Kościół Boży w Chrystusie (Polska)

Kościół Boży w Chrystusie – chrześcijański Kościół protestancki o charakterze zielonoświątkowym. Działa na terenie Polski w oparciu o ustawę o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. W 2022 roku Kościół liczył 4908 wiernych (w tym 122 duchownych) w 81 zborach^[1].

Zasady wiary Kościoła Bożego w Chrystusie są zbliżone do zasad przyjętych przez Kościół zielonoświątkowy i inne wspólnoty o podobnym charakterze. Podstawą wszelkiego działania oraz nauczania jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Szczególnie akcentowane jest nawiązanie osobistej, pełnej intymności relacji z Jezusem Chrystusem (nowe narodzenie) i wiarę w to, że Jezus daje darmo (nie za uczynki) przebaczenie grzechów i zbawienie każdemu, kto odwraca się od swojego grzechu i oddaje swoje życie w Boże ręce. Następstwem takiej decyzji powinna być zmiana sposobu życia: uwolnienie od nałogów, prawidłowe (wolne od złości i nienawiści) relacje z innymi ludźmi itd. Członkowie mają możliwość przyjęcia świadomego chrztu w wodzie poprzez zanurzenie.

Kościół wywodzi się z wydarzeń, które miały miejsce na kresach wschodnich przedwojennej Polski. Na terenie Pińska (leżącego obecnie na Białorusi) budował lokalny zbór pastor Bolesław Dawidow wraz z rodziną. Po zakończeniu działań wojennych w 1945 zgodnie z zarządzeniem władz ZSRR przeniósł się razem z rodziną do Polski, gdzie włączył się w działalność nurtu zielonoświątkowego.

Prowadzona przez niego działalność uznawana była za nielegalną, a spotkania odbywały się w prywatnych mieszkaniach. Przez wiele lat swojej działalności pastor Bolesław Dawidow i jego rodzina byli przedmiotem inwigilacji i prześladowania ze strony peerelowskich służb bezpieczeństwa. Miały miejsce rewizje, zamykanie i pieczętowanie części pomieszczeń w mieszkaniu używanym na spotkania, aresztowanie i wiele temu podobnych działań. Władze podejrzewały go o wieloletnie przewożenie Biblii do ZSRR^[2].

Działające w Polsce od 1910 wspólnoty zielonoświątkowe tworzyły kilka odrębnych nurtów. W latach 1947–1953 większość zielonoświątkowców znalazła się w Zjednoczonym Kościele Ewangelicznym (ZKE). Bolesław Dawidow wystąpił z ZKE w 1956 i od tego czasu działał niezależnie. W latach 60. powstał zbór warszawski. Przez pewien czas działano w ramach Kościoła Chrystusowego^[3][4].

W 1981 roku działalność w Polsce rozpoczął amerykański pastor Frank Olszewski, który we Wrocławiu założył wspólnotę „Słowo Życia”. Olszewski był podejrzewany o działalność szpiegowską i z tego powodu inwigilowany przez SB i kontrwywiad. Nawiązał później współpracę z Bolesławem Dawidowem. Razem powołali do życia w 1988 roku Kościół Boży w Chrystusie^[2].

27 lutego 1988 Kościół Boży w Chrystusie został oficjalnie zarejestrowany. Obecnie jest wpisany do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, prowadzonego przez Ministra Administracji i Cyfryzacji dział A, pozycja 28^[5]. Kościół Boży w Chrystusie jest również członkiem Aliansu Ewangelicznego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Po 2000 w Kościele Zielonoświątkowym zaistniał problem tzw. „ruchu wstawienników”. W ruchu zaangażowanych było kilka zborów – z Legnicy, Kalisza i Gorzowa Wielkopolskiego, a ich pastorzy stali się liderami ruchu. Władze kościoła zajęły negatywne stanowisko wobec tego ruchu i w rezultacie wiosną 2002 roku zbory z Legnicy, Kalisza i Gorzowa Wielkopolskiego podzieliły się, a ich pastorzy wraz z częścią zborowników weszli w struktury Kościoła Bożego w Chrystusie^[6].

Podstawową wewnętrzną jednostką organizacyjną Kościoła jest zbór. Zbory Kościoła posiadają szeroką autonomię. Z tego względu do Kościoła przyłączają się rozmaite grupy charyzmatyczne, które nie mogą spełnić obowiązującego w Polsce kryterium rejestracyjnego (od 1998 wymagana jest liczba 100 wyznawców)^[7].

Kościół Boży w Chrystusie mieści się w charyzmatycznym nurcie chrześcijaństwa. Za podstawowy cel swojej działalności uznaje ewangelizację, wierząc, że dzięki mocy Ducha Świętego ludzie mogą na co dzień doświadczać przeżyć podobnych do tych opisanych na kartach Nowego Testamentu. Nabożeństwa są otwarte i mogą w nich uczestniczyć osoby niebędące członkami Kościoła. Zwykle nabożeństwa rozpoczynane są „Uwielbieniem”. Jest to część nabożeństwa, w czasie której przez pieśni i modlitwy członkowie zboru oddają Bogu dziękczynienie i chwałę. W czasie uwielbienia można zaobserwować dużą spontaniczność w wyrażaniu swoich uczuć i manifestowaniu swoich przeżyć duchowych.

Występuje różnorodny stylowo śpiew, taniec, ekstatyczne przeżywanie, nierzadko glosolalia oraz inne dary charyzmatyczne (prorokowanie, modlitwa o uzdrowienie, wypędzanie demonów). Często w czasie trwania uwielbienia, sprawowana jest Wieczerza Pańska pod dwiema postaciami. Po uwielbieniu następuje zazwyczaj głoszenie Słowa Bożego. Zwykle nabożeństwa trwają ok. dwie godziny. Specyfika, styl i ułożenie segmentów nabożeństwa w zborach jest różne i zależy od duchowości i ustaleń lokalnej społeczności. Oprócz nabożeństwa niedzielnego, bardzo często organizowane jest jedno nabożeństwo w dzień powszedni, szereg spotkań grup domowych oraz ludzi zaangażowanych w różnorakie służby w zborze. Z okazji uroczystości ślubnych, chrztów i innych ważnych wydarzeń w życiu zboru organizowane są nabożeństwa okolicznościowe, których przebieg ustalany jest indywidualnie z zainteresowanymi. Liturgia nie jest normowana ścisłymi zasadami, jest kształtowana i uzgadniana przez osoby prowadzące nabożeństwo.

Kościół Boży w Chrystusie stanowi federację autonomicznych zborów posiadających osobowość prawną. Na czele każdego zboru stoi pastor, który dobiera sobie współpracowników w postaci starszych i diakonów. Zasady wybierania pastora, starszych i diakonów regulowane są przez statut Kościoła.

W chwili obecnej Kościół liczy 59 zborów oraz 5 misji. Zbory rozsiane są po całym terytorium Polski, choć daje się zaobserwować, iż na wschodzie kraju jest ich mniej niż w pozostałych regionach.

Najwyższą władzą Kościoła jest zbierający się raz na 5 lat Synod. W czasie trwania Synodu podejmowane są uchwały mające znaczenie dla całego Kościoła. Organem posiadającym podobne uprawnienia ustawodawcze jest Kolegium Pastorów. Stanowi on ciało doradcze w sprawach duchowych a należą do niego wszyscy pastorzy zborów należących do Kościoła. Kolegium Pastorów zwoływane jest dwa razy w roku na dwudniowe spotkanie, podczas którego czas poświęcony jest na omówienie bieżących wydarzeń, poczynienie stosownych ustaleń oraz wspólną modlitwę. Na co dzień pracę Kościoła koordynuje Rada Kościoła wybierana przez Synod. W skład Rady wchodzi Prezbiter Naczelny, dwóch jego zastępców oraz dwóch członków Rady. Obecnie Prezbiterem naczelnym jest pastor Andrzej Nędzusiak. Kościół Boży w Chrystusie przyjął kongregacyjną strukturę działania. Głównym jej założeniem jest autonomia poszczególnych zborów i ich niezależność nie tylko od władzy państwowej (z zachowaniem obowiązującego prawa), lecz także od jakiejkolwiek kościelnej centrali.

W 1988, w chwili rejestracji kościół składał się z czterech zborów, w: Warszawie, Hajnówce, Olecku i Gołdapi. Jeszcze tego samego roku do kościoła przyłączyły się zbory we Wrocławiu i Szczecinie^[8]. Kościół liczył wtedy około 400 osób. W 2000 roku kościół liczył 1656 osób w 28 zborach, 2011 roku kościół liczył 4140 osób skupionych w 63 zborach^[4]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku przynależność do Kościoła zadeklarowało 1350 osób^[9].

Do Kościoła należą następujące zbory i placówki^[10][11]:

• Chrześcijańska Misja Pomocy Dzieciom w Warszawie^[12]
• Misja Pomocy Uzależnionym „Przemiana” w Kole
• Misja Przyjaciół Dzieci w Kaliszu^[13]
• Misja „Pielgrzym” w Łodzi^[14]
• Ośrodek „Nowy Początek” w Warszawie^[15]
• Misja Kerygma w Warszawie^[16]

• Bogdan Olechnowicz
• John Godson
• Marek Majewski – pastor w Zielonej Górze
• Andrzej Nędzusiak – Prezbiter naczelny K.B.W.Ch.

• Kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce
• Alians Ewangeliczny w RP
• Kościół Boży w Chrystusie (Stany Zjednoczone)

• Paweł Ciecieląg, Grzegorz Gudaszewski, Mikołaj Haponiuk, Wojciech Sadłoń, Karol Sobestiański, Wioletta Zwalińska: Wyznania religijne w Polsce 2012–2014. Warszawa: GUS, 2016, s. 71-72. ISBN 978-83-7027-612-6.
• Ryszard Michalak: Polityka wyznaniowa państwa polskiego wobec mniejszości religijnych w latach 1945–1989. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2014. ISBN 978-83-7842-124-5.
• Zbigniew Pasek: Ruch Zielonoświątkowy: Próba monografii. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, 1992, s. 180. ISBN 83-85527-04-6.
• Zbigniew Pasek: Wspólnoty ewangelikalne we współczesnej Polsce. W: Ewangelikalny protestantyzm w Polsce u progu XXI stulecia. pod. red. T.J. Zieliński. Warszawa - Katowice: Credo, 2004, s. 17. ISBN 978-83-92016-43-4.
• Wyznania religijne stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2009–2011. Warszawa: GUS, 2013, s. 70-71.

• Oficjalna strona Kościoła Bożego w Chrystusie