Milet

Milet
Μίλητος
	; Fragment historycznej zabudowy Miletu
Państwo	Turcja
	Położenie na mapie Turcji Milet
	37°31′52″N 27°16′32″E/37,531111 27,275556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Milet (gr. Μίλητος trb. Militos trl. Mílītos) – miasto jońskie na wybrzeżu Karii przy ujściu rzeki Meander do Zatoki Latmijskiej, współcześnie stanowisko archeologiczne w pobliżu miejscowości Balat w Turcji.

Starożytne miasto zostało założone pod koniec drugiego tysiąclecia p.n.e. Było ojczyzną filozofów: Talesa, Anaksymandra, Anaksymenesa oraz geografa i historyka Hekatajosa oraz pisarza Arystydesa, któremu przypisuje się autorstwo opowiadań erotycznych.

Od VIII do VI wieku p.n.e. Milet skolonizował kilka miast nad Propontydą (m.in. Abydos i Kyzikos), Morzem Czarnym (m.in. Antheia, Olbia i Synope), a w połowie VI w. p.n.e. – nad Nilem (Naukratis). Był potęgą morską. Jego żeglarze docierali aż do Gibraltaru. Był centrum handlowym rywalizującym z Tyrem i Kartaginą. Słynął z wyrobu doskonałych tkanin z wełny frygijskiej i purpury milezyjskiej. Potęga gospodarcza Miletu i kontakty kulturowe z Azją przyczyniły się do powstania w tej polis jońskiej filozofii przyrody, zaczątków greckiej filozofii i nauki reprezentowanych przez Talesa, Anaksymenesa i Anaksymandra.

Podbity przez Persów, był jednym z organizatorów powstania państw jońskich w 499 p.n.e. Zdobyty i spalony w 494 p.n.e., odbudowany na planie Hippodamosa z Miletu w 479 p.n.e., odgrywał już mniejszą rolę. Był członkiem Ateńskiego Związku Morskiego.

W 440 roku p.n.e. uwikłał się w konflikt z Samos o Priene, w który włączyły się też Ateny^[1]. Zburzony ponownie za panowania Aleksandra Macedońskiego, odzyskał dawne znaczenie w czasach rzymskich. Miasto upadło na skutek zamulenia portu.

Według Dz 20 w Milecie w I wieku przebywał Paweł z Tarsu wraz z Łukaszem Ewangelistą.

Wykopaliska z 1899–1914 odsłoniły m.in. resztki wielu budowli hellenistycznych i rzymskich: teatru, buleuterionu, gimnazjonu, świątyni, term, dwóch agor i bramy.

W berlinskim Muzeum Pergamońskim znajduje się odnaleziona i zrekonstruowana przez Thomasa Wieganda^[2] miejska brama targowa zbudowana najprawdopodobniej w II w. n.e. Brama jest w formie dwupoziomowych propylei. Na piętrze niższym znajdują się trzy otwory podkreślone pilastrami podtrzymującymi półkoliste łuki. Na wyższym piętrze odpowiadają im trzy mniejsze łuki.

Galeria

Ruiny teatru z II w. w Milecie
Ruiny teatru
Ruiny teatru
widok na łaźnie Faustyny i meczet
Łaźnie Faustyny
Łaźnie Faustyny
Łaźnie Faustyny
Meczet z XV w. zbudowany przez Ilyas Beya
Meczet
Widok z dachu meczetu
nagrobek na cmentarzu w pobliżu meczetu

Przypisy

↑ P.J. Rhodes, Historia Grecji. Okres klasyczny 478–323 p.n.e., Kraków 2009, s. 77. ISBN 978-83-233-2731-8.
↑ Wielkie Muzea – Muzeum Pergamońskie, 2007, Wydawnictwo HPS, Warszawa, s. 118, ISBN 978-83-60688-46-5.

[1] P.J. Rhodes, Historia Grecji. Okres klasyczny 478–323 p.n.e., Kraków 2009, s. 77. ISBN 978-83-233-2731-8.

[2] Wielkie Muzea – Muzeum Pergamońskie, 2007, Wydawnictwo HPS, Warszawa, s. 118, ISBN 978-83-60688-46-5.

[1]