Sebastian Alojzy Sierakowski

Sebastian Alojzy Sierakowski

Data i miejsce urodzenia	9 stycznia 1743 Bogusławice
Data i miejsce śmierci	9 sierpnia 1824 Kraków
Wyznanie	chrześcijańskie
Kościół	katolicki
Śluby zakonne	1774
Multimedia w Wikimedia Commons

Sebastian Alojzy Sierakowski (ur. 9 stycznia 1743 w Bogusławicach, zm. 9 sierpnia 1824 w Krakowie) – architekt, jezuita, proboszcz krakowskiej kapituły katedralnej w 1818 roku^[1].

Studia odbywał w Jarosławiu i we Lwowie. Od 1774 kanonik katedralny krakowski i kustosz koronny, później senator Wolnego Miasta Krakowa. W 1790 roku był członkiem duchownym Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej województwa krakowskiego dla powiatów proszowskiego i krakowskiego^[2].

Wybudował według własnego planu kościół w Pleszowie pod Krakowem, wzniesiony w 1806 roku. Był autorem planu regulacji dzielnicy Marywil i urządzenia pałacu królewskiego w Warszawie. Na przyjazd Stanisława Augusta wykonał projekt restauracji zamku wawelskiego (1787). Przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812 roku^[3]. Projektował odbudowę zburzonego ratusza w Krakowie, sukiennic krakowskich (1818) oraz dwór w Radziszowie^[4]. Również w 1818 przedstawił Senatowi Wolnego Miasta Krakowa projekt monumentalnych studni-fontann, które miały stanąć na czterech rogach Rynku Głównego i na dzisiejszym placu Dominikańskim (wówczas ul. Szeroka). Projekt przewidywał ozdobienie studni rzeźbami o treści historyczno-patriotycznej. Studnie te miały zastąpić prymitywne drewniane zbiorniki na wodę (rząpie), będące elementem dawnego systemu wodociągowego miasta. Plany Sierakowskiego nie doczekały się realizacji z powodu braku funduszów^[5]. Był autorem pierwotnego projektu altany rządowej w Krakowie^[6]. Z projektów pomnikowych Sierakowskiego wykonany został nagrobek Kopernika w kościele św. Anny w Krakowie i prezbiterium kościoła Norbertanek na Zwierzyńcu. Na jego zlecenie malarz Michał Stachowicz wykonał kopie rysunków grobów na Wawelu, które Sierakowski przesłał wraz z dedykacją Stanisławowi Kostce Potockiemu prezesowi Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego^[7].

Prace teoretyczne: „Architektura obejmująca wszelki gatunek murowania i budowania” (2 t., 1812), jest jedynym polskim dziełem encyklopedycznym o architekturze, mimo konserwatywnego charakteru zawiera pozytywną ocenę narodowej i ludowej tradycji architektonicznej. Drugie dzieło: „Rzecz o tanim... sposobie murowania w Krakowie domów na przedmieściach” (Kraków, 1817) w rękopisie.

Był członkiem lóż wolnomularskich w Paryżu i Lwowie, mówcą loży Cnotliwy Sarmata^[8]. W XVIII wieku był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis^[9].

• Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934-1939).
• Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego (1924-1927).
• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962-1969).

• Biografia z portretem. genealogia.okiem.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-20)].
• Tadeusz Dybeł, o Sebastianie Sierakowskim w „Głos Radziszowa”
• Rysunki S. Sierakowskiego w zbiorach Biblioteki Narodowej – wersja cyfrowa na Polona.pl
• Rysunki S. Sierakowskiego w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej – wersja cyfrowa w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej