowa, w porównaniu do skrzydła Komara miał mniejszą rozpiętość i stałą cięciwę. Nowością było zastosowanie, po raz pierwszy w polskim szybowcu, lotek szczelinowych typu Friese. Konstruktor zadbał też o zastosowanie rozwiązań ułatwiających normalną eksploatację, np. skrzydła można było łatwo demontować bez użycia narzędzi[2].
Warsztaty Szybowcowe w Warszawie na wiosnę 1934 roku ukończyły budowę prototypu, a 14 kwietnia został on oblatany przez Tadeusza Ciastułę po starcie za samochodem. 18 i 28 kwietnia, również Tadeusz Ciastuła, wykonał udane starty na holu za samolotem[1]. Wstępne próby potwierdziły osiągi obliczeniowe, dobrą zwrotność oraz prawidłowe zachowanie w locie i łatwy pilotaż[3]. Prototyp przekazano do szkoły szybowcowej w Bezmiechowej, gdzie potwierdził swe dobre własności pilotażowe i dużą wytrzymałość. Szybowiec został skierowany do produkcji seryjnej z przeznaczeniem do użycia w aeroklubach i szkołach szybowcowych jako podstawowy szybowiec szkoleniowy i przejściowy. Miał służyć do szkolenia i treningu w lotach żaglowych i wleczonych bez żadnych ograniczeń[4].
Instytut Techniczny Lotnictwa w 1937 roku przeprowadził badania, które wykazały konieczność wymiany lotek Friese na standardowe. Warsztaty Szybowcowe opracowały dokumentacje techniczną, przeróbek szybowców dokonywano przy okazji napraw i okresowych remontów. W Warsztatach Szybowcowych w Warszawie wyprodukowano ok. 35 egzemplarzy Srok, w Śląskich Warsztatach Szybowcowych w Bielsku powstało ponad 20 egzemplarzy. Produkcja Srok trwała do 1939 roku. Żaden z wyprodukowanych egzemplarzy nie przetrwał II wojny światowej[5].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Jednomiejscowy szybowiec szkolno-przejściowy w układzie zastrzałowego górnopłatu.
Kadłub o przekroju sześciokątnym, konstrukcji półskorupowej, kryty sklejką. Kabina pilota otwarta, osłonięta demontowalnym wiatrochronem. Tablica przyrządów wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz i wariometr, fotel pilota amortyzowany i dostosowany do spadochronu plecowego[5].
Płat dwudzielny o obrysie prostokątnym z zaokrąglonymi końcówkami, dwudźwigarowy. Do pierwszego dźwigara kryty sklejką, dalej płótnem. Podparty stalowymi zastrzałami w kształcie litery V, wyposażony w lotki różnicowe typu Friese, kryte płótnem[4].
Usterzenie poziome płytowe, statecznik wykonany jako integralna część kadłuba. Stery do dźwigarów kryte sklejką, część zadźwigarowa płótnem. Napęd lotek i sterów linkowy[4].
Podwozie jednotorowe, złożone z podkadłubowej jesionowej płozy, amortyzowanej klockami gumowymi i stalowej płozy ogonowej. Do startów na holu istniała możliwość montażu dodatkowego koła[6].
Malowanie
[edytuj | edytuj kod]Elementy drewniane malowano lakierem bezbarwnym, powierzchnie płócienne cellonowane. Numery rejestracyjne w kolorze czarnym[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Skrzydlata Polska i 5'1934 ↓, s. 145.
- ↑ Glass 1976 ↓, s. 425.
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 717.
- ↑ a b c Skrzydlata Polska i 16'1959 ↓, s. 6.
- ↑ a b c Glass 1976 ↓, s. 426.
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 718.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Feliks Pawłowicz. Szybowiec treningowy „Sroka". „Skrzydlata Polska”. 16/1959, 15 kwietnia 1959. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Bez silnika. „Skrzydlata Polska”. 5/1934, maj 1934. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
