Marcinkańce (gmina)
| gmina wiejska | |
| 1925–1939[1] | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Siedziba | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
| 54°03′00,0000″N 24°24′36,0000″E/54,050000 24,410000 | |
Marcinkańce – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1925–1939 w woj. białostockim (obecnie na Litwie). Siedzibą gminy były Marcinkańce (Marcinkonys). Była to najdalej na północ wysuniętą jednostką powiatu grodzieńskiego[2].
Gminę Marcinkańce utworzono 1 lipca 1925 roku w powiecie grodzieńskim w woj. białostockim, z części obszaru byłych gmin orańskiej i mereckiej byłego powiatu trockiego, położonych na lewym brzegu Uły i Mereczanki[3]. W związku z demarkacją granicy z Litwą Środkową w 1920 roku północne części tych gmin weszły w skład Litwy Kowieńskiej, natomiast południowe odcinki (na prawym brzegu Mereczanki) znalazły się w strefie tzw. pasa neutralnego. Odcinki te (bez formalnego statusu gminy) przyznano Polsce w lutym 1923 w myśl decyzji Rady Ambasadorów i dołączono do przyległego powiatu grodzieńskiego[4] w woj. białostockim[5][6][7]. Dopiero w 1925 roku z omawianego obszaru powstała nowa gmina Marcinkańce, natomiast z północnej części dawnej gminy orańskiej[8] (na prawym brzegu Uły) utworzono nową gminę Orany w powiecie lidzkim w woj. nowogródzkim[3].
1 października 1931 z gminy Marcinkańce wyłączono miejscowości Poganka, Samouki i Młynek, włączając je do miasta Druskieniki w tymże powiecie i województwie[9].
16 października 1933 gminę Marcinkańce podzielono na 17 gromad: Derżele, Dubieniki, Gruta, Kaszety, Kobele, Kopieniszki, Marcinkańce, Mordasowo, Morgiewicze, Mustejka, Nierowo, Puchacze, Randomańce, Rotnica, Rudnia, Szklary i Wieciuny[10].
Po wojnie jej obszar wszedł w struktury administracyjne Związku Radzieckiego (do Litewskiej SRR). Od 1991 w niezależnej Litwie.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W czasie II wojny światowej poza administracją polską; po II wojnie światowej poza granicami Polski.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ a b Dz.U. z 1925 r. nr 16, poz. 110, skorygowany przez Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 53
- ↑ Odcinek byłej gminy Orany na prawym brzegu Uły przyłączono do powiatu lidzkiego w woj. nowogródzkim
- ↑ Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, R. 1, cz. 2 (1920/1922). s. 359-360. [dostęp 2010-11-21]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, R. 3 (1924). s. przypis na s. 7. [dostęp 2010-11-21]. (pol.).
- ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, 2005, s. 23. ISBN 83-87954-66-7.
- ↑ Oraz z części gminy Koniawa.
- ↑ Dz.U. z 1931 r. nr 53, poz. 435
- ↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 51