Perle (1935)
Bliźniacza jednostka „Perle” – „Diamant” | |
Klasa | |
---|---|
Typ | |
Projekt |
Q6 |
Historia | |
Stocznia | |
Położenie stępki |
21 lipca 1931 |
Wodowanie |
30 lipca 1935 |
Marine nationale | |
Wejście do służby |
1 marca 1937 |
Zatopiony |
8 lipca 1944 |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Długość |
65,9 m |
Szerokość |
7,2 m |
Zanurzenie |
4,3 m |
Zanurzenie testowe |
80 m |
Rodzaj kadłuba | |
Napęd | |
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1300 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM 2 śruby | |
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Zasięg |
powierzchnia: 7000 Mm przy 7,5 w. |
Uzbrojenie | |
32 miny, 7 torped 1 działo kal. 75 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm | |
Wyrzutnie torpedowe |
3 × 550 mm |
Załoga |
42 |
Perle (Q184) – francuski podwodny stawiacz min z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z sześciu jednostek typu Saphir. Okręt został zwodowany 30 lipca 1935 roku w stoczni Arsenal de Toulon w Tulonie, a w skład Marine nationale wszedł 1 marca 1937 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. Po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej „Perle” wszedł w skład marynarki Wolnych Francuzów, biorąc następnie udział w zdobyciu Korsyki. Okręt został omyłkowo zatopiony wraz z całą załogą na północnym Atlantyku przez brytyjski samolot 8 lipca 1944 roku.
Projekt i budowa
[edytuj | edytuj kod]„Perle” zamówiony został w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1929 roku[1][2]. Projekt otrzymał sygnaturę Q6[3] . Okręty otrzymały prosty i bezpieczny system przechowywania min, zwany Normand-Fenaux, w którym miny były przechowywane w szybach umieszczonych w zewnętrznych zbiornikach balastowych, z bezpośrednim mechanizmem zwalniającym[1][2]. Powiększoną wersją okrętów typu Saphir były zbudowane na zamówienie Polski stawiacze min typu Wilk[4].
„Perle” zbudowany został w Arsenale w Tulonie[1][3] . Stępkę okrętu położono 21 lipca 1931 roku[5][a], a zwodowany został 30 lipca 1935 roku[1][6].
Dane taktyczno–techniczne
[edytuj | edytuj kod]„Perle” był średniej wielkości podwodnym stawiaczem min o konstrukcji dwukadłubowej[1][6]. Długość całkowita wynosiła 65,9 metra (64,9 metra między pionami), szerokość 7,2 metra i zanurzenie 4,3 metra[1][7][b]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 761 ton, a w zanurzeniu 925 ton[1][6][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa czterosuwowe silniki wysokoprężne Normand-Vickers o łącznej mocy 1300 KM[1][8]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM[1][6][d]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 12 węzłów na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[1][7]. Zasięg wynosił 7000 Mm przy prędkości 7,5 węzła w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 12 węzłów) oraz 80 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu[1][9]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[1][e]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[3] .
Głównym uzbrojeniem okrętu były 32 miny kotwiczne Sautier-Harlé O-6 o masie 1090 kg każda (w tym 220 kg materiału wybuchowego), które były przechowywane w 16 pionowych szybach umieszczonych w zewnętrznych zbiornikach balastowych, po dwie w szybie (system Normand-Fenaux)[10]. Okręt wyposażony był też w pięć wyrzutni torped: dwie stałe kalibru 550 mm na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny dwukalibrowy obracalny aparat torpedowy, mieszczący jedną torpedę kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm, usytuowany na rufie[3][10]. Łącznie okręt przenosił siedem torped, w tym pięć kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][6][f]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][6].
Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy[1][9][g].
Służba
[edytuj | edytuj kod]„Perle” wszedł do służby w Marine Nationale 1 marca 1937 roku[5] . Jednostka otrzymała numer burtowy Q184[3] . W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 21. dywizjonu 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z siostrzanym okrętem „Diamant”)[11] . Dowódcą okrętu był w tym okresie kpt. mar. A.P.R. Bourgeois[11] . W czerwcu 1940 roku „Perle” nadal wchodził w skład 21. dywizjonu okrętów podwodnych w Tulonie, a jego dowódcą był kpt. mar. Bourgeois[12][13]. Po wypowiedzeniu wojny przez Włochy jednostka udała się pod włoskie wybrzeże w celu postawienia zagród minowych[14] . 13 czerwca „Perle” postawił 32 miny nieopodal Bastii[14][15] . 22 czerwca, w dniu zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami, okręt przebywał w Hyères[16] . W listopadzie 1940 roku „Perle” znajdował się pod kontrolą rządu Vichy w składzie 5. grupy okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z „Galatée”, „Sirène”, „Naïade”, „Atalante” i „Diamant”), gdzie został rozbrojony[17] .
Po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej „Perle” wszedł w skład marynarki Wolnych Francuzów[18][19][h]. We wrześniu i październiku 1943 roku jednostka wraz z innymi okrętami francuskimi wzięła udział w zdobyciu Korsyki[20][21]. 16 i 17 września okręt wysadził nieopodal Ajaccio 30 francuskich komandosów i dostarczył siedem ton materiałów wojennych, przewiezionych z Algieru[22] .
Na przełomie 1943 i 1944 roku okręt poddano modernizacji, w wyniku której zamiast zdwojonych wkm kal. 13,2 mm zamontowano pojedyncze działko przeciwlotnicze Oerlikon kal. 20 mm Mark II/IV[3][5] . Remont, który rozpoczął się 18 grudnia 1943 roku, przeprowadzono w USA, w stoczni Philadelphia Naval Shipyard w Filadelfii[5] . Podczas powrotnego rejsu z remontu, 8 lipca 1944 roku na północnym Atlantyku „Perle” został omyłkowo zatopiony przez brytyjski samolot (na pozycji 55°27′N 33°50′W/55,450000 -33,833333)[5][i]. Zginęła cała, licząca maksymalnie 57 osób załoga, wraz z dowódcą kpt. mar. Marcelem Tachinem[23] .
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89 i Gogin 2014 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w styczniu 1931 roku.
- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88 podaje, że szerokość okrętu wynosiła 7,12 metra.
- ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200, Lipiński 1999 ↓, s. 540 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że wyporność okrętu na powierzchni wynosiła 669 ton.
- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1100 KM.
- ↑ Gogin 2014 ↓ podaje, że okręt zabierał 75 ton paliwa.
- ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że okręt przenosił sześć torped.
- ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podaje, że załoga okrętu liczyła 40 osób.
- ↑ Gogin 2014 ↓ podaje błędnie, że okręt wszedł w skład marynarki Wolnych Francuzów w lipcu 1940 roku.
- ↑ Gogin 2014 ↓ podaje, że okręt został zatopiony przez amerykański samolot.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.
- ↑ a b Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89.
- ↑ a b c d e f g h Gogin 2014 ↓.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 189.
- ↑ a b c d e Helgason 2020 ↓.
- ↑ a b c d e f Fontenoy 2007 ↓, s. 188.
- ↑ a b Lipiński 1999 ↓, s. 540.
- ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200.
- ↑ a b Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88.
- ↑ a b Dawidowicz 2009 ↓, s. 76.
- ↑ a b Kindell 1939 ↓.
- ↑ Kindell 1940a ↓.
- ↑ Franz 2016 ↓, s. 225.
- ↑ a b Kindell 1940b ↓.
- ↑ Rohwer 1940 ↓.
- ↑ Kindell 1940c ↓.
- ↑ Kindell 1940d ↓.
- ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 403.
- ↑ Franz 2017a ↓, s. 83.
- ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 277.
- ↑ Franz 2017b ↓, s. 46.
- ↑ Rohwer 1943 ↓.
- ↑ Tony 2016 ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Albert Dawidowicz. Najsławniejszy „klejnot”. „Militaria XX wieku – wydanie specjalne”. Nr 2 (9), 2009. Lublin: KAGERO. ISSN 1896-9208.
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Aliancka ofensywa. T. 4. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65855-43-5.
- Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Gdy Włochów już w tej wojnie nie było. T. 5. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-7889-492-6.
- Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Wojna się rozpoczyna. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65495-67-9.
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Ivan Gogin: SAPHIR submarines (1930-1937). Navypedia. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Guðmundur Helgason: FR Perle. Allied Warships. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 2 of 4) Saturday 8th – Friday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 4 of 4) Saturday 22nd - Sunday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1940 (Part 2 of 2) Friday 15th – Saturday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
- Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1933. London: Sampson Low, Marston & Co., 1933. (ang.).
- Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789–1942. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-372-1.
- Jürgen Rohwer: Seekrieg 1940, Juni. Chronik des Seekrieges 1939-1945. [dostęp 2020-02-29]. (niem.).
- Jürgen Rohwer: Seekrieg 1943, September. Chronik des Seekrieges 1939-1945. [dostęp 2020-02-29]. (niem.).
- Allen Tony: Perle (+1944). Wrecksite. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).