Dyskusja wikiprojektu:Rocznice/ekspozycje/09-30

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Hieronim, Hieronima i Znamir; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1854 – zmarł polski generał Józef Chłopicki, dyktator powstania listopadowego
• 1924 – urodził się amerykański pisarz i scenarzysta filmowy Truman Capote, który rozgłos zyskał dzięki powieści Z zimną krwią
• 1939 – w Paryżu generał Władysław Sikorski (na fotografii) objął tekę premiera Rządu RP na uchodźstwie
• 1944 – 61. dzień powstania warszawskiego: kapitulacja Żoliborza – więcej w kalendarium
• 1954 – do służby wszedł pierwszy okręt podwodny z napędem jądrowym USS Nautilus
• 1964 – urodziła się włoska aktorka Monica Bellucci (na fotografii)
• 2004 – zmarł polski krytyk filmowy i wieloletni publicysta tygodnika „Polityka”, dziennikarz i eseista Zygmunt Kałużyński, autor m.in. kilkutomowego dzieła Perły kina: leksykon filmowy na XXI wiek (z Tomaszem Raczkiem), autobiografii Pamiętnik orchidei, czyli Zapiski ocalonego z XX wieku, zbioru felietonów Do czytania pod prysznicem: znalezione w osobistej szufladzie
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Felicja, Hieronim i Rachela; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1870 – urodził się francuski fizyk Jean Baptiste Perrin, badał własności promieni katodowych, doświadczalnie potwierdził prawdziwość (zaproponowanej przez Einsteina i Smoluchowskiego) teorii ruchów Browna, wyznaczył wartość stałej Avogadra, laureat Nagrody Nobla
• 1955 – w wypadku samochodowym zginął amerykański aktor filmowy James Dean (na ujęciu z filmu Na wschód od Edenu)
• 1975 – dokonano oblotu amerykańskiego śmigłowca szturmowego Boeing AH-64 Apache (na zdjęciu)
• 1980 – urodziła się szwajcarska tenisistka pochodzenia słowackiego Martina Hingis (na fotografii)
• 1985 – zmarł polski językoznawca Mieczysław Szymczak, polonista, leksykograf
• 1995 – zmarł prawnik Marian Muszkat, szef polskiej delegacji na procesie norymberskim
• 2005 – w katastrofie autokaru koło Jeżewa na trasie z Białegostoku do Warszawy śmierć poniosło 13 osób, w tym 10 białostockich maturzystów jadących na pielgrzymkę
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Felicja, Hieronim i Rachela; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1791 – prapremiera opery Czarodziejski flet skomponowanej przez Wolfganga Mozarta (do wysłuchania dwie arie z tej opery: „Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen” oraz „Ein Mädchen oder Weibchen wünscht Papageno sich”)
• 1891 – urodził się radziecki astronom, geofizyk, matematyk i badacz polarny Otto Szmidt, akademik, redaktor naczelny Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej
• 1911 – zmarł polski malarz, ilustrator i rysownik Franciszek Kostrzewski (na ilustracji obraz „Odwrót spod Moskwy”)
• 1921 – w Polsce przeprowadzono Pierwszy Powszechny Spis Ludności
• 1931 – urodził się polski sportowiec Franciszek Gąsienica Groń, narciarz, kombinator norweski, skoczek narciarski; pierwszy polski medalista na zimowych igrzyskach olimpijskich (zdobył brązowy medal na IO w Cortina d’Ampezzo w 1956)
• 1946 – rozpoczęło się (trwało do 1 października) ogłaszanie wyroku Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze (na fotografii)
• 1961 – powstała Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1207 – urodził się Dżalal ad-Din ar-Rumi, islamski teolog, suficki mistyk i poeta tworzący w języku perskim
• 1572 – zmarł Francisco de Borja y Aragón, prawnuk papieża Aleksandra VI, generał jezuitów, święty Kościoła katolickiego
• 1882 – urodził się niemiecki fizyk Hans Geiger, współkonstruktor (wraz z Walterem Müllerem) nazwanego od ich nazwisk detektora promieniowania (na ilustracji schemat działania)
• 1927 – otwarto pierwszy odcinek tokijskiego metra
• 1987 – zmarł Alfred Bester, amerykański pisarz science-fiction, pierwszy laureat Nagrody Hugo za powieść Człowiek do przeróbki; tegoż dnia Mohammad Nadżibullah został prezydentem Afganistanu
• 2007 – na Ukrainie odbyły się przedterminowe wybory do Rady Najwyższej; po 7 tygodniach negocjacji premierem została Julia Tymoszenko (na fotografii)
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany; o zachodzie słońca rozpoczyna się Szmini Aceret, kończące Święto Namiotów
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1773 – Sejm Rozbiorowy, zwołany na żądanie zaborców, zatwierdził traktat I rozbioru Polski
• 1908 – urodził się rosyjski skrzypek Dawid Ojstrach (na fotografii), uznany za jednego z najwybitniejszych wirtuozów XX wieku; tegoż dnia zmarł Karol Józef Estreicher, bibliotekarz, bibliograf, historyk literatury i teatru, autor monumentalnej Bibliografii Polskiej, wieloletni dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej
• 1918 – I wojna światowa: po zdecydowanej wrześniowej ofensywie wojsk Ententy przeciwko siłom państw centralnych przestał istnieć front salonicki
• 1928 – urodził się amerykański pisarz i dziennikarz Elie Wiesel, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Buchenwald, którego działalność społeczno-polityczno i twórczość literacka poświęcona jest martyrologii Żydów, ofiar nazizmu i stalinizmu, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, twórca terminu „holocaust”
• 1943 – dokonano oblotu prototypowego amerykańskiego myśliwca przechwytującego Northrop XP-56 Black Bullet (na fotografii), o kształcie zbliżonym do latającego skrzydła
• 1953 – we wrocławskiej fabryce PaFaWag wyprodukowano pierwszy elektrowóz (EP02)
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany; trwa Rosz Haszana (Święto Trąbek)
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1854 – zmarł polski generał Józef Chłopicki, dyktator powstania listopadowego
• 1924 – urodził się amerykański pisarz i scenarzysta filmowy Truman Capote, który rozgłos zyskał dzięki powieści Z zimną krwią
• 1939 – Wojsko Polskie rozbiło 52 Dywizję Armii Czerwonej w bitwie pod Szackiem; tegoż dnia w Paryżu generał Władysław Sikorski (na fotografii) objął tekę premiera Rządu RP na uchodźstwie
• 1954 – urodziła się polska wokalistka jazzowa i kompozytorka Barbara Trzetrzelewska, która światowy sukces odniosła na przełomie lat 80. i 90.
• 1964 – urodziła się włoska aktorka Monica Bellucci (na fotografii)
• 1984 – zmarła polska poetka, dramatopisarka i prozaiczka Anna Świrszczyńska, autorka wielu utworów dla dzieci i młodzieży
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:

• 420 – zmarł teolog, tłumacz i egzegeta Hieronim ze Strydonu (na obrazie Rubensa), doktor Kościoła, święty Kościoła katolickiego, Kościoła prawosławnego i koptyjskiego; jego najważniejsze dzieło to przekład Pisma Świętego na łacinę zwany Wulgatą
• 1700 – urodził się Stanisław Konarski – pijar, reformator szkolnictwa, założyciel Collegium Nobilium, pisarz polityczny (O skutecznym rad sposobie)
• 1770 – zmarł anglikański duchowny, kaznodzieja George Whitefield, jeden z założycieli metodyzmu
• 1860 – urodził się związany z Lublinem językoznawca, nauczyciel, etnograf i bibliofil Hieronim Łopaciński
• 1870 – urodził się francuski fizyk Jean Baptiste Perrin (na fotografii), badał własności promieni katodowych, doświadczalnie potwierdził prawdziwość (zaproponowanej przez Einsteina i Smoluchowskiego) teorii ruchów Browna, wyznaczył wartość stałej Avogadra, laureat Nagrody Nobla
• 1880 – Henry Draper, pionier astrofotografii, wykonał pierwsze zdjęcie Wielkiej Mgławicy w Orionie
• 1890 – działalność zainaugurował Teatr Miejski w Bielsku, obecny Teatr Polski w Bielsku-Białej
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:

• 1791 – prapremiera opery Czarodziejski flet skomponowanej przez Wolfganga Mozarta (do wysłuchania dwie arie z tej opery: „Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen” oraz „Ein Mädchen oder Weibchen wünscht Papageno sich”)
• 1891 – urodził się radziecki astronom, geofizyk, matematyk i badacz polarny Otto Szmidt, akademik, redaktor naczelny Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej (na radzieckim znaczku pocztowym)
• 1911 – zmarł polski malarz, ilustrator i rysownik Franciszek Kostrzewski (na ilustracji obraz „Odwrót spod Moskwy”)
• 1921 – w Polsce przeprowadzono Pierwszy Powszechny Spis Ludności
• 1931 – urodził się polski sportowiec Franciszek Gąsienica Groń, narciarz, kombinator norweski, skoczek narciarski; pierwszy polski medalista na zimowych igrzyskach olimpijskich (zdobył brązowy medal na IO w Cortina d’Ampezzo w 1956)
• 1961 – powstała Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1207 – urodził się Dżalal ad-Din ar-Rumi, islamski teolog, suficki mistyk i poeta tworzący w języku perskim
• 1572 – zmarł Francisco de Borja y Aragón, prawnuk papieża Aleksandra VI, generał jezuitów, święty Kościoła katolickiego
• 1632 – armia moskiewska wkroczyła w granice Rzeczypospolitej, co dało początek tzw. wojnie smoleńskiej (zakończonej w 1634 r.)
• 1882 – urodził się niemiecki fizyk Hans Geiger, współkonstruktor (wraz z Walterem Müllerem) nazwanego od ich nazwisk detektora promieniowania (na ilustracji schemat działania)
• 1987 – zmarł Alfred Bester, amerykański pisarz science-fiction, pierwszy laureat Nagrody Hugo za powieść Człowiek do przeróbki; tegoż dnia Mohammad Nadżibullah został prezydentem Afganistanu
• 2007 – na Ukrainie odbyły się przedterminowe wybory do Rady Najwyższej; po 7 tygodniach negocjacji premierem została Julia Tymoszenko (na fotografii)
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1773 – Sejm Rozbiorowy, zwołany na żądanie zaborców, zatwierdził traktat I rozbioru Polski
• 1908 – urodził się rosyjski skrzypek Dawid Ojstrach (na fotografii), uznany za jednego z najwybitniejszych wirtuozów XX wieku; tegoż dnia zmarł Karol Józef Estreicher, bibliotekarz, bibliograf, historyk literatury i teatru, autor monumentalnej Bibliografii Polskiej, wieloletni dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej
• 1918 – I wojna światowa: po zdecydowanej wrześniowej ofensywie wojsk Ententy przeciwko siłom państw centralnych przestał istnieć front salonicki
• 1928 – urodził się amerykański pisarz i dziennikarz Elie Wiesel, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Buchenwaldu, którego działalność społeczno-polityczna i twórczość literacka poświęcona była martyrologii Żydów, ofiarom nazizmu i stalinizmu; laureat Pokojowej Nagrody Nobla, twórca terminu „holocaust”
• 1943 – dokonano oblotu prototypowego amerykańskiego myśliwca przechwytującego Northrop XP-56 Black Bullet (na fotografii), o kształcie zbliżonym do latającego skrzydła
• 1953 – we wrocławskiej fabryce PaFaWag wyprodukowano pierwszy elektrowóz (EP02)
  

30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

• 1854 – zmarł polski generał Józef Chłopicki, dyktator powstania listopadowego
• 1924 – urodził się amerykański pisarz i scenarzysta filmowy Truman Capote, który rozgłos zyskał dzięki powieści Z zimną krwią
• 1939 – w Paryżu generał Władysław Sikorski (na fotografii) objął tekę premiera Rządu RP na uchodźstwie
• 1944 – 61. dzień powstania warszawskiego: kapitulacja Żoliborza – więcej w kalendarium
• 1954 – do służby wszedł pierwszy okręt podwodny z napędem jądrowym USS Nautilus
• 1964 – urodziła się włoska aktorka Monica Bellucci (na fotografii)
• 2004 – zmarł polski krytyk filmowy i wieloletni publicysta tygodnika „Polityka”, dziennikarz i eseista Zygmunt Kałużyński, autor m.in. kilkutomowego dzieła Perły kina: leksykon filmowy na XXI wiek (z Tomaszem Raczkiem), autobiografii Pamiętnik orchidei, czyli Zapiski ocalonego z XX wieku, zbioru felietonów Do czytania pod prysznicem: znalezione w osobistej szufladzie