Mieczysław Ferszt

Mieczysław Ferszt

Młot, Mieczysław Frankowski, Jan Malinowski

oficer Gwardii Ludowej
Data i miejsce urodzenia	19 marca 1919 Warszawa
Data i miejsce śmierci	po 28 kwietnia 1943 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Czerwone Harcerstwo TUR Akcja Socjalistyczna Barykada Wolności Związek Walki Wyzwoleńczej Gwardia Ludowa
Jednostki	Robotnicza Brygada Obrony Warszawy
Stanowiska	Dowódca dzielnicy GL Powiśle Dowódca Grupy Specjalnej Okręgu Warszawa-Miasto GL
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa obrona Warszawy
Multimedia w Wikimedia Commons

Mieczysław Ferszt^[1] (przybrane nazwiska: Mieczysław Frankowski i Jan Malinowski), ps. „Młot” (ur. 19 marca 1919 w Warszawie, zm. po 28 kwietnia 1943 tamże) – działacz Polskiej Partii Socjalistycznej i Polskiej Partii Robotniczej, bojownik Barykady Wolności, ZWW i Gwardii Ludowej(GL).

Był synem Samuela Dawida (subiekta). Ukończył szkołę rzemieślniczą i rozpoczął pracę jako tokarz w Zakładach Mechanicznych „Ursus”. Był członkiem Czerwonego Harcerstwa od 1935, a później Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Sekretarz Wydziału Młodzieży przy Okręgowym Komitecie Robotniczym PPS, początkowo Warszawa-Podmiejska, a od 1938 Warszawa. Współorganizator we wrześniu 1937 zlotu młodzieży PPS w Warszawie, działał również w Akcji Socjalistycznej.

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 brał udział przy organizowaniu Robotniczych Batalionów Obrony Warszawy. Mieszkał początkowo u Adama Próchnika przy ul. Krasińskiego 18 i pracował w kotłowni Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Później pracował w oddziale dróg i mostów Zarządu Miejskiego, gdzie był robotnikiem dniówkowym. Używał wówczas nazwisk Mieczysław Frankowski i Jan Malinowski.

Od października 1939 w konspiracji i wchodził w skład zespołu redakcyjnego „Biuletynu Informacyjnego”, który był wydawany przez Adama Próchnika. Działał od listopada w tzw. I Komitecie Adama Próchnika, w którym odpowiadał za sprawy młodzieżowe i kolportaż, a także pośredniczył w kontaktach Próchnika z Norbertem Barlickim i Stanisławem Dubois. Od stycznia 1940 działał w organizacji „Barykada Wolności”; w sierpniu po rozłamie był jednym z czołowych działaczy grupy. Grupa od grudnia 1940 wydawała pismo „Sztandar Wolności”^[2]. Od wiosny 1941 był odpowiedzialny za sprawy wojskowe w warszawskiej organizacji „Młota i Sierpa”^[3], a która została rozbita po aresztowaniach w czerwcu tego roku. We wrześniu 1941 na zebraniu założycielskim ZWW reprezentował grupę „Sztandaru Wolności” i uczestniczył w pierwszej akcji dywersyjnej tej organizacji, którą dowodził Jan Fajge (spalono niemieckie samochody w warsztatach przy rogu ulic Czerniakowskiej i Mącznej). Od początku 1942 należał do PPR i współorganizował GL na Powiślu. Zagrożony aresztowaniem, od maja do lipca 1942 przebywał w Radomiu.

24 października 1942 dowodził akcją odwetową GL na drukarnię „Nowego Kuriera Warszawskiego” przy ul. Marszałkowskiej 3/5^[4]. Od grudnia został dowódcą dzielnicy GL Powiśle i jednocześnie dowódcą Grupy Specjalnej Okręgu Warszawa-Miasto GL. 20 stycznia 1943 podczas odprawy dowództwa Okręgu przy ul. Brzeskiej referował plan pomocy dla warszawskiego getta, a w lutym tego roku dowodził akcją ekspropriacyjną w urzędzie pocztowym na Marymoncie.

Podczas spotkania z „Maksem” 23 lutego 1943 został aresztowany na rogu ulic Rakowieckiej i Puławskiej, a następnie osadzony w siedzibie Gestapo w al. Szucha 25. Jedyne zachowane grypsy (ostatni nosi datę 28 kwietnia) z al. Szucha zostały odnalezione w styczniu 1945 w gmachu Gestapo i przekazane do Muzeum Historii Polskiego Ruchu Rewolucyjnego. Zginął w nieznanych okolicznościach^[1].

Jego żona Helena Grotowska została aresztowana tego samego dnia i 28 kwietnia 1943 wywieziona do obozu koncentracyjnego w Auschwitz-Birkenau.

Imieniem Mieczysława Fersta nazwano w 1961 ulicę w Warszawie^[5][6].

W 2008^[7] i 2012^[8] działacze Prawa i Sprawiedliwości bezskutecznie wnioskowali o nadanie ulicy imienia św. Wincentego Pallottiego, uznając dotychczasowego patrona za bandytę. W 2016 wobec uchwalenia tzw. ustawy dekomunizacyjnej Zespół Nazewnictwa Miejskiego zaproponował zmianę, sugerując nazwy Władysława Raczkiewicza i Szmaragdową^[9]. W listopadzie 2017 Wojewoda Mazowiecki zarządzeniem zastępczym ustalił nową nazwę w brzmieniu: ulica Ks. Władysława Gurgacza^[10]. Ostatecznie wyrokiem NSA z grudnia 2018 przywrócono nazwę: ulica Mieczysława Ferszta^[11].

• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 65-66. ISBN 83-211-0739-7.