Kiyoshi Itō
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
7 września 1915 |
| Data i miejsce śmierci |
10 listopada 2008 |
| doktor nauk matematycznych | |
| Specjalność: procesy stochastyczne | |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
 Nagroda Wolfa, Nagroda Kioto | |
Kiyoshi Itō (jap. 伊藤 清 Itō Kiyoshi; ur. 7 września 1915 w Hokusei, zm. 10 listopada 2008 w Kioto[1][2][3]) – japoński matematyk zajmujący się głównie procesami stochastycznymi, twórca rachunku różniczkowego Itō, laureat Nagrody Kioto, Nagrody Wolfa i Nagrody Gaussa (był jej pierwszym laureatem)[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1938 ukończył matematykę na wydziale nauk ścisłych Cesarskiego Uniwersytetu Tokijskiego i w następnym roku rozpoczął pracę w japońskim urzędzie statystycznym, gdzie pracował do 1943. Od 1943 do 1952 był wykładowcą na wydziale nauk w Nagoya University[a]. W 1945 uzyskał tytuł doktora nauk Cesarskiego Uniwersytetu Tokijskiego. W latach 1952–1979 był profesorem na Kyoto University, a następnie na Uniwersytecie Gakushūin (1979–1985). W latach 1976–1979 był dyrektorem Instytutu Badawczego Nauk Matematycznych Kyoto University. Od 1979 był profesorem emerytowanym tej uczelni.
Pracował również na uczelniach zagranicznych: Uniwersytecie Stanforda (1961–1964), duńskim Aarhus Universitet (1966–1969), Uniwersytecie Cornella (1976–1979).
Działalność naukowa
[edytuj | edytuj kod]Itō w swoich pionierskich badaniach nad rachunkiem prawdopodobieństwa doprowadził do powstania nazwanego jego nazwiskiem rachunku– stochastycznego rachunku różniczkowego opisującego niedeterministyczne i przypadkowe ewolucje. Pierwsze publikacje na ten temat pojawiły się w 1942. Wzór Ito ma zastosowanie nie tylko w innych dziedzinach matematyki, ale też innych naukach, jak fizyka, inżynieria, biologia czy ekonomia[1][2].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Znał cztery języki obce – angielski, chiński, niemiecki i francuski – choć opanował je głównie w piśmie. Miał trzy córki: Keiko, Kazuko i Junko. Żona Itō, Shizue, zmarła w 2000 roku[3].
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 1977 – Nagroda Asahi[4]
- 1978 – Imperial Prize i Japan Academy Prize[5]
- 1981 – honorowy doktor matematyki, Politechnika Federalna w Zurychu[2]
- 1985 – Fujiwara Prize[2]
- 1987 – Nagroda Wolfa w dziedzinie matematyki[6]
- 1992 – doktor honoris causa University of Warwick[2]
- 1998 – Nagroda Kioto w dziedzinie nauk podstawowych[1]
- 2006 – Nagroda Carla Friedricha Gaussa[7]
- 2008 – Order Kultury[8]
Wybrane prace
[edytuj | edytuj kod]- Kiyosi Itō, On the Probability Distribution on a Compact Group, „Nippon Sugaku-Buturigakkwai Kizi Dai 3 Ki / Proceedings of the Physico-Mathematical Society of Japan. 3rd series”, 22 (12), 1940, s. 977–998, ISSN 0370-1239.
- Kiyosi Itō, Differential equations determining a Markoff process, „Zenkoku Sizyo Sugaku Danwakai-si (J. Pan-Japan Math. Coll.)” (1077), 1942, s. 1352–1400.
- Kiyosi Itō, Stochastic integral, „Proceedings of the Imperial Academy”, 20 (8), 1944, s. 519–524, DOI: 10.3792/pia/1195572786.
- Kiyoshi Itō, On a stochastic integral equation, „Proceedings of the Japan Academy”, 22 (2), 1946, s. 32–35, DOI: 10.3792/pja/1195572371.
- Kiyoshi Itō, Stochastic differential equations in a differentiable manifold, „Nagoya Mathematical Journal”, 1, 1950, s. 35–47.
- Kiyoshi Itō, On a formula concerning stochastic differentials, „Nagoya Mathematical Journal”, 3, 1951, s. 55–65.
- Kiyoshi Itō, Henry McKean, Diffusion Processes and Their Sample Paths, Berlin: Springer Verlag, 1974, ISBN 978-3-540-60629-1.
- Kiyoshi Itō, Foundations of Stochastic Differential Equations in Infinite Dimensional Spaces, Philadelphia: Society for Industrial and Applied Mathematics, 1984, ISBN 978-0-89871-193-6.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W latach 1939–1947 uczelnia nosiła nazwę: Nagoya Teikoku Daigaku, ang. Nagoya Imperial University, obecnie Nagoya Daigaku, ang. Nagoya University.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Kiyosi Itô [online], Kioto Prize [dostęp 2019-01-11] (ang.).
- ↑ a b c d e Kiyosi Itô [online], Research Institute for Mathematical Sciences | Kyoto University [dostęp 2019-01-01] (ang.).
- ↑ a b Steve Lohrnov, Kiyoshi Ito, 93, Mathematician Who Described Random Motion, Dies [online], The New York Times, 23 listopada 2008 [dostęp 2019-01-11] (ang.).
- ↑ Recipients of the Asahi Prize [online], The Asahi Prize [dostęp 2019-01-11] (ang.).
- ↑ The Imperial Prize,Japan Academy Prize,Duke of Edinburgh Prize Recipients [online], The Japan Academy [dostęp 2019-01-11] (ang.).
- ↑ Kiyoshi Ito Winner of Wolf Prize in Mathematics - 1987 [online], Wolf Fundation [dostęp 2019-01-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-17] (ang.).
- ↑ Carl Friedrich Gauss Prize for Applications of Mathematics 2006 [online], International Mathematics Union [dostęp 2019-01-12] (ang.).
- ↑ Donald Keene, 7 others win Order of Culture [online], Daily Yomiuri Online, 29 października 2008 [dostęp 2019-01-01] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-30].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Bibliography of Kiyosi Itô [online], Research Institute for Mathematical Sciences [dostęp 2019-01-11] (ang.).
|
- Absolwenci Uniwersytetu Tokijskiego
- Doktorzy honoris causa uczelni w Wielkiej Brytanii
- Japońscy matematycy XX wieku
- Japońscy matematycy XXI wieku
- Laureaci Nagrody Asahi
- Laureaci Nagrody Kioto
- Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie matematyki
- Odznaczeni Orderem Kultury
- Urodzeni w 1915
- Wykładowcy Cornell University
- Zmarli w 2008
- Laureaci Nagrody Carla Friedricha Gaussa