Rudolf Diesel

Rudolf Christian Karl Diesel

Data i miejsce urodzenia	18 marca 1858 Paryż
Data i miejsce śmierci	29 września 1913 Kanał La Manche
Zawód, zajęcie	inżynier, wynalazca
Multimedia w Wikimedia Commons

Rudolf Christian Karl Diesel (ur. 18 marca 1858 w Paryżu, zm. 29 września 1913 podczas podróży przez kanał La Manche do Anglii, między Antwerpią a Harwich) – niemiecki inżynier, konstruktor i wynalazca, twórca silnika wysokoprężnego, nazywanego od jego nazwiska silnikiem Diesla.

Urodził się 18 marca 1858 roku w Paryżu w rodzinie niemieckich emigrantów, jako drugie z trojga dzieci Theodora Diesla (1830–1901), introligatora pochodzącego z Augsburga i później fabrykanta galanterii skórzanej, i Elise Strobel (1826–97)^[1]. Tam spędził dzieciństwo, pomagając ojcu w firmie rodzinnej^[1].

Po wybuchu wojny francusko-pruskiej (1870-1871) i bitwie pod Sedanem, obcokrajowcy zostali zmuszeni do opuszczenia Francji^[1]. Dieslowie uciekli do Londynu, a pod koniec 1870 roku wysłali 12-letniego Rudolfa do krewnych w Augsburgu, by zdobył edukację w szkole kupieckiej^[1]. Naukę w szkole kupieckiej rozpoczął w 1872 roku, później uczył się w szkole przemysłu, którą ukończył w 1875 roku jako najlepszy w klasie^[2].

Od młodości pragnął zostać inżynierem i w latach 1875–1879 odbył studia z zakresu inżynierii mechanicznej na politechnice w Monachium, finansując je przy pomocy stypendiów i zarabiając udzielając lekcji prywatnych^[1]. W 1878 roku opublikował pierwsze artykuły naukowe, plany konstrukcji maszyny parowej o najwyższej wydajności^[2]. Inspiracją do pracy nad bardziej wydajną maszyną parową były wykłady Carla von Linde (1842–1934)^[1]. Studia ukończył z najlepszym wynikiem w dotychczasowej historii uczelni^[1][2].

Po studiach pracował dla Lindego przy konstrukcji nowoczesnych chłodziarek i wytwornic sztucznego lodu, a po roku został dyrektorem wytwórni sztucznego lodu w Paryżu^[2]. W 1881 roku zaczął współpracować z inżynierem Heinrichem Buzem (1833–1918), ówczesnym dyrektorem „Maschinenfabrik Augsburg AG” (późniejszej „Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg Aktiengesellschaft”, współczesnej MAN SE)^[2]. W tym samym roku uzyskał swój pierwszy patent, obejmując ochroną prawną metodę wytwarzania lodu w butelkach^[2].

W 1883 roku ożenił się w Monachium z Martą Flasche (1860–1944), z którą miał trójkę dzieci, dwóch synów i córkę^[1]. Syn Eugen Diesel (1889–1970) był pisarzem^[1].

Zainspirowany zastosowaniem amoniaku w chłodnictwie, w latach 1883–1889 próbował uzyskać wyższą wydajność silnika cieplnego przy użyciu amoniaku, co jednak zakończyło się fiaskiem^[1]. W tym czasie zaczął pracować nad nową maszyną, w której parę zastąpiło wysoko sprężone powietrze^[1]. W 1890 roku przeprowadził się do Berlina, gdzie zasiadał w zarządzie spółki zajmującej się halami targowymi i chłodniami^[2]. W 1892 roku opatentował w Berlinie wynaleziony nowy rodzaj silnika wysokoprężnego^[2], który wyprodukował w latach 1893–1897 w zakładach Buza w Augsburgu przy wsparciu finansowym Kruppa^[1]. Nowy wysokoprężny silnik pracował początkowo na benzynę a wkrótce na ropę naftową^[1]. Zalety silnika w połączeniu z zastosowaniem taniego paliwa przyczyniły się do jego powszechnego użycia w przemyśle^[3], przynosząc Dieslowi sławę i bogactwo^[1].

W 1897 roku Diesel zaczął pracować nad projektem statku powietrznego^[2]. W 1898 roku założył fabrykę swoich silników w Augsburgu a dwa lata później Diesel Engine Company w Anglii^[2].

Sukces Diesla okupiony był ogromnym wysiłkiem, licznymi procesami o prawa patentowe i odpieraniem ataków personalnych, co odbiło się negatywnie na psychice wynalazcy, który przeszedł załamanie nerwowe^[1]. Diesel sprzedał wówczas prawa do silnika, by zapewnić byt rodzinie po swojej śmierci, którą wówczas uważał za nieuniknioną^[1]. Zaangażował się wówczas w ryzykowne transakcje spekulacyjne, które przyniosły mu wiele strat^[1]. Po nieoczekiwanym powrocie do zdrowia, sprzedaż patentów pozbawiła go możliwości dalszej pracy nad doskonaleniem silnika^[1].

W 1901 roku Diesel przeprowadził się do Monachium^[2]. Po 1908 roku, kiedy patenty przestały obowiązywać, zajął się dalszym doskonaleniem silnika, budując pierwszy silnik o niewielkich rozmiarach, nadający się do stosowania w ciężarówkach i lokomotywach spalinowych^[1]. Technika nie była wówczas jednak tak zaawansowana, by zagwarantować sukces komercyjny tych przedsięwzięć^[1]. Silnik znalazł zastosowanie w produkcji seryjnej samochodów osobowych dopiero w 1936 roku^[4]. Silnik Diesla stosowany był za to z powodzeniem od 1903 roku na statkach^[1].

Podczas podróży do Stanów Zjednoczonych w 1904 i w 1912 roku, Diesel przyjmowany był niezwykle entuzjastycznie, podczas gdy w Niemczech był atakowany i jego sytuacja finansowa była zła^[1]. Diesel był przekonany o wielkiej przyszłości silnika swojego pomysłu dla przemysłu i komunikacji, dzięki jego pracy na łatwiej dostępnym i tańszym do uzyskania paliwie, niż silnik benzynowy^[1].

W nocy z 29 na 30 września 1913 roku Diesel podróżował z Antwerpii do angielskiego Harwich, jednak po dopłynięciu na miejsce, nie było go na pokładzie statku^[1]. Jego ciało zostało później odnalezione przez holenderską pilotówkę, jednak nie zostało wyłowione^[1]. Okoliczności śmierci Diesla nie zostały do końca wyjaśnione^[5]. Wysuwane były przypuszczenia, jakoby śmierć nastąpiła wskutek samobójstwa lub zabójstwa dokonanego przez brytyjskich agentów w celu sabotowania niemieckich zbrojeń lub niemieckich agentów w celu niedopuszczenia do sprzedaży licencji na jego silniki za granicę, jednakże brak jest dowodów potwierdzających te hipotezy^[5].

• 1893 – Theorie und Konstruktion eines rationellen Wärmemotors^[3]
• 1903 – Solidarismus, natürliche wirtschaftliche Erlösung der Menschen^[1]

Popiersie Diesla znajduje się w bawarskiej galerii sław Ruhmeshalle w Monachium^[6]. W 1957 roku w Wittelsbacher Park w Augsburgu ustawiono kamień upamiętniający wynalazcę^[7].

Jego imieniem nazwano również jedną z odkrytych w 1990 roku planetoid – (10093) Diesel^[8]. Imieniem Diesla nazwano norymberską szkołę zawodową – Rudolf-Diesel-Fachschule^[9].

Od 1953 roku Deutsches Institut für Erfindungswesen przyznaje Medal Diesla za wybitną działalność innowacyjną^[10]. Od 1955 roku niemieckie zrzeszenie dziennikarzy motoryzacyjnych przyznaje co roku Dieselring osobom, które zasłużyły się na polu bezpieczeństwa ruchu drogowego^[11].