Kościół św. Marii Panny w Jüterbogu
| kościół parafialny | |||||||||||
 Widok na kościół od południowego wschodu | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Adres |
Markt 12 | ||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Imię | |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Brandenburgii  | |||||||||||
Położenie na mapie Niemiec  | |||||||||||
 52°01′32,7″N 13°06′05,6″E/52,025750 13,101556
| |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Kościół św. Marii Panny – romański kościół w Jüterbogu w Niemczech, w kraju związkowym Brandenburgia, zbudowany w XII w. w klasztorze cystersów Zinna, po sekularyzacji klasztoru w XVI w. protestancki, pełniący funkcję kościoła parafialnego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Budowę kościoła rozpoczęto w drugiej połowie XII w[1]. Stanowił kościół klasztorny w klasztorze cystersów Zinna, założonym przez arcybiskupa Magdeburga Wichaman z Seeburga w 1170[2][3]. Już w 1179 klasztor został zniszczony podczas powstania Słowian, jednak potem kontynuowano założenie. Kościół konsekrowano w 1226 lub 1227[4][5], być może jeszcze nieukończony (na jego ukończenie po 1230 wskazuje połączenie stylu późnoromańskiego i wczesnogotyckiego)[5]. Klasztor intensywnie się rozwijał do XV w., jednak w kolejnym stuleciu został zlikwidowany wskutek reformacji w 1553[6][3].
W 1752 kościół został uszkodzony w wyniku uderzenia pioruna[7]. Restaurowany był w końcu XIX w. (do czego przyczyniła się finansowo cesarzowa niemiecka Augusta Wiktoria), a następnie na początku XXI w. Obecnie służy jako protestancki kościół parafialny, odbywają się tu także koncerty[8].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Kościół zbudowany jest z granitu, w stylu późnoromańskim, w formie bazyliki[1][9]. Po obu stronach zakończonego apsydą prezbiterium znajdują się po dwie kaplice o tej samej długości i także zakończone apsydami, ze sklepieniami kolebkowymi[1] pochodzącymi z początku XIII w.[9] Siedmioprzęsłowy korpus nawowy ma sklepienie krzyżowo-żebrowe. Kościół jest niemal pozbawiony ozdób – jedynie w nawach bocznych znajdują się rzeźbione romańskie wsporniki[1]. Łuki arkad i obramienia okien korpusu nawowego wskazują już początek stylu gotyckiego[9]. Ze średniowiecznego wyposażenia kościoła zachowały się stalle w prezbiterium, z tego okresu pochodzą też witraże[3] przedstawiające św. Bernarda z Clairvaux i św. Benedykta z Nursji[9].
Organy kościelne pochodzą z połowy XIX w.[10] Wcześniejsze, wykonane krótko przed likwidacją klasztoru, na początku XVII w. zostały przeniesione do kościoła w Halle i tam wkrótce potem spłonęły[11][10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Zu den Baulichkeiten des mittelalterlichen Klosters. [w:] Kloster Zinna [on-line]. Stadt Jüterbog - Museum Kloster Zinna. [dostęp 2018-09-19].
- ↑ Jung 1904 ↓, s. 6–9.
- ↑ a b c Zur Geschichte des mittelalterlichen Klosters. [w:] Kloster Zinna [on-line]. Stadt Jüterbog - Museum Kloster Zinna. [dostęp 2018-09-19].
- ↑ Jung 1904 ↓, s. 13–15.
- ↑ a b Brather 1996 ↓, s. 62–64.
- ↑ Schmidt 2001 ↓, s. 52, 66.
- ↑ Jung 1904 ↓, s. 27.
- ↑ Schmidt 2001 ↓, s. 74.
- ↑ a b c d Kirchenerkundung. [w:] Kirche Kloster Zinna [on-line]. Evangelische Kirchengemeinde Kloster Zinna. [dostęp 2018-09-20].
- ↑ a b Baer Orgel. [w:] Kirche Kloster Zinna [on-line]. Evangelische Kirchengemeinde Kloster Zinna. [dostęp 2018-09-20].
- ↑ Jung 1904 ↓, s. 17–18.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wilhelm Jung: Die Klosterkirche zu Zinna in Mittelalter: Ein Beitrag zur Baugeschichte der Zisterzienser. Strassburg: J. H. Ed. Heitz (Heitz & Müdel), 1904, seria: Studien zur deutschen Kunstgeschichte. 56.
- Oliver H. Schmidt: Kloster Zinna und der Orden der Zisterzienser: Begleitbuch zur Dauerausstellung des Museums Kloster Zinna. Berlin: Lukas Verlag, 2001. ISBN 3-931836-10-X.
- Sebastian Brather: Kloster Zinna und der hochmittelalterliche Landesausbau im Nutheraum. W: Zisterzienser in Brandenburg. Oliver H. Schmidt, Dirk Schumann (Hg.). Berlin: Lukas Verlag, 1996, s. 60–80, seria: Studien zur Geschichte, Kunst und Kultur der Zisterzienser. 1. ISBN 3-931836-01-0.